Document Type : Research Paper

Author

Associate Professor of Urban Planning, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

Abstract

Fewer scholars have dealt with the trends of urban plans in Tehran during recent years.  This article aims to obtain a general view of urban thinkers on the most significant and successful urban design projects which have been implemented in Tehran from 1980 to 2015. The main question seeks how professionals categorize and evaluate these projects. To this end, the Delphi method was applied, and five groups of urban experts consisting of 40 members professional in urban sociology, urban design, urban planning, urban management, and architecture, took part. In addition, opinions of mayors, municipalities, city councilors, and consulting engineers for each Tehran district have been taken into the account.  Based on the panel view and compared to the literature review, the paper has categorized Tehran’s selected urban designs into four categories including urban frameworks, transportation plans, urban architectures, and public open spaces. It reveals the projects which have not been selected by the panelists contain important categories for Tehran and  vary from urban furniture to energy-efficient scales. However, the number of successful projects has grown and especially the peak belongs to public open spaces and urban architectures during the last five years. Based on the current trends, this study suggests that the urban design projects in Tehran in the near future must shift toward projects with participatory and ecological approaches, healthy city studies, focusing on the improvement of distressed urban fabrics and providing housing projects.

Keywords

-  احمدیان، رضا. (1383)، «الگوی ساختاری- راهبردی، نگرشی جدیدی در برنامه‌ریزی شهری»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال ششم. شماره 66.
-  احمدیان، رضا. (1382)، «طرح‌های توسعه شهری، ناکارآمد و تحقق‌ناپذیر»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال پنجم. شماره 50.
-  آزاد ارمکی، تقی. (1379) اندیشه نوسازی در ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
اسدی، ایرج. (1380) «نقد مبانی نظری طرح‌های جامع شهری»، رساله کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
-  اعتماد, گیتی. (1392)، ارزیابی طرح نواب و پی آمدهای آن، تهران: نشر معانی.
-  پاکدامن, بهروز. (1376). نگاهی کوتاه بر شیوه‌ها و گرایش‌های معماری در تهران. ب. پاکدامن در, Tehran. تهران: روشنگران.
پاکزاد، جهانشاه. (1381)، «طرح نواب، نامه سرگشاده بارون اوژن هوسمان به دبیرخانه مجله فصلنامه معماری ایران»، مجله فصلنامه معماری ایران.
-  پوراحمد، احمد؛ حاتمی نژاد؛ حسین, حسینی؛ سید هادی. (1385). «آسیب‌شناسی طرح‌های توسعه شهری در کشور»؛ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 58.
-  پور وزیری، رضا. (1396)، «شهرسازی بدون الگوی زیستی آینده کشور را به مخاطره می‌اندازد»، روزنامه اطلاعات، ایران: روزنامه اطلاعات.
-  تشکر، زهرا. (1379)، «طرح‌های توسعه شهری؛ ناکارآمدی در اجرا»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال اول، شماره 12.
-  ثقفی اصل، آرش؛ زبردست، اسفندیار و ماجدی، حمید. (1395)، «ارزیابی میزان تحقق‌پذیری پروژه‌های طراحی شهری در ایران: نمونه موردی: پروژه‌های اجرا شده در تهران». معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 17.
-  ثقفی اصل، آرش؛ زبردست، اسفندیار و ماجدی، حمید. (1392)، «کاربرد تکنیک تاپسیس در رتبه‌بندی پروژه‌های طراحی شهری تهران با رویکرد سنجش تحقق‌پذیری»، نشریه هنرها زیبا-معماری و شهرسازی.
-  حبیبی، محسن؛ اهری، زهرا؛ ایزدپناه جهرمی، آیدا؛ ملکوتی، مژگان؛ کوشش، مهفام؛ افشنگ، مانی و سایرین. (1385)، شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
-  رضائیان، راحله، (1383) «علل عدم تحقق طرح‌های شهری در مرحله اجرا (نمونه موردی، طرح جامع قائم‌شهر)»، رساله کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
-  رهنمائی، محمدتقی و شاه‌حسینی، فاطمه. (1383)، فرآیند برنامه‌ریزی شهری ایران، سمت.
-  رفعیی، راضیه و برک‌پور، ناصر. (1393)، «رویکردهای انطباق محور و کارکرد محور ارزیابی اجرا در برنامه‌ریزی کاربری زمین، مورد پژوهی: ارزیابی انطباق محور در شهر لواسان»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره4، دوره 19.
-  رفیعیان؛ مجتبی و سرخیلی؛ الناز. (1396)، تخلفات ساختمانی از منظر شهرسازی مفاهیم، رویکردها و تجارب، تهران: آرمان‌شهر.
-  زبردست؛ اسفندیار. (1380)، «کاربرد فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای»، هنرهای زیبا، شماره 10.
-  سعید نیا، احمد. (1374)، «اندیشه‌های خام شهرسازی»، هنرهای زیبا، شماره اول.
-  سعید نیا، احمد. (1382)، «مفاهیم و محتوای طرح‌های ساختاری- راهبردی»، آبادی، سال سیزدهم، شماره 39.
-  غمامی، مجید. (1371)، «بررسی و نقد اجمالی طرح‌های جامع شهری»، آبادی، شماره 7،  دوره 2.
-  غمامی، مجید، (1392 الف)، بررسی وضعیت شهرسازی و برنامهریزی شهری و منطقهای در ایران معاصر، تهران: افرند.
-  غمامی، مجید. (1392 ب)، در. «پدیده‌ای که برنامه‌ریزی را محو کرد» برگرفته از 14 آبان 1396 هفته‌نامه اقتصادی تجارت فردا:  http://www.tejaratefarda.com
-  قبادیان, وحید و رضایی, محمود. (1392). «نخستین میدان مدرن شهر تهران بررسی دگردیسی تاریخی ـ فضایی میدان‌های کهن تهران تا دوره مدرن». پژوهش‌های جغرافیای انسانی,، شماره 4، دوره 45.
-  گلکار، کوروش. (1378)، «تئوری‌های طراحی شهری تحلیل گونه شناختی تئوری‌ها»، صفه، شماره 29، دوره 9.
-  گلکار, کوروش. (1386)، «راهنمای گونه شناسی و محتوای اسناد طراحی شهری: طراحی شهری در عمل (الگویی برای هدایت و کنترل چند سطحی در طراحی شهری)». آبادی، شماره 56 سال هفدهم.
-  گلکار، کوروش. (1384)،‌ «سنجش مکان در طراحی شهری: درآمدی بر تکنیک مکان‌سنجی»، صفه، شماره 40.
-  گلکار،‌ کوروش. (1388)،‌ «طراحی شهری سیاست‌گذار و طراحی شهری طرح ریز (الگوهایی عملیاتی برای تدوین ابزارهای هدایت و کنترل در ایران)». صفه، شماره 46، دوره 17.
-  گلکار، کوروش. (1387)،‌ کندوکاوی در تعریف طراحی شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
-  گلکار، کوروش. (1379)، «مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری»، صفه، (شماره 32).
-  ماجدی، حمید. (1391). «نظریه تهیه طرح‌های ساختاری- راهبردی (ناحیه‌ای و محلی)». هویت شهر, شماره 11، دوره 6، 17-26.
-    ماجدی، حمید. (1395). نظریه طرح های ساختاری-راهبردی شهری و ناحیه‌ای، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
-  محملی ابیانه، حمیدرضا. (1390)، «ارزیابی مفهوم منظر در طرح‌های شهری مقایسه تطبیقی سیر تکوین طرح‌های جامع تهران با تجارب جهانی»، باغ نظر، شماره 17 دوره 8.
-  مرکز آمار ایران؛ سازمان ‌برنامه‌وبودجه. (1395)، «هرم‌های سنی ایران بر اساس نتایج سرشماری 1395، تهران: سازمان‌برنامه‌وبودجه، مرکز آمار ایران، دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری.
-  مشفق، محمود و میرزایی، محمد. (1389)، «انتقال سنی در ایران: تحولات سنی جمعیت و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی-جمعیتی»، فصلنامه جمعیت،شماره 71-71.
-  مزینی، منوچهر. (1379)، «آیا طرح‌های جامع تحقق ‌پذیرند؟»، مجله شهرداری‌ها، شماره 13 و 14.
-  مهندسین مشاور شارمند. (1382)، شیوه‌های تحقق طرح‌های توسعه شهری در ایران، جلد اول، سازمان شهرداری‌های کشور، چاپ دوم.
-   Alexander، E. (1985). "From idea to action: Notes for a contegency theory of the policy implementation process". adminstration and society, 403-426.
-   Alexander, E. R. (1981). "If Planning Isn't Everything, Maybe It's Something". Town Planning Review.
-   Alexander, E. R., & Faludi, A. (1989). "Planning and plan implementation: notes on evaluation criteria". Environment and Planning: Planning and Design, 127-140.
-   Appleyard, D. (1979). The Conservation of European Cities.Cambridge, MA: MIT Press.
-   Carmona, M. (2001). Housing Design Quality: Through Policy, Guidance, and Review.London: Spon Press.
-   Erffmeyer. (1986). "The Delphi Technique: An Empirical Evaluation of the Optimal Number of Rounds." Group & Organization Studies, 120-128.
-   Gaventa, S. (2006). New Public Spaces.London: Mitchell Beazley.
-   Gosling, David, Maitland, Barry (1984), Concepts of Urban Design. London: St. Martin's Press.
-   Hazel, G., & Parry, R. (2004). Making Cities Work.Chichester: Wiley-Academy.
-   Hoang, T. V., & Lapumnuaypon, K. (2007). Critical Success Factors in Merger & Acquisition Projects: A study from the perspectives of advisory firms.Umea: UmeaUniversity in Sweden.
-   Lang. (1994). "An overview of four future methodologies." The Manoa Journal of Fried and Half-fired ideas (about the future).
-   Lang, J. (2005). Urban Design: A Typology of Procedures and Products.Oxford: Architectural.
-   Linstone. (1978). "The Delphi Technique." In J. Fowles, Handbook of Futures Research. London: Greenwood Place.
-   Madanipour, A. (1998). Tehran: The Making of a Metropolis (World Cities Series).Newcastle: Academy Press.
-   Madanipour, A. (2006). "Urban planning and development in Tehran". Cities, 433-438.
-   Sabatier, P. (1986). "Top-down and bottom-up approaches to Implementation research: A critical analysis and a suggested synthesis". Journal of Public Policy, 21-48.
-   Ziglio, E. (1996). The Delphi Method and its Contribution to Decision-Making. In M. Alder, & E. Ziglio, Gazing into the Oracle, The Delphi Method and Its Application to Social Policy and Public Health (pp. 3-33). London: Jessica Kingsley.