%0 Journal Article %T تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی %J فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای %I دانشگاه علامه طباطبایی %Z 2476-6402 %A کتاب اللهی, کسری %A مولایی, اصغر %D 2021 %\ 11/22/2021 %V 6 %N 18 %P 131-164 %! تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی %K قواعد فقهی %K حقوق شهروندی %K قاعدة تسلیط %K طرح‌های توسعه %R 10.22054/urdp.2022.60412.1319 %X امروزه بخش‌های مهمی از شهرها با نیّات سرمایه‌داری، جهت طرح‌های بزرگ‌مقیاس مورد استفاده قرار می­گیرد. در خلال این طرح‌ها، بسیاری از مردم متضرر می‌شوند. پیامدهای تملک اراضی در بسیاری از طرح‌های توسعه، سبب نارضایتی‌های گسترده‌ای بین ساکنین مناطق در طرح ‌شده­است. همین عامل موجبات تضعیف حق ساکنین و ضررهای مادی و هویتی بسیاری گردیده و مشکلات عدیده‌ای را رقم‌زده است. لذا ضروری می‌نماید این مقوله از منظر دین مبین اسلام مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن مطالعة منابع علمی و نصوص دینی، ذیل مفهوم شهر ایرانی-اسلامی، 3 بُعد فقهی، حقوق شهروندی و اخلاقی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. سؤال اصلی پژوهش این است که "جایگاه اصول فقهی، اخلاقی و قواعد آن با تأکید بر مفهوم تملک در پروژه‌های توسعة شهری کدام است؟". نتایج پژوهش نشان داد قواعد تسلیط، لاضرار و مصلحت یکی از مهم‌ترین اصول فقهی است که رعایت آنها باید در شهرسازی اسلامی ایران در جهت تحکم بنیان خانواده، ثبات مالکیت، احترام به شهروندان موردتوجه قرار گیرد. در همین راستا مفاهیم شهرسازی­اسلامی باید به‌عنوان یک ضرورت در قوانین مرتبط با شهر گنجانده شود. عدم روزآمدی تعدادی از قوانین کشور و تفسیر نادرست از مصلحت جمعی در طرح‌های بزرگ‌مقیاس که بیشتر با نیات اقتصادی و شهوات سیاسی اجرا می‌گردد، ازجمله دلایل وجود مشکلات در حوزة تملک اراضی است. %U https://urdp.atu.ac.ir/article_13640_3b5e10be41935151048f817b4636098c.pdf