محسن صادقی امینی؛ غلامرضا لطیفی؛ جعفر هزارجریبی؛ ابوتراب طالبی
چکیده
از مهمترین اهداف طرحهای تفصیلی، تأمین سرانههای استاندارد خدمات شهری در راستای رفع نیازهای شهروندان است. تحققپذیری این طرحها، موکول به انطباق با زمینه است که در یک جامعۀ اسلامی، الزامات خاص خود را طلب میکند. در آموزههای اسلام، پاسخ به نیازهای مادی و فرا مادی انسان مدنظر قرارگرفته و شهر بهعنوان بستر حیات طیبه، باید این ...
بیشتر
از مهمترین اهداف طرحهای تفصیلی، تأمین سرانههای استاندارد خدمات شهری در راستای رفع نیازهای شهروندان است. تحققپذیری این طرحها، موکول به انطباق با زمینه است که در یک جامعۀ اسلامی، الزامات خاص خود را طلب میکند. در آموزههای اسلام، پاسخ به نیازهای مادی و فرا مادی انسان مدنظر قرارگرفته و شهر بهعنوان بستر حیات طیبه، باید این مهم را تسهیل کند. بنابراین فراهم نمودن سرانۀ کالبدهای متناظر با نیازهای فرا مادی (مانند کاربری مذهبی)، از اهمیت برخوردار است. این پژوهش در شرایطی که خلاً پژوهشهای مختلف کیفی و کمی در خصوص سرانۀ مذهبی شهرها کاملاً محسوس است، ضمن ارائۀ الگویی برای آسیبشناسی توزیع فضایی سرانۀ مذهبی شهرها، به ارزیابی طرح تفصیلی شهر مقدس قم از این منظر پرداخته است. تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده که گردآوری دادههای آن با روش اسنادی و مشاهدۀ میدانی انجام پذیرفته و در نهایت، دادههای اطلاعات مکانی (GIS) حاصل از برداشت میدانی پژوهشگر در انطباق با طرح تفصیلی مصوب و اسناد فرادست، تحلیل محتوا شد. نتایج تحقیق، کمبود سرانۀ مذهبی در مقیاس محلههای شهر قم را با روشهای مختلف تحلیلی، اثبات میکند. از یکسو طرح تفصیلی، مساحتی حدود 7% کاربریهای مذهبی محلات را در تعریض معابر قرار داده و از سوی دیگر، عدم توزیع استاندارد و نرمال فضاهای مذهبی موجود و پیشنهادی طرح تفصیلی، منجر به انحراف بین حداقل %34 تا 68% نسبت به اهداف طرح جامع شهر و مقررات موضوعه شده است.