فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

داوران 1399

داوران 1400

داوران 1401

داوران 1402

تأثیر هویت مکانی بر مشارکت روستاییان در روند اجرای طرح‌های هادی در سکونتگاه‌های روستایی (مورد مطالعه: روستاهای پیرامون کلانشهر مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر هویت مکانی بر مشارکت روستاییان در روند تهیه و اجرای طرح‌های هادی سکونتگاه‌های پیرامون کلان‌شهر مشهد است. تحقیق حاضر از نظر روش‌شناسی توصیفی ـ تحلیلی و از بین 17 روستا حاشیه کلان‌شهر مشهد که طرح هادی در آن‌ها اجرا شده بود تعداد 10 روستا انتخاب و حجم نمونه مورد بررسی با استفاده از فرمول کوکران 168 نفر خانوارهای روستایی تعیین شد. یافته‌های تحقیق نشان از تفاوت معنادار منفی میان میانگین موردسنجش و میانگین به‌دست‌آمده هم در ابعاد هویت مکانی و هم مشارکت در طرح‌های هادی دارد. همچنین تمام ابعاد هویت مکانی با میزان مشارکت روستاییان در مرحله تهیه و تصویب طرح هادی ارتباط معنادار و معکوسی دارد. بعلاوه، سه بُعد تمایز (199/0)، تداوم (390/0) و عزت‌نفس (345/0) با میزان مشارکت روستاییان در مرحله اجرای طرح‌های هادی، ارتباط مثبت و معنادار نشان داده است و در نهایت، در مرحله نظارت و نگهداری، در هر چهار بُعد تمایز (170/0)، تداوم (527/0)، عزت‌نفس (482/0) و خودکارآمدی (253/0) ارتباط مثبت و معناداری مشاهده‌شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق برای افزایش مشارکت روستاییان در طرح‌های هادی باید به تقویت و بهبود دو بُعد تداوم و عزت‌نفس آنان پرداخت. مطمئناً توجه به معیارهای روان‌شناختی، مدیریت صحیح بحران در مناطق روستایی و ادراک مردم روستا از اینکه توجه به آن‌ها و روستایشان در حال افزایش است، مشارکت را دست‌کم در دو مرحلۀ اجرا و نظارت و نگهداری افزایش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Spatial Identity on the Participation of Rural Residents in Rural Guide Plans (Case Study: Periphery Villages of Mashhad Metropolitan)

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Anabestani 1
  • Alireza Moieni 2

1 Professor of Geography and Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Ph.D. Candidate of Geography and Rural Planning, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the effect of spatial identity on the participation of villagers in the process of preparing and implementing Rural Guide Plans for settlements around the metropolis of Mashhad. The method of the study is descriptive-analytical. By selecting 10 villages from 17 periphery villages of Mashhad metropolitanin which the Rural Guide Plans have been implemented, 168 rural households were surveyed as a sample size using Cochran's formula. The research findings show a significant negative difference between the measured mean and the obtained mean, both in the dimensions of spatial identity and participation in Rural Guide Plans. Also, the results indicate a significant inverse relationship in all aspects of spatial identity with the level of involvement of villagers in the preparation and approval of Rural Guide Plans. Besides, three dimensions of differentiation (0.199), continuity (0.390), and self-esteem (0.345) showed a significant positive relationship with the level of participation of villagers in the implementation of these kinds of plans. In the supervision and maintenance phase, a significant positive relationship was observed in all four dimensions of differentiation (0.170), continuity (0.527), self-esteem (0.482), and self-efficacy (0.253). Indeed, paying attention to psychological criteria, proper crisis management in rural areas, and villagers' understanding that notice to them and the villages are increasing, will grow participation in at least two stages of implementation and supervision and maintenance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Identity
  • Rural participation
  • Rural Guide Plans
  • Structural Equations
  • Mashhad Metropolitan
مراجع
-  ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا. (1386). توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
-  اعظمی، موسی؛ یعقوبی فرانی، احمد و معتقد. مهسا. (1395). «بررسی نوع و میزان مشارکت روستاییان در طرح هادی روستایی: مطالعه موردی روستای سنگستان همدان». فصلنامه روستا و توسعه، سال نوزدهم، شماره 2: 47-73.
-  امین‌زاده، بهناز. (1389). «ارزیابی زیبایی و هویت مکان». دو فصلنامه معماری و شهرسازی، سال دوم، شماره 3: 3-14.
-  بهفروز، فاطمه. (1374). زمینه‌های غالب در جغرافیایی انسانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
-  بیگدلی، زاهد و شریفی، سمیه. (1387). «درآمدی بر مفهوم مکان». فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، سال یازدهم، شماره 4: 239-254.
-  پرتوی، پروین. (1382). «مکان و بی‌مکانی، رویکردی پدیدارشناسانه». مجله هنرهای زیبا، سال چهاردهم، شماره 14: 40-50.
-  جمشیدی‌ها، غلامرضا؛ پروایی هره دشت، شیوا؛ پیری، صدیقه و ادیب حاج باقری، ثریا. (1393). «بررسی نقش احساس تعلق محله‌ای در افزایش مشارکت اجتماعی (مورد مطالعه: محله قزل‌قلعه تهران)». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال چهارم، شماره 12: 1-24.
-  حبیبی، محسن. (1382). «چگونگی الگوپذیری و تجدید سازمان استخوان‌بندی محله». نشریه هنرهای زیبا، سال سیزدهم، شماره 13: 32-39.
-  خانی، فضیله. (1396). بنیان‌های برنامه‌ریزی در فضاهای متغیر روستایی. تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
-  رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، علی و پورطاهری. مهدی. (1390). روش‌شناسی مشارکتی در برنامه‌ریزی کالبدی سکونتگاه‌های روستایی. تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، چاپ اول.
-  رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ پورطاهری، مهدی؛ صادقلو، طاهره و سجاسی قیداری، حمدالله. (1389). «تحلیل عوامل مؤثر در مدیریت مشارکتی سیل در مناطق روستایی مطالعه موردی روستاهای سیل‌زده حوزه گرگانرود استان گلستان». فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره 2: 1-26.
-  سادات حبیبی، رعنا. (1387). «تصویرهای ذهنی و مفهوم مکانم. نشریه هنرهای زیبا، سال سی و نهم، شماره 1: 39-50.
-  شکویی، حسین. (1386). اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا. تهران: انتشارات موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، چاپ اول.
-  شهبازی، اسماعیل. (1386). درآمدی بر آسیب‌شناسی توسعة روستایی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
-  طوسی، محمد. (1372). مشارکت. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
-  علی‌الحسابی، مهران. (1391). «نقش سازمان‌های مردم‌نهاد و رهبران محلی در توسعه روستایی نمونه موردی: بندر لافت». مسکن و محیط روستا، سال سی‌ام، شماره 134: 38-45.
-  عنبری، موسی و حسنوند، احسان. (1389). «رابطه فرهنگ پدرسالاری و مشارکت سازمان‌یافته زنان در مدیریت روستایی: مطالعه موردی زنان روستایی دهستان فیروزآباد در استان لرستان». فصلنامه روستا و توسعه، سال سیزدهم، شماره 1: 131-153.
-  قاسمی، محمدعلی. (1384). «بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر میزان مشارکت روستاییان در طرح‌های عمرانی: مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان کاشان». فصلنامه روستا و توسعه، سال هشتم، شماره 4: 79-112.
-  قاسمی، وحید و نگینی، سمیه. (1389). «بررسی تأثیر بافت محلات بر هویت اجتماعی، با تأکید بر هویت محله‌ای در شهر اصفهان». مطالعات و پژوهش‌های شهری- منطقه‌ای، سال دوم، شماره 7: 113-136.
-  کافی، مهدی‌امیر و فتحی، شکوفه. (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر دلبستگی به منطقه مسکونی: مطالعه موردی: شهر کرمان». مجله مطالعات اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره 1: 5-41.
-  گل شیری اصفهانی، زهرا؛ خادمی، حسین؛ صدیقی، علیرضا و تازه، مهدی. (1388). «تأثیر انسجام اجتماعی بر میزان مشارکت روستاییان: مطالعه موردی بخش گندمان، شهرستان بروجن». فصلنامه روستا و توسعه، سال دوازدهم، شماره 1: 147-167.
-  گل محمدی، احمد. (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی، چاپ اول.
-  محسنی تبریزی. علیرضا. (1369). بررسی زمینه‌های مشـارکتی روسـتاییان و ارتبـاط آن بـا ترویج کشاورزی. تهران: معاونت ترویج و مشارکت مردمی، وزارت جهاد کشاورزی.
-  مدیری، آتوسا. (1387). «مکان». نشریه هویت شهر، سال اول، شماره 2: 69-79.
-  مظفر، فرهنگ؛ حسینی، باقر؛ سلیمانی، محمد؛ ترکاشوند، عباس و سرمدی، علی‌اکبر. (1387). «ارزیابی اثرات اجرای طرح‌های هادی بر محیط‌زیست روستاهای ایران». نشریه علوم محیطی، سال پنجم، شماره 3: 11-35.
-  هاتفی شجاع، سمیه؛ اعتصام، ایرج و اسلامی، غلامرضا. (1395). «بازنمایی هویت مکانی روستاهای حومه‌ای در طرح‌های توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستای دره مرادبیگ شهرستان همدان)». فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال هفتم، شماره 4: 720-731.
-  هاگت، پیتر. (1373). جغرافیایی ترکیبی نو. ترجمه: گودرزی نزاد. شاپور تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
-  یزدان پناه، لیلا. (1386). «موانع مشارکت اجتماعی شهروندان تهرانی». رفاه اجتماعی، سال بیست و ششم، شماره 7: 105-130.
 
-   Anton, C. E., & Lawrence, C. (2014). Home is where the heart is: The effect of place of residence on place attachment and community participation. Journal of Environmental Psychology, 40, 451-461.
-   Bernardo, F., & Palma-Oliveira, J. M. (2016). Urban neighbourhoods and intergroup relations: The importance of place identity. Journal of Environmental Psychology, 45, 239-251.
-   Breakwell, G. (1986). Coping with Threatened Identities. London.
-   Brown, K., Adger, W. N., Devine-Wright, P., Anderies, J. M., Barr, S., Bousquet, F., ... & Quinn, T. (2019). Empathy, place and identity interactions for sustainability. Jouranl of Global Environmental Change, 56, 11-17.
-   Budruk, M., Thomas, H & Tyrrell, T. (2009). Urban green spaces: A study of place attachment and environmental attitudes in India. Society and Natural Resources, 22(9), 824-839.
-   Colvin, R. M., Witt, G. B., & Lacey, J. (2015). Strange bedfellows or an aligning of values? Exploration of stakeholder values in an alliance of concerned citizens against coal seam gas mining. Land Use Policy, 42, 392-399.
-   De Stefano, L. (2010). Facing the water framework directive challenges: A baseline of stakeholder participation in the European Union. Journal of Environmental Management, 91(6), 1332-1340.
-   de Vries, S. (2020). Place identity and major project deliberation: the contribution of local governments in Australia. Australian Geographer, 1-21.
فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
دوره 3، شماره 6 - شماره پیاپی 6
آذر 1397
صفحه 1-42
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار