نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، ایران

2 استاد معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران،

3 استادیار معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان،ایران

چکیده

در عصر حاضر به دلیل ماشینی شدن امور شاهد کاهش تعاملات اجتماعی شهروندان هستیم. عدم توجه به نیازهای روانشناسانه، کاهش روابط اجتماعی، کمرنگ شدن قرارگاه‌های رفتاری، کاهش گره‌های جمعیتی پویا و سرزنده، کاهش حس تعلق و دلبستگی مکانی-جمعی و تغییر مفهوم پیاده‌راه‌ها نسبت به گذشته از آثار کاهش تعاملات اجتماعی است. در این بین هنوز گذرهایی دیده می‌شوند که به دلیل وجود کاربری‌های متنوع و به هم پیوسته به جذب جمعیت پرداخته و با خلق مسیرهای پرتردد انسانی محملی برای تعاملات اجتماعی به وجود می‌آورند.
خیابان ستارخان از فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه با توجه به تراکم فضاهای متنوع به خصوص فضاهای تجاری و میزان بالای عبور و مرور روزانه شهروندان از هر طیف و فرهنگی به صورت پیاده و برخورداری از پتانسیل بالا به دلیل حضور جمعیت جهت برقراری تعاملات اجتماعی، به عنوان مورد پژوهشی انتخاب شده است. روش تحقیق از نوع کمی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی است و از تکمیل 200 پرسشنامه بهره گرفته شده است. در ابتدا در بخش مبانی نظری به تعربف مفاهیم مربوطه پرداخته و سپس با تکمیل پرسشنامه توسط شهروندان نتایج توسط نرم‌افزار SPSS تحلیل می‌شوند. یافته‌ها نشان می‌دهند که در این مسیر اجتماع‌پذیر، تعاملات و رفتارهای اجتماعی به نسبت متوسط در میان شهروندان مشاهده می‌شود؛ ولی وجود کاربری‌های متنوع همچون فضاهای تجاری به جذب جمعیت و افزایش ناخودآگاه سرزندگی و تعاملات اجتماعی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Components of Social Interaction in Urban Communities (Sattarkhan Street from Sadeghieh 1st Square to Sadeghieh 2nd Square)

نویسندگان [English]

  • Hossein Ghods 1
  • Mohammadreza Bemanian 2
  • Hossein moradinasab 3

1 1. Ph.D Candidate of Architecture, , Islamic Azad University, Semnan Branch, Iran

2 Professor of Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor of Architecture, Islamic Azad ,University, Semnan Branch, Iran.

چکیده [English]

In the current age, due to the machinization of affairs in the structure of societies, moving citizens away from each other and reducing the social interactions between them are confronted. The lack of attention to psychological needs, the reduction of social relations of citizens, the lack of recognition of behavioral centers, the reduction of sense of belonging and collective affiliation are from undesirable effects of machinization and reduction of social interactions in the todays city and neighborhoods. This is indicated that by understanding social relationships and analyzing them, it is possible to create high-quality collective spaces that can help to be vital  neighbourhoods and to increase their sense of belonging. Meanwhile, there are passages that are interconnected due to diverse applications, especially spaces, along with attracting the population and creating space for social interactions. Sattarkhan Street has been selected from the first square to the second square of Sadeghieh with regard to the density of the various spaces on this path as a case study. The basis of this research was qualitative and has used descriptive-analytical method and about 200 questionnaire was completed randomly to achieve the results. The results were analyzed by SPSS software. The findings show that at present, the existence of commercial spaces with different zones in this trade path, in spite of all quantitative and qualitative deficiencies, continues to attract the population and increase the unconsciousness of social interactions as well as the emergence of dispersed social-collective nodes in the chosen path.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Interactions
  • Social Qualities
  • Place-Behavior
  • Collective Space
  • Vitality
-  الکساندر، کریستوفر. (1387)، زبان الگو: شهرها، ترجمه: رضا کربلایی نوری، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
-  بمانیان، محدرضا؛ رفیعیان، مجتبی و ضابطیان، الهام. (1388)، «سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در محیط‌های شهری»، نشریه پژوهش زنان، شماره 3: 49-67.
-  پاپلی‌یزدی، حسین. (1382)، نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران: انتشارات سمت.
-  تبریزی، امید؛ مختاباد امرئی، مصطفی و فیضی، محسن. (1393)، «اثرات طراحی فضاهای شهری و معماری جمع‌گرا بر تعاملات و ارتباطات جمعی»، نشریه مدیریت شهری، شماره 37: 257-272.
-  خادمی، مسعود؛ پورجعفر، محمدرضا و علی‌پور، روجا. (1389)، «درآمدی بر مفهوم خیابان به عنوان فضای شهری»، کتاب ماه هنر، شماره 142: 38-45.
-  خطیبی، اعظم. (1396)، «تبیین جامعه‌شناختی تعاملات همسایگی و تأثیر آن بر احساس نشاط اجتماعی شهروندان در شهر همدان»، نشریه مطالعات جامعه‌شناختی شهری، شماره 22: 107-134.
-  رحیمی‌نژاد، فرزاد؛ تیموریان، محمد و پیرمحمدی، محمد. (1395)، «بررسی نقش عناصر تجمع‌پذیر در تعاملات اجتماعی محله‌ای سنتی»، مطالعات هنر و معماری، شماره 4 و 5: 195-201.
-  سیف اللهی، سپیده. (1392)، «تعیین شاخص‌های مؤثر در خلق مکان‌های امن پیاده‌مدار جهت ارتقاء تعاملات اجتماعی»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 5: 85-95.
-  فرازمند، راحله و صحی‌زاده، مهشید. (1392)،«بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تاثیرگذار بر سرزندگی از دیدگاه تعاملات اجتماعی در ارزیابی عملکرد فضاهای عمومی شهری»، نشریه هفت حصار، شماره 6: 29-42.
-  فربد، سارا. (1386)، «تأثیرات روانی پارک‌ها بر شهروندان»، پیام مهندس، شماره 37.
-  قره‌بگلو، مینو؛ فرشچیان، امیرحسین و محمدعلیان، زهرا. (1395)، «تأثیر و تأثرات تعاملات اجتماعی بر خلق مکان در معماری اسلامی»، نشریه مطالعات هنر و معماری اسلامی، شماره 8 و 9: 1-18.
-  قلمبر دزفولی، مریم و نقی‌زاده، محمد. (1393)، «طراحی فضای شهری به منظور ارتقاء تعاملات اجتماعی»، نشریه هویت شهر، شماره 17: 15-24.
-  قنبران، عبدالحمید و جعفری، مرضیه. (1393)، «بررسی عوامل مؤثر بر ارتقاء تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه-تهران)»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 7: 57-64.
-  لنگ، جان. (1381)، آفرینش نظریه معماری، ترجمه: علیرضا عینی‌فر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  مدنی‌پور، علی. (1389)، فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه: فرشاد نوریان، تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
-  محمدی، محمد و آیت‌اللهی، محمدحسین. (1394)، «عوامل مؤثر در ارتقای اجتماع‌پذیری بناهای فرهنگی (بررسی موردی: فرهنگسرای فرشچیان اصفهان)»، نشریه نامه معماری و شهرسازی، شماره 15: 79-96.
-  محمدی، محمود؛ عظیمی، مریم؛ مقدم، حامد و رفیعیان مجتبی. (1391)، «فضاهای عمومی شهری، تحقق تعاملات اجتماعی در بافت‌های تاریخی (نمونه موردی: شهر قدیم لار)». نشریه مرمت آثار و بافت‌های تاریخی فرهنگی، شماره 4: 15-28.
-  محمدی حمیدی، سمیه؛ کلانتری، محسن و ویسیان، محمد. (1394)، «تحلیل وضعیت نورپردازی و ارزیابی ایمنی فضاهای شهری...»، نشریه پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، شماره 3: 325-341.
-  موسوی، میرسعید و زاهدیان، المیرا. (1392)، «عوامل مؤثر در تعاملات اجتماعی زنان در فضاهای شهری (نمونه موردی: پیاده‌گذر شهریار کوی ولی‌عصر (ع) شهر تبریز)»، نشریه زن و مطالعات خانواده، شماره 21: 145-166.
 
-   Gehl, Jan. (1987). Life between Buildings, New York, Van Nostrand Reinhold
 Huffman, Roy. (2006). "The Value of Urban Open Space”. Urban Land,  65(1), 108-111