نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، ایران

2 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناسی ارشد آب و هواشناسی، دانشگاه تبریز

چکیده

بررسی وضعیت ترافیکی شهر شیراز و در کنار آن بررسی وضعیت توقفگاه‌ها و پارک‌سوارهای موجود در سطح این شهر جهت پاسخگویی به نیازهای موجود و آتی آن، ‌یکی از مسائل بسیار مهمی است که مشکل‌آفرین بوده و مسئولان شهری با آن درگیر هستند و با هدف رفع مشکلات موجود و پاسخ به نیازهای آتی، لزوم انجام مطالعات کارشناسی بر روی این مسئله آشکار می‌گردد. بنابراین در این مقاله به مکان‌یابی و بررسی نقش عملکردی توقفگاه‌ها و پارکینگ‌های چندمنظورۀ پارک‌سوار در شهر شیراز پرداخته‌ شده است. جهت نیل به این هدف ابتدا مطالعات اولیه‌ای بر روی مبانی نظری مسئله صورت گرفته و سپس اقدام به شناسایی شاخص‌های تأثیرگذار شده است. با انجام مدل‌سازی و طراحی و ایجاد بانک اطلاعاتی لازمه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، اقدام به ورود لایه‌های اطلاعاتی شهر شیراز گردیده و با اعمال ضرایب تأثیرگذاری هر یک از این شاخص‌ها که با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) انجام‌گرفته است اقدام به شناسایی نقاط مستعد جهت احداث و ایجاد توقفگاه و پارک‌سوارهای چندمنظوره شده است. نتایج تحقیق نشان‌دهنده آن است که لکه‌های مستعد و مناسب برای احداث پارک‌سوارها مکان‌های مرکزی، شمالی و شمال شرق شهر شیراز می‌باشند و بر اساس مطالعات میدانی 54 نقطه مستعد در خارج از محدوده ترافیک شهر و 39 نقطه در داخل و درمجموع 93 نقطه مستعد انتخاب و اولویت‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Locating and Investigating the Functional Role of Park and Ride Stops and Multi-Purpose Parking Lots in Shiraz

نویسندگان [English]

  • Mousa Vaezi 1
  • Akbar Esmaili 1
  • Tohid Ahmadi 2
  • Habil Khorami 3

1 Ph.D Candidate of Geography and Urban Planning , University of Tabriz, Tabriz,, Iran

2 Ph.D of Geography and Urban Planning , Shahid Beheshti University, Iran

3 MA of Climatology, University of Tabriz

چکیده [English]

An important issue creating mush problems throughout the city of Shiraz, which is also an issue that officials of the city are struggling to overcome, is the study of the traffic status of Shiraz, and also the study of multi-purpose stops and park and rides available throughout the city in order to fulfil the present and future needs of Shiraz. This shows the necessity for studies to be conducted on the matter. Hence, the present article aims at locating and investigating the functional role of multi-purpose stops and park and rides in Shiraz. To achieve this goal, preliminary studies were conducted on the theoretical foundations of the problem, and it was then attempted to identify the influential indicators. Modeling, designing, and creating the necessary database in GIS were applied to enter Shiraz city data layers and attempted to identify potential areas for building multi-functional parking lots and stops by applying coefficients influencing each of these indices using multi-criteria decision-making methods (MCDM). The results indicate that the appropriate spots for establishing Park & Ride locations are Central, North and North East of Shiraz, and based on field studies, 54 potential points outside of the city traffic limit and 39 points inside and in total 93 potential points were selected and prioritized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location
  • Park & Ride
  • MCDM
  • GIS
  • Shiraz
-    اصغر پور، محمدجواد. (1394)، تصمیم‌گیری‌های چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهران: چاپ چهاردهم.
-    امینی­طوسی، وحید و نادرنژاد، مصطفی .(1386)، کاربرد سامانه اطلاعات مکانی در مدیریت حمل‌ونقل و ترافیک، کنفرانس بین المللی GIS شهری، آمل.
-    ایرانی، غلامرضا و معتمد­نیا، علیرضا .(1385)، کاربرد سیستم‌های GIS و GPS در کنترل هوشمند ترافیک. (IVHS)، اولین همایش ملی عمران شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
-    پاکزاد، جهانشاه. (1386)، سیر اندیشه در شهرسازی 2؛ از کمیت تا کیفیت، تهران: شرکت عمران شهرهای جدید، چاپ اول.
-    حافظ­نیا، محمدرضا. (1395)، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-    دهقان­بنادکی، حمید؛ تجدد، مالک؛ معتمدی­فر، محمدرضا و ترابی­میرزایی، مجتبی.. (1391)، ارائه مدلی نوین در جهت جانمایی بهینه تسهیلات پارک‌سوار با به‌کارگیری الگوریتم ژنتیک (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، فصلنامه مهندسی ترافیک، شماره 2.
-    رحمانی، مهدی و سعیدیان­طبسی، ماشاالله. (1387)، ارائه مدل مکان‌یابی امکانات پارک‌سوار و حل آن با الگوریتم ژنتیک در محیط GIS، پژوهشنامه حمل‌ونقل، سال ششم، شماره سوم.
-    جین. آ.کی. (1390)، حمل‌ونقل شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت، ترجمه: علی رضائیان قراگوزلو، تهران: انتشارات آذرخش، چاپ اول.
-    سازمان اتوبوسرانی شیراز و حومه. (1390)، آمار و اطلاعات وضع موجود.
-    سازمان آمار و فن‌آوری اطلاعات شیراز. (1390)، وضع موجود شیراز.
-    سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شیراز. (1390)، آمار و اطلاعات وضع موجود.
-    سعیدیان­طبسی، ماشاالله و نیازی، یونس. (1387)، کاربرد موفق امکانات پارک‌سوار، چهارمین کنگره ملی مهندسی عمران.
-    سعیدیان­طبسی، ماشاالله و احمدی­آذری، کیان. (1386)، کاربرد GIS در مدیریت و مکان‌یابی پارکینگ‌ها، همایش ژئوماتیک، تهران.
-    شعبانی، شاهین و منصورخاکی، علی. (1384)، مدل مکان‌یابی توقفگاه‌های غیر حاشیه‌ای در شبکه معابر شهری، دومین کنگره ملی مهندسی عمران.
-    طباطبایی، سید عباس و داودی‌­منجزی، امیر­اردلان. (1387)، آنالیز امکان‌سنجی استفاده از سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل در کلان‌شهرها با هدف کاهش بحران‌های ترافیکی: مطالعه موردی شهر اهواز، هشتمین کنفرانس مهندسی حمل‌ونقل و ترافیک ایران.
-    قاسمی‌هنری، حمید و ضیایی، میثم. (1386)، مدیریت بر پارکینگ به کمک سازه‌های چندمنظوره، همایش ژئوماتیک، تهران.
-    قربانی، رسول؛ جعفری، فیروز و معبودی، محمدتقی. (1393)، نگرشی بر الگوهای نوین آمایش شهری، انتشارات فروزش.
-    متکان، علی‌اکبر؛ شکیبا، علی‌رضا؛ پورعلی، سیدحسین و عبادی، عیسی. (1386)، کاربرد GIS در مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی طبقاتی به روش OWA. (مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران)، همایش ژئوماتیک، تهران.
-    مرکز آمار ایران. (1390)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
-    مطالعات جامع حمل‌ونقل شیراز. (1380)، برآورد تقاضای سفر برای آینده، پژوهشکده حمل‌ونقل شریف، دانشگاه صنعتی شریف.
-    مطالعات جامع حمل‌ونقل شیراز. (1380)، گزارش مطالعه پارکینگ برای سال 1385، پژوهشکده حمل‌ونقل شریف، دانشگاه صنعتی شریف.
-    مطالعات جامع حمل‌ونقل شیراز. (1380)، مطالعات پارکینگ برای سال 1385، دانشگاه صنعتی شریف.
-    مطالعات جامع حمل‌ونقل شیراز. (1380)، برآورد جمعیت و اشتغال تا سال 1400، دانشگاه صنعتی شریف.
-    مطالعات جامع حمل‌ونقل شیراز. (1387)، سیستم‌های حمل‌ونقل همگانی شهر شیراز در سال 1378، دانشگاه صنعتی شریف.
-    مؤمنی، منصور. (1390)، مباحث نوین تحقیق در عملیات، تهران، چاپ اول.
-    ورشوساز، مسعود و قاضی­عسگری­نائینی، آرمان. (1383)، ارائه روشی مناسب جهت مکان‌یابی پارکینگ عمومی، همایش ژئوماتیک، تهران.
 
-    Burns, E.N. (1979), "Priority rating of potential park and- ride sites". ITE Journal; 4; pp.9:29–31.
-    Dickins, I. S. J. (1991), "Park and ride facilities on light rail transit systems". Transportation 18, pp.23-36.
-    Donna J.P. Duane F.M. and Taylor, f (1993). "Introductory reading in GIS." London PP20.
-    Farhan, B, and Murray, A, T. (2007), "Siting park-and-ride facilities using a multi-objective spatial optimization model", Computers & OperationsResearch. Article in press, Available at www.elsevier.com.
-    Kligman, R. Mc Devitt, R. and Withee, T. (2002). "Traffic Engineering in Newton".
-    Parkhurst G. (1995), "Park-and-ride: could it lead to an increase in car traffic?" Transport Policy; 2:pp.15–23.
-    Daisa, J. (2004), "Traffic, Parking and Transit- Oriented Development", The New Transit Town; Best Practices in Transit-Oriented Development, Edited by Hank Dittmer & Gloria Ohland, Washington, London: Island Press, pp 113-130.
-    Parkhurst, G. and Richardson, J. (2005), "Modal integration of bus and car in UK local transport policy: the case for strategic environmental assessment", Journal of Transport Geography; 10: pp.195–206.
-    Spillar, R. (1997), "Park-and-ride planning anddesign guidelines", New York: Parsons Brinkerhoff Quad and Douglas.
-    Taaffe, E.J., Gauthier, H.L. and O’Kelly, M.E. (1996) "Geography of transportation". N.J: Prentice- Hall, Inc.
-    Turnbull, K.F. (1995), "Effective use of park-and ridefacilities". National Cooperative Research Program Synthesis, vol. 213.
-    Weant, R.A. (1978), "Parking Garage Planning and Operation. ENO Foundation for Transportation INC".