Document Type : Research Paper
Authors
1 PhD Candidate of Urban Planning, Kurdistan University, Sanandaj, Iran
2 Associate Professor of Urban Planning, , Kurdistan University, Sanandaj, Iran
Abstract
After the industrialization period, the phenomenon of poverty has been gradually replaced by spatial rotation and in the framework of the transition from rural and industrial phenomena to urban phenomena, and by reaching the second step of capital accumulation in cities, it has taken on new faceswhich have always been reproducing. For decades, various names have been used to address this problematic, including slums, informal settlements, suburbs, shanty towns, problem areas, and so on. In this transition, at different levels in the world, heterogeneous views have been adopted to deal with this phenomenon, each of which has been the beginning of a dominant discourse on the issue. Each of these discourses, based on the political, economic, and social demands and requirements of society, and the shortcomings of the ruling discourse, reconstruct its semantic system and presents it as an effective system in overcoming society's challenges. In this regard, since the domination of capitalism until now, in the Development discourse, Culture of Poverty Discourse and pathology, various views and methods have been adopted to deal with poverty and spontaneous urban settlements. These discourses have directly affected the national situation and the current discourse in Iran. Likewise, the prevailing discourse and the policies and approaches that emerged from it in each period have directly influenced local conditions.
Keywords
- اباذری، یوسفعلی و پرنیان، حمیدرضا. (1394)، استقرار آموزشی مکتب نیاوران تاریخچه ایجاد نهادهای دولتیِ آموزش مدیریت و اقتصاد بازار آزاد، نشریه مطالعات جامعهشناسی، دوره 22، شماره 2: 151-176.
- ابراهیمی، سید محمد؛مسگریان، علی. (1387)، آسیب شناسی اقتصادی نقاط حاشیه نشین و ارتباط آن با جرائم (در مناطق اقبالیه، پوبیندرو خیرآباد قزوین)، نشریه اصلاح و تربیت، شماره 78: 1-20.
- اشرف، احمد و بنوعزیزی، علی. (1387)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران: انتشارات نیلوفر، چاپ اول.
- اطهاری، کمال. (1385)، نظام تأمین مسکن بیمهشدگان و جایگاه سازمان تأمین اجتماعی، فصلنامه تامین اجتماعی، سال هشتم، شماره 24: 1-29.
- اویسی، داوود. (1386)، بررسی اجمالی الگوهای توسعه در ایران: توسعه در هزارتوی فراموشی، روزنامه اعتماد، شماره 1397: 30 اردیبهشت.
- ایراندوست، کیومرث. (1386)، اسکان غیررسمی جلوهای از توسعه ناپایدار شهری، رساله دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
- ایراندوست، کیومرث. (1388)، سکونتگاههای غیررسمی و اسطورۀ حاشیهنشینی، تهران: انتشارات شرکت پردازش و برنامهریزی شهری، چاپ اول.
- ایراندوست، کیومرث و دوستوندی، میلاد. (1394)، حق به شهر و سکونتگاههای فقیرنشین با تأکید بر سکونتگاههای خودانگیخته شهری در ایران، نشریه هفت شهر، شماره 49 و 50: 184-205.
- ایزدی، محمد سعید. (1390)، گزارش ملی بهسازی مناطق نابسامان شهری جمهوری اسلامی ایران، نشریه هفت شهر، شماره 36-35: 65-84.
- ایوانز، پیتر. (1384)، نئولیبرالیسم: تنگنا و گشایش در راهبر معاصر توسعه ترجمه مهناز ملکی معیری، نشریه مجلس و پژوهش، سال 12، شماره 49 و 50: 343-395.
- آشوری، کسری؛ ایراندوست، کیومرث و خالق پناه، کمال. (1397)، تحلیل فرایند تولید فضای غیررسمی در شهر سنندج، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال پنجم، شماره 1: 211-242.
- باقری دولتآبادی، علی و ابراهیمی، حسین. (1395)، توسعه محوری در دولت سازندگی و الزامات آن برای سیاست خارجی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی دولت پژوهی، سال دوم، شماره ۶: 133-173.
- بلوخ، مارک. (1363)، جامعه فئودالی ترجمه: بهزاد باشی، تهران: آگاه، چاپ اول.
- بیات، آصف. (1379)، سیاستهای خیابانی: جنبش تهیدستان در ایران ترجمه سید اسدالله نبوی چاشمی، تهران: نشر شیرازه کتاب ما، چاپ اول
- بنرجی، آبهیجیت و دوفلو، استر. (1392)، اقتصاد فقیر بازاندیشی بنیادین در شیوه مبارزه با فقر جهانی ترجمه: جعفر خیرخواهان و مهدی فیضی، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد، چاپ اول.
- پاتر، رابرت و ایوانز، سلی لوید. (1384)، شهر در جهان درحالتوسعه ترجمۀ: کیومرث ایراندوست؛ مهدی دهقان منشادی و میترا احمدی، تهران: انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، چاپ اول.
- پرلمن، جانیس. (1397)، فاولا: چهار دهه زندگی بیمناک در سکونتگاههای غیررسمی ریودوژانیرو ترجمه: کیومرث ایراندوست و گلایول مکرونی، کردستان: انتشارات دانشگاه کردستان، چاپ اول.
- پولانی، کارل. (1398)، دگرگونی بزرگ خاستگاه سیاسی و اقتصادی روزگار ما ترجمه: محمد مالجو، تهران: نشر شیرازه، چاپ اول.
- پیران، پرویز. (1373)، آلونکنشینی در ایران: دیدگاههای نظری، با نگاهی به شرایط ایران، نشریه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 87 و 88: 96-101.
- پیران، پرویز. (1384)، فقر و جنبشهای اجتماعی در ایران، نشریه رفاه اجتماعی، دوره پنجم، شماره 18: 13-40.
- ترکمه، آیدین و شیرخدایی، آناهید. (1395)، بازاندیشیِ غیر رسمیت و فقر/نابرابری شهری: دیدگاهی روششناختی، نخستین همایش بینالمللی سکونتگاههای فقیرنشین شهری: بهسوی بهسازی و بازآفرینی پایدار، سنندج، 15 و 16 اردیبهشتماه.
- تفضلی، فریدون. (1393)، تاریخ عقاید اقتصادی از افلاطون تا دوره معاصر از 600 قبل از میلاد تا 2000 میلادی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- حاجی حسینی، بهاره و سام آرام، عزت اله. (1393)، تحلیل گفتمان دولت اصلاحات و جایگاه فقرزدایی در آن، نشریه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 6، شماره 21: 1-24.
- حاج یوسفی، علی. (1381)، حاشیهنشینی شهری و فرایند تحول آن (قبل از انقلاب اسلامی)، نشریه هفت شهر، سال سوم، شماره 8: 12-24.
- حجاری، سید جعفر. (1393)، ارزیابی وضعیت طرح مسکن مهر از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی: مسکن مهرشهر ماهشهر)، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، دوره 9، شماره 2: 239-256.
- حسامیان، فرخ؛ اعتماد، گیتی و حائری، محمدرضا. (1363)، شهرنشینی در ایران، تهران: انتشارات آگاه، چاپ اول.
- حسین زاده دلیر، کریم. (1375)، مصرف مسکن در ایران از دیروز تا امروز، نشریه زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، دوره 39، شماره 160 - 161: 53-74.
- خاتم، اعظم. (1381)، سهم مردم، سهم دولت در طرحهای توانمندسازی و بهسازی محله، نشریه هفت شهر، دوره 1، شماره 9 و 10: 33-42.
- دسوتو، ارناندو. (1389)، راه دیگر ترجمه: جعفر خیرخواهان، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- دلفروز، محمدتقی. (1393)، دولت و توسعۀ اقتصادی (اقتصاد سیاسی توسعه در ایران و دولتهای توسعهگرا)، انتشارات آگاه، تهران.
- دوسوتو، هرناندو. (1385)، راز سرمایه: چرا سرمایهداری در غرب موفق میشود و در جابهجایی دیگر شکست میخورد؟ ترجمه: فریدون تفضلی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- رفیعپور، فرامرز. (1392)، توسعه و تضاد کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
- روزنامه ابتکار. (1395)، کاغذ روزنامه، هیزم انقلاب، آبان ماه، شماره 3567.
- روزنامه دنیای اقتصاد. (1396)، نگاهی به گفتمان رفاهی امام خمینی (ره).
- رهنما، سعید. (1395)، گذار از سرمایهداری ترجمه: پرویز صداقت، تهران: انتشارات آگاه، چاپ اول.
- سازمان برنامهوبودجه کشور. (1343)، برنامۀ عمرانی سوم پیش از انقلاب، تهران.
- سازمان برنامهوبودجه کشور. (1395)، برنامۀ ششم توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
- سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور. (1394)، گزارش رهنمودها و تدابیر آمایش سرزمین برای برنامه ششم توسعه کشور، تهران.
- سرایی، حسن؛ فتحی، سروش و زارع، زهرا. (1387)، روش کیفی در مطالعات اجتماعی با تأکید بر روش تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی، نشریه پژوهشهای جامعهشناختی، سال دوم، شماره 3: 83-106.
- سوداگر، محمدرضا. (1378)، رشد روابط سرمایهداری در ایران: (مرحله گسترش) 1344 – 1357، تهران: نشر فرزین، چاپ اول.
- شاهحسینی، پروانه. (1392)، بررسی سیر تحول اسکان غیررسمی با تأکید بر ایران، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
- شرکت بازآفرینی شهری ایران. (1396)، دستورالعمل اجرایی جریان سازی بازآفرینی محدودهها و محلات ناکارآمد مبتنی بر رویکرد اجتماعمحور، تهران.
- شریفزادگان، محمدحسین. (1395)، بازگشت فقر مطلق پیش از انقلاب در دولتهای نهم و دهم، روزنامه تعادل نیاز اقتصاد ایران، تهران، 20 تیر.
- شقاقی، مهدی و فدایی، غلامرضا. (1392)، تحلیل گفتمان انتقادی و کاربرد آن در پژوهشهای علم اطلاعرسانی، نشریه تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، شماره 63: 26-5
- شیخی، محمد و داودوندی، طاهره. (1389)، تبیین الگوی مداخله در اسکان غیررسمی (نمونه موردی محله چاهستانیها در شهر بندرعباس)، نشریه هفت شهر، 33 و 34: 59-72.
- صادقی بروجنی، خسرو. (1390)، نو لیبرالیسم در بوته نقد (مجموعه مقالات)، نشر الکترونیکی.
- الصیاد، نزار. (1395)، زیست غیررسمی، شیوه جدیدی از زندگی ترجمه و تلخیص امیر طهرانی، سایت رخداد تازه اندیشه، به نشانی:
http://rokhdadtaze.com/archive/rokhdaditext/urban-informality-new-way-life-2
- عزیزی، محمدمهدی. (1384)، تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخصهای مسکن شهری در ایران، نشریه هنرهای زیبا،شماره 23: 25-34.
- فاضلی، محمد. (1383)، گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال چهارم، پاییز، شماره 14: 81-107.
- فرکلاف، نورمن. (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه: فاطمه شایسته پیران؛ شعبان علی بهرام پور؛ رضا ذوقدارمقدم؛ رامین کریمیان؛ پیروز ایزدی؛ محمود نیستانی و محمدجواد غلامرضا کاشی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانههای، چاپ اول.
- فرکلاف، نورمن. (1387)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه: گروه مترجمان، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها، چاپ اول.
- فوکو، میشل. (1390)، باید از جامعه دفاع کرد، ترجمه: نجف زاده، رضا، تهران: نشر رخ داد نو، چاپ اول.
- فوکویاما، فرانسیس. (1372)، فرجام تاریخ و آخرین انسان ترجمه علیرضا طیب، مجله سیاسی حارجی، دفتر مطالعات سیاسی و بینالملل، شماره 363.
- فیروزی، محمدعلی؛ نعمتی، مرتضی و داری پور، نادیا. (1393)، سنجش و ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی در طرح مسکن مهر (مطالعه موردی: شهر امیدیه)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال سوم، شماره 11: 49-62.
- قراگوزلو، محمد. (1392)، امکان فروپاشی سرمایهداری و دلایل شکست سوسیالیسم اردوگاهی، تهران: موسسه انتشارات نگاه، چاپ اول.
- کاتوزیان، محمدعلی همایون. (1381)، اقتصادی سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی ترجمه: محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
- کاستللو، وینسنت فرانسیس. (1368)، شهرنشینی در خاورمیانه، ترجمه: پرویز پیران و عبدالعلی رضایی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- کاکرین، آلن. (1397)، سیاستهای شهری: رویکردی انتقادی، ترجمه: عارف اقوامی مقدم، تهران: انتشارات آذرخش، چاپ اول.
- لهساییزاده، عبدالعلی. (1369)، تحولات اجتماعی در روستاهای ایران، شیراز: نشر نوید، چاپ اول.
- مدنیقهفرخی، سعید. (1394)، ضرورت مبارزه با پدیده فقر و نابرابری در ایران، تهران: نشر آگاه، چاپ اول.
- مردانی، عرفان. (1394)، جلوههای اقتصاد پنهان چیست و چگونه آشکار میشوند؟ اقتصاد سیاه ناهنجاریهای پنهان، هفتهنامه تجارت فردا، شماره 161.
- محمدی، اکبر و آشوری، کسری. (1396)، درآمدی بر برنامهریزی مسکن گروههای کمدرآمد شهری با تأکید بر توسعه درونزا، کردستان: جهاد دانشگاهی، چاپ اول.
- مصلینژاد، عباس. (1395)، دولت و توسعۀ اقتصادی در ایران، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- مقدمی، محمدتقی. (1390)، نظریة تحلیل گفتمان لاکلا و موف و نقد آن، نشریه معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، شماره 2: 91-124.
- موسی زاده، رضا. (1379)، سازمانهای بینالمللی، تهران: نشر میزان، چاپ اول.
- نعمانفر، ابراهیم. (1374)، اطلاعات تجاری: صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی (وجوه تمایز آنها با یکدیگر)، نامه اتاق بازرگانی، دیماه، شماره 333: 102-103.
- نقدی، اسد اله. (1392)، حاشیهنشینی (تئوری ها-روش ها-مطالعات موردی)، تهران: نشر جامعه شناسان، چاپ اول.
- نوروز، مهدی. (1381)، آسیبشناسی سرمایهداری در ایران؛ از بنیانها تا رویکردها، نشریه پگاه حوزه، شماره 60: 1-23.
- هادیزنوز، بهروز. (1384)، فقر و نابرابری درآمد در ایران، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 17: 162-203.
- هاروی، دیوید. (1386)، تاریخ مختصر نئولیبرالیسم، ترجمه: محمود عبدالله زاده، تهران: نشر اختران، چاپ اول.
- یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. (1395)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- یونس، محمد. (1392)، بانک تهیدستان: وامهای کوچک، ابزار مبارزه با فقر جهانی، ترجمه: علی بابایی؛ زهرا عنایتی؛ علیرضا خیری و سهیل پورصادقیحقیقت، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد، چاپ اول.
- Arefi, M. (2018). Learning from Informal Settlements in Iran: Models, Policies, Processes, and Outcomes. Springer: Palgrave Macmillan, Cham.
- Banfield, E. C. (1968). The Unheavenly City, Little, Brown, Boston.
- Bayat, Aref (2004). Globalization and the Politics of the Informals in the Global South, Chapter of book, New York: Lexington
- Cities Alliance (2011). The Case for Incremental Housing, Cities Alliance Policy Research and Working Papers Series No. 1.
- Davis, E Philip & Sanchez-Martinez, Miguel (2014). A review of the econom-ic theories of poverty, National Institute of economic and social research, (4): 435.
- Davis. M (2006), Planet of Slums, New York: Verso.
- De Genova, N., & Roy, A. (2020). Practices of Illegalisation. Antipode, 52(2): 352-364.
- Eames, E., Goode, J (1970) ‘On Lewis’ culture of poverty concept’ [bibliogr.], Current anthropology, 11 (4-5): 479-482.
- Fairclough, N. (1992) Discourse and Social Change, Cambridge: Polity Press.
- Fairclough, N. (1995) Media Discourse, London: Edward Arnold.
- Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysis for social research. London: Psychology Press.
- Fairclough, Norman (2010). Critical Discourse Analysis The Critical Study of Language, London: Routledge.
- Fard, H. R. (2018). Urbanization and informal settlement challenges: Case study Tehran metropolitan city, Open House International, 43(2), 77-82.
- Gajdosikienë, Indrë (2004). Oscar Lewis’ Culture of Poverty: Critique and Further Development, Mintis ir veiksmas, (130): 88-96.
- Gattoni, George (2009). A Case for the Incremental Housing Process in Sites-and-Services Programs and Comments on a New Initiative in Guyana, Inter-American Development Bank: 1-18.
- Hall, Pitter (2014). Cities of Tomorrow, UK: Wiley.
- Harrison, David (1976). The Culture of Poverty in Coconut Village, Trinidad: A Critique, the Sociological Review, Volume 24, Issue 4: 831–858.
- Harvey, David L & Reed, Michael H (1996). The Culture of Poverty: An Ideological Analysis, Sociological Perspectives, Vol. 39, No. 4: 465-495.
- Hill, Ronald Paul & Gaines, Jeannie (2007). The Consumer Culture of Poverty: Behavioral Research Findings and Their Implications in an Ethnographic Context, the Journal of American Culture, Volume 30 (1): 81-95.
- Irandoost, K., Doostvandi, M., Litman, T. and Azami, M. (2019), "Placemaking and the right to the city of urban poor: a case studyin Sanandaj, Iran", Journal of Place Management and Development, Vol. 12 No. 4: 508-528
- Kovacic, Z., & Giampietro, M. (2017). Between theory and quantification: An integrated analysis of metabolic patterns of informal urban settlements. Energy Policy, 100: 377-386.
- Lewis, Oscar (1966). The Culture of Poverty, Scientific American, Vol 215 (4): 19-25.
- LOMASKY, LOREN & SWAN, KYLE (2009). Wealth and Poverty in the Liberal Tradition, the Independent Review, 13(4): 493–510.
- Marcuse, Peter (1995). Interpreting "Public Housing" History, Journal of Architectural and Planning Research, Vol. 12 (3): 240-258.
- Marx, Karl (1989). “Drafts of the Letter to Vera Zasulich,” and “Letter to Vera Zasulich (March 8, 1881).” In Collected Works, Karl Marx and Frederick Engels, New York: International Publishers, Vol. 24: 346— 71.
- Matovu, George (2000). Upgrading Uuban Low-income Settlements in Africa: Constraints, Potentials and Policy Options, Regional Roundtable on Upgrading Low-Income Settlements, Johannesburg, and South Africa.
- McDonald, John F (2011). Public Housing Construction and the Cities: 1937–1967, Urban Studies Research, Volume 2011:1- 12.
- Mittelman, J. H. (2000). The Globalization Syndrome: Transformations and Resistance. Princeton: Princeton University
- Morris, Michael (1968). From the Culture of Poverty to the Underclass: An Analysis of a Shift in Public Language, The American Sociologist 20 (2):123-133.
- Mukhija, Vinit (2001). Enabling Slum Redevelopment in Mumbai: Policy Paradox in Practice, Housing Studies, 18(4): 213-222.
- Murry, V. McBride, Emelie Ph. Smith, and Nancy E. Hill (2001) ‘Race, Ethnicity, and Culture in Studies of Families in Context’, Journal of Marriage and Family 63(4): 911-915.
- Perlman, Janice (1973). FAVELA Four Decades of Living on the Edge in Rio de Janeiro, Published by Oxford University Press, Inc.
- Perlman, Janice E (2004). Marginality: From Myth Reality in the Favelas of Rio de Janeiro, Chapter of book, New York: Lexington
- Rawls, J (1971). A Theory of Justice, Harvard University Press:
https://doi.org/10.2307/j.ctvjf9z6v.
- Rigon, A., Walker, J., & Koroma, B. (2020). Beyond formal and informal: Understanding urban informalities from Freetown. Cities, 105:102-112.
- Roy, A & Alsayyad, N (2013). Urban informality, Lexington: Oxford.
- Roy, A. (2012). Urban informality: The production of space and practice of planning. The Oxford handbook of urban planning, 691-705.
- A (2005), Urban Informality: Toward an Epistemology of Planning, Journal of the American Planning Association, 71:2: 147-158.
- Soss, Joe & Schram, Sanford F (2006). Welfare reform as a failed political strategy: Evidence and explanations for the stability of public opinion, Focus 24(2): 16-23.
- Townsend, P. (1979), Poverty in the United Kingdom, London: Allen Lane and Penguin Books.
- Turok, , & Borel-Saladin, J. (2018). The theory and reality of urban slums: Pathways-out-of-poverty or cul-de-sacs?. Urban Studies, 55(4), 767-789.
- UnHabitat (1976). Report of Habitat: united nations conference on human settlements.
- UN-Habitat (2003) The challenge of slums. Global report on human settlements. Earthscan, London.
- UnHabitat (2013). STATE OF THE WORLD’S CITIES: Prosperity of Cities.
- UnHabitat (2017). Inclusive Cities: Enhancing the Positive Impact of Urban Migration.
- UnHabitat (2018). Urban Resilience Series: Gender Equality Enhancer.
- United Nation conference on human settlement (1976), The Vancouver Declaration on Human Settlements: Habitat, Vancouver, Canada, 31 May to 11 June
- Ch (1968). Culture and Poverty: Critique and Counter-Proposals. University of Chicago Press.
- Vedlitz, Arnold (1988). A Question of Values: Conservatives and the Culture of Poverty, Social Justice Research, Vol.2, No.4: 235-248.
- Xing, L., & Hersh, J. (2004). The Genesis of Capitalism: The Nexus between ‘Politics in Command’and Social Engineering. American Review of Political Economy, Vol. 2, No.2: 100-144.
- YILMAZ GENÇ, Sema (2011): The Historical Evolution of the Capital Accumulation in the Capitalist System, International Journal of Business and Social Science, 2 No. 9: 268-274.