بهزاد ملک پور اصل؛ پویا جودی گل لر
چکیده
ارزش‌ها در برنامه‌ریزی و دستیابی به چارچوب انگاشتی تبیین‌کنندۀ ارزش‌ها و معیارهای داوری، عرصه‌های نوین پژوهشی را فراهم ساخته است. سیر تحول درک ارزش‌ها در فرآیند برنامه‌ریزی، پیوند مابین ارزش‌ها و گفتمان‌های مسلط در محیط برنامه‌ریزی را در مرکز توجه خود قرار داده است؛ به‌طوری که حیات ارزش‌های برنامه‌ریزی نیز متأثر از این ...
بیشتر
ارزش‌ها در برنامه‌ریزی و دستیابی به چارچوب انگاشتی تبیین‌کنندۀ ارزش‌ها و معیارهای داوری، عرصه‌های نوین پژوهشی را فراهم ساخته است. سیر تحول درک ارزش‌ها در فرآیند برنامه‌ریزی، پیوند مابین ارزش‌ها و گفتمان‌های مسلط در محیط برنامه‌ریزی را در مرکز توجه خود قرار داده است؛ به‌طوری که حیات ارزش‌های برنامه‌ریزی نیز متأثر از این پیوند بوده و به واسطۀ رهیافت‌های نوین همچون تأکید بر تجربۀ زیستۀ برنامه‌ریزان، عرصه‌های سه‌گانۀ ارزش‌ها، گفتمان و نظریۀ برنامه‌ریزی به یکدیگر پیوند خورده‌اند. نظام برنامه‌ریزی ایران بی‌توجه به این تحولات همچنان بر دیدگاه‌های اثبات‌باور به مثابۀ چارچوب تببین‌گر ارزش‌ها در برنامه‌ریزی تأکید دارد؛ به‌طوری‌که تأکید بر این رهیافت در نظامِ برنامه‌ریزیِ ایران، زمینه‌ای را فراهم کرده است که در آن فرآیند برنامه‌ریزی جدا از گفتمان‌هایِ اثرگذار بر حیات ارزش‌ها در نظر گرفته میشود. هدف این پژوهش دستیابی به چارچوب انگاشتی به منظور درک داوری عملی برنامه‌ریزان در تجربۀ زیستۀ آنها است. روش پژوهش مبتنی بر نظریه مبنایی برساخت‌گرایانه است که تمرکز آن بر فهم کنشِ اجتماعی برنامه‌ریزان و درک تجربۀ زیستۀ آنها خواهد بود. داده‌های تحلیل عناصر ذهنی برنامه‌ریزان بواسطۀ روش مصاحبه‌های نیمه-ساختار یافته با 28 نفر از برنامه‌ریزان دارای سابقه در محیط برنامه‌ریزی کلانشهر تهران و پاسخ به پرسش‌هایی در ارتباط با تجربه زیستۀ آنها فراهم گشته و پس از انجام مراحل پیش کدگذاری اعم از گردآوری دادهها و پیاده‌سازی آنها، مرحله تحلیل دادهها و طیف‌های سه‌گانه کدگذاری: کدگذاری اولیه، کدگذاری متمرکز و در نهایت کدگذاری نظری انجام شده است. در نهایت چارچوب انگاشتی حیات ارزش‌های برنامه‌ریز در سایۀ گفتمان‌ها به عنوان دستاورد مقاله معرفی شده است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
امین عالی پور؛ محمود شارع پور
چکیده
در پی سیاست مسکن مهر در ایران، از سال ۱۳۸۶ مجتمعهای مسکونی مختلفی در سرتاسر کشور ساخته شد. مسکن علاوه بر تأمین سرپناه، باید نیازهای اجتماعی ساکنان را نیز برآورده نماید که حاصل آن را میتوان به‌صورت احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق در ساکنان آنها مشاهده کرد. با توجه به اینکه برخی از مجتمعهای مسکن مهر، دولتی و برخی دیگر ...
بیشتر
در پی سیاست مسکن مهر در ایران، از سال ۱۳۸۶ مجتمعهای مسکونی مختلفی در سرتاسر کشور ساخته شد. مسکن علاوه بر تأمین سرپناه، باید نیازهای اجتماعی ساکنان را نیز برآورده نماید که حاصل آن را میتوان به‌صورت احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق در ساکنان آنها مشاهده کرد. با توجه به اینکه برخی از مجتمعهای مسکن مهر، دولتی و برخی دیگر خودمالکی بودند؛ برخی در داخل محدوده و برخی دیگر در خارج محدوده شهر بودند، در این مطالعه به مقایسه احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق ساکنان در مجتمعهای مسکن مهر مختلف (داخل/خارج محدوده و دولتی/خودمالکی) پرداخته شده است. بر این اساس، تمام مجتمعهای مسکن مهر بزرگ در دو شهر بابل و بابلسر (درمجموع ۱۳ مجتمع) انتخاب شدند که بر اساس روش نمونهگیری طبقه‌بندی‌شده، تعداد ۳۴۶ پرسشنامه به روش سیستماتیک در این مجتمعها تکمیل شد. به دلیل اینکه توزیع دادهها نرمال نبود، برای مقایسه متغیرها در مجتمعهای مختلف، از آزمون‌های ناپارامتریک کراسکال- والیس و من- ویتنی و برای بررسی رابطه آنها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتیجه تحقیق نشان داد که تفاوت احساس امنیت/رضایت/تعلق میان مجتمعهای داخل و خارج محدوده معنادار است و هر چه از داخل به سمت خارج محدوده برویم از میزان احساس امنیت/رضایت/تعلق کاسته میشود؛ اما تفاوت معناداری میان مجتمعهای دولتی و خودمالکی وجود ندارد.
آزاده عظیمی
چکیده
جریانات غالب منطقه‌ای مانند کالا، جمعیت، اطلاعات و... به‌عنوان اهرم‌های اساسی تغییر در پهنه سرزمین و ساختار فضایی آن هستند. در این مقاله هدف بررسی سیمای سرزمینی در منطقه البرز جنوبی با تأکید بر جریانات کالاهای حمل شده در سه بازه زمانی 1375، 1385 و 1395 است. در راستای دستیابی به هدف مقاله و نیز با توجه به نوع پژوهش که از انواع مطالعات بنیادین ...
بیشتر
جریانات غالب منطقه‌ای مانند کالا، جمعیت، اطلاعات و... به‌عنوان اهرم‌های اساسی تغییر در پهنه سرزمین و ساختار فضایی آن هستند. در این مقاله هدف بررسی سیمای سرزمینی در منطقه البرز جنوبی با تأکید بر جریانات کالاهای حمل شده در سه بازه زمانی 1375، 1385 و 1395 است. در راستای دستیابی به هدف مقاله و نیز با توجه به نوع پژوهش که از انواع مطالعات بنیادین و کاربردی است؛ از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شده است. در این پژوهش برای گردآوری دادهها و اطلاعات تحقیق از منابع اسنادی شامل انواع آمارنامهها (سرشماری عمومی نفوس و مسکن، کارگاههای صنعتی، حملونقل و راهداری و ...) و نیز مقالات و کتب موجود بهره گرفته شده است. ابزارهای مورداستفاده جهت تحلیل و بررسی ساختار فضایی فعالیت و نظام سکونتگاهی در این مقاله شامل نرم‌افزار ArcGIS و نیز آزمون‌های آماری در نرم‌افزار UCINET و نرم‌افزار NETDRAW با هدف بررسی سازمان فضایی است. بر اساس بررسیهای صورت گرفته در این مقاله بهرغم مرکزیت تهران هم در بُعد ساختار فضایی و هم در بُعد گسیل و جذب جریانها، شواهدی مبنی بر تغییر مرکزیت مکانی و نیل ظهور قطبهای جدید بهواسطه سرریزهای تهران مشاهده میشود.
حسین باقری؛ اسماعیل ضرغامی
چکیده
با کاهش فعالیت خارج از خانه کودکان در شهرهای امروزی، کشف رابطه عامل‌های محیطی با تحرک مستقل کودکان مدنظر است. مطالعات کیفی این حوزه با اتکا به تعاریف، مدل‌ها و نظریات غیر اثباتی سعی در ارائه اصول هنجاری دارند. این در حالی است که در پژوهش‌های محدوده- محور با اتکا به مشاهدات رفتاری و داده‌های محیطی قابل‌اندازه‌گیری، کشف اصول مؤثر ...
بیشتر
با کاهش فعالیت خارج از خانه کودکان در شهرهای امروزی، کشف رابطه عامل‌های محیطی با تحرک مستقل کودکان مدنظر است. مطالعات کیفی این حوزه با اتکا به تعاریف، مدل‌ها و نظریات غیر اثباتی سعی در ارائه اصول هنجاری دارند. این در حالی است که در پژوهش‌های محدوده- محور با اتکا به مشاهدات رفتاری و داده‌های محیطی قابل‌اندازه‌گیری، کشف اصول مؤثر بر ارتقاء تحرک مستقل کودکان میسر شده است. بنابراین این سؤالات مطرح میشود که؛ محدودههای تحرک مستقل کودکان در شهر و اصول ارتقاء دهنده تحرک مستقل کودکان کدماند؟. با تحلیل 1896 مکان رفتاری- ادراکی، 9 محدوده منتخب تحرک مستقل کشف و 4 اصل مرتبط با ارتقاء تحرک مستقل کودکان استخراجشدهاند. توجه به سیاستهای توسعه مسکن، توسعه فضای سبز، مزیت زمینه‌ای بلااستفاده حاشیه شهر و تنوع کاربری‌ها چهار اصل اکتشافی مؤثر بر ارتقاء تحرک مستقل کودکان هستند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
جعفر سعیدی
چکیده
چکیده
شناخت دلایل و عوامل مؤثر بر توسعه‌یافتگی و توسعه‌نیافتگی یکی از مهمترین موضوعات مطالعات اجتماعی و اقتصادی در نیم‌قرن اخیر میباشد. توسعه منطقه‌ای به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای توسعه‌یافتگی بر جنبه‌های گوناگون توسعه جهت دستیابی به توازن و تعادل منطقه‌ای، کاهش نابرابری‌های زیرساختی، تعدیل شکاف‌های ساختاری و سرزمینی ...
بیشتر
چکیده
شناخت دلایل و عوامل مؤثر بر توسعه‌یافتگی و توسعه‌نیافتگی یکی از مهمترین موضوعات مطالعات اجتماعی و اقتصادی در نیم‌قرن اخیر میباشد. توسعه منطقه‌ای به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای توسعه‌یافتگی بر جنبه‌های گوناگون توسعه جهت دستیابی به توازن و تعادل منطقه‌ای، کاهش نابرابری‌های زیرساختی، تعدیل شکاف‌های ساختاری و سرزمینی تأکید می‌نماید. چنین الگویی از توسعه علاوه بر اینکه به لحاظ مدیریت بهینه منابع و توان بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای بسیار کارآمد است، باهدف کاهش یا حذف تفاوت‌های بین منطقه‌ای و درون‌منطقه‌ای، انتظام مکانی - فضایی فعالیت‌های اقتصادی - اجتماعی و ساختاری را نیز بر اساس ظرفیت‌های محلی مناطق ساماندهی میکند. پژوهش حاضر باهدف تحلیل ساختاری پیشران‌های مؤثر بر توسعه منطقه‌ای در استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی میباشد. گردآوری دادهها و اطلاعات، به‌وسیله مطالعه منابع کتابخانه‌ای - اسنادی و برداشت‌های میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) صورت گرفت. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل دادهها با استفاده از مدلهای کمی و نرم‌افزاری (روش تحلیل اثرات متقابل و نرم‌افزار میک‌مک) تعداد (20) عامل، به‌عنوان پیشران‌های کلیدی مؤثر بر توسعه منطقه‌ای در استان چهارمحال و بختیاری، استخراج و انتخاب گردید.
خشایار خاوریان؛ ملیحه قربانی؛ فاطمه کاظمی؛ مینا میرمعصومی؛ شهاب الدین کرمانشاهی
چکیده
با شیوع کووید-19 در جهان اقدامات مختلفی برای کاهش تلفات و هزینه‌های ناشی از این همه‌گیری در کشورها انجام شد. برای کاهش شیوع، کاهش سفرهای روزانه و عدم حضور در محیط‌های شلوغ و بسته توصیه شد که هردو سبب کاهش تقاضای استفاده از حملونقل همگانی میشود. با حذف برخی سفرهای شغلی از سیستم حملونقل همگانی و تجربه سایر شیوه‌ها توسط شهروندان ...
بیشتر
با شیوع کووید-19 در جهان اقدامات مختلفی برای کاهش تلفات و هزینه‌های ناشی از این همه‌گیری در کشورها انجام شد. برای کاهش شیوع، کاهش سفرهای روزانه و عدم حضور در محیط‌های شلوغ و بسته توصیه شد که هردو سبب کاهش تقاضای استفاده از حملونقل همگانی میشود. با حذف برخی سفرهای شغلی از سیستم حملونقل همگانی و تجربه سایر شیوه‌ها توسط شهروندان بیم آن می‌رود که روند بازگشت مسافران به سیستم حملونقل همگانی کند باشد. این عقب‌افتادگی در بلند‌مدت میتواند باعث کاهش سرمایه‌گذاری در سامانه‌های حملونقل همگانی و درنهایت کاهش دائمی سهم این سیستم در حملونقل شهری شود. اطلاعات تراکنش کارت بلیت‌ها نشان میدهد که باوجود کاهش ابتلا به کرونا همچنان سهم قابل‌توجهی از تقاضای سابق حملونقل همگانی به این سیستم بازنگشته است. این مطالعه با استفاده از توزیع پرسشنامه برخط بین گروه‌های مختلف شغلی و سنی، تغییر شیوه‌ی سفر کاری افراد پس از شیوع کوویدـ 19 را بررسی میکند. بررسی نتایج یک نمونه 1050 تایی نشان میدهد هم‌زمان با شیوع کرونا سهم شیوه‌ی سفر حملونقل همگانی از سفرهای شغلی افراد کمتر از نصف شده است. این کاهش در بین زنان و مردان و بین دسته‌های متفاوت تحصیلات تقریباً یکسان ولی در گروه‌های مختلف سنی متفاوت است.
منا صبورجنتی؛ ایمان قلندریان
چکیده
توانمندسازی همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها برای بهبود کیفیت زندگی جوامع محلی مطرح بوده و میتواند باتوجه به زمینه موجود به شکل‌های متفاوتی انجام شود. برخی از بافت‌های شهری کم برخوردار که نیاز به توانمندسازی در آن به‌صورت جدی وجود دارد، دارای پتانسیل‌های بکر طبیعی برای اکوتوریسم هستند. اکوتوریسم، در عین ایجاد ...
بیشتر
توانمندسازی همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین جهت‌گیری‌ها برای بهبود کیفیت زندگی جوامع محلی مطرح بوده و میتواند باتوجه به زمینه موجود به شکل‌های متفاوتی انجام شود. برخی از بافت‌های شهری کم برخوردار که نیاز به توانمندسازی در آن به‌صورت جدی وجود دارد، دارای پتانسیل‌های بکر طبیعی برای اکوتوریسم هستند. اکوتوریسم، در عین ایجاد کیفیت مناسب محیط برای گردشگران، بیشترین حفاظت را در زمینههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیستمحیطی و کالبدی از جامعه میزبان به عمل میآورد. این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب مطالعات مرتبط، چارچوبی برای دو مفهوم توانمندسازی و اکوتوریسم ارائه نموده است و با تبیین ارتباط میان این دو چارچوب با بهره‌گیری از روش دلفی، فرآیند و معیارهایی برای اکوتوریسمِ شهری توانمندساز، ارائه داده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد اکوتوریسمِ شهری توانمندساز دارای ابعاد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، ذهنی-ادراکی و زیستمحیطی میباشد. این رویکرد در هر بعد به‌صورت گامبهگام با توانمندسازی فردی، افزایش توان مشارکتپذیری، توسعه اجتماعی و اثربخشی اجتماعی؛ توانمندسازی اجتماعی جوامع میزبان را دنبال میکند.
سارا فرج؛ مرجان شرفی
چکیده
شهرداران به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین مقام‌های محلی دارای نقش‌های متعددی هستند که این نقش‌ها در نظام‌های مدیریت شهری کشورهای مختلف، متفاوت است. نقش و قدرت شهردار از دو جنبه قدرت بر روی کاغذ و قدرت در عمل قابل‌بررسی است؛ بنابراین، درک نقش و قدرت شهردار هم مستلزم شناخت نقش و قدرت رسمی و قانونی و نیز درکی است که از این نقش و قدرت در عمل ...
بیشتر
شهرداران به‌عنوان شناخته‌شده‌ترین مقام‌های محلی دارای نقش‌های متعددی هستند که این نقش‌ها در نظام‌های مدیریت شهری کشورهای مختلف، متفاوت است. نقش و قدرت شهردار از دو جنبه قدرت بر روی کاغذ و قدرت در عمل قابل‌بررسی است؛ بنابراین، درک نقش و قدرت شهردار هم مستلزم شناخت نقش و قدرت رسمی و قانونی و نیز درکی است که از این نقش و قدرت در عمل وجود دارد. هدف این پژوهش بررسی نقش و قدرت شهردار تهران از دو جنبه قدرت بر روی کاغذ و قدرت در عمل است. این پژوهش با روش ترکیبی به تبیین مفهوم قدرت بر روی کاغذ، از طریق بررسی قوانین و آییننامههای مرتبط و به تحلیل قدرت شهردار در عمل، از طریق فهم ادراک شهروندان از طریق پرسشنامه و ادراک مدیران شهری از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته پرداخته است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفیِ استقراییِ آشکار برای تحلیل دادهها استفادهشده است. یافته‌ها بیانگر آن است که شهردار تهران دارای نقش‌های سیاسی، اجرایی، تشریفاتی و تسهیلکننده است که این نقش‌ها در قانون بهمرور تضعیف شده است. قدرت در عمل شهردار با قدرت بر روی کاغذ وی مطابقت ندارد و شهرداران وابسته به هویت فردی و حمایت سیاسی، اقداماتی فراتر از قانون انجام می‌دهند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
نرجس قائم پناه؛ ابراهیم مولوی؛ محمد امیدواریان
چکیده
جداره‌های شهری، از مؤثرترین عناصر محیطی تأثیرگذار بر کیفیت فضاهای شهری محسوب می‌شوند و ارتقا کیفی آنها به بالا رفتن کیفیت کالبدی در شهر منجر میشود. امروزه منظر شهری و شاخصهای زیبایی‌شناسی آن، جایگاه تعریف‌شده و روشنی دارد، اما سؤال از منظر شهری ذهن را به سمت مؤلفههای تأثیرگذار با آن سوق میدهد. لذا هدف از این نوشتار استخراج ...
بیشتر
جداره‌های شهری، از مؤثرترین عناصر محیطی تأثیرگذار بر کیفیت فضاهای شهری محسوب می‌شوند و ارتقا کیفی آنها به بالا رفتن کیفیت کالبدی در شهر منجر میشود. امروزه منظر شهری و شاخصهای زیبایی‌شناسی آن، جایگاه تعریف‌شده و روشنی دارد، اما سؤال از منظر شهری ذهن را به سمت مؤلفههای تأثیرگذار با آن سوق میدهد. لذا هدف از این نوشتار استخراج راهکارهای مؤثر بر ارتقای جنبه زیبایی‌شناسی در بعد عینی-کالبدی جداره شهری و همچنین اولویت‌بندی آنها از منظر شهروندان در پیاده‌راه ارم شهر قم میباشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و با سطح خطای 5 درصد، 384 نفر محاسبه‌شده و روش‌شناسی پژوهش، با توجه به ماهیت و روش پاسخ‌دهی به مسائل تحقیق از نوع توصیفی-کمی و ازلحاظ هدف، کاربردی است. به‌منظور تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده، از نرم‌افزار لیزرل جهت طراحی معادله ساختاری استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این نکته است که جداره‌های شهریِ محدودۀ پیاده‌راه ارم، نیازمند کیفیت‌بخشی در مؤلفههای منظر شهری نظیر زیبایی و تنوع بصری در تزئینات جداره، توجه به الحاقات در نما و همچنین توجه ویژه در به‌کارگیری تنوع در بافت مصالح است. شهروندان مؤلفه عدم وضعیت آشفتگی و اغتشاش بصری در پیاده‌راه را با ضریب تأثیر 82/0، مثبت و مناسب ارزیابی کرده و این مؤلفه را بالاترین اولویت و ترجیحات بصری خود می‌دانند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سید محمد مهدی حسینی کیا؛ لیلا مدقالچی؛ آیدا ملکی؛ پریسا هاشم پور
چکیده
پرسش در خصوص یافتن شیوه مناسب تحلیل یک فضا همواره ذهن پژوهشگران را معطوف به خودساخته است. اغلب تحقیقات فضایی با استفاده از روش‌ها و تکنیک های تحقیق کمی یا کیفی مانند مشاهده یا پیمایش انجام می‌گردد و نتایج آنها قسمتی از ویژگی‌های فضایی را روشن می‌نماید. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو روش نحو فضایی که بر ساختار فضایی تمرکز دارد ...
بیشتر
پرسش در خصوص یافتن شیوه مناسب تحلیل یک فضا همواره ذهن پژوهشگران را معطوف به خودساخته است. اغلب تحقیقات فضایی با استفاده از روش‌ها و تکنیک های تحقیق کمی یا کیفی مانند مشاهده یا پیمایش انجام می‌گردد و نتایج آنها قسمتی از ویژگی‌های فضایی را روشن می‌نماید. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو روش نحو فضایی که بر ساختار فضایی تمرکز دارد و رویکرد "پروژه برای فضاهای عمومی" (PPS) که بر کیفیت فضاها از طریق شاخصهای تعریف‌شده مانند جامعه‌پذیری، دسترسی، کاربری‌ها و فعالیت‌ها، راحتی و تصویر تمرکز دارد، میباشد که درک ویژگی‌های اجتماعی- فرهنگی مکان موردمطالعه را ممکن می‌سازد. از دلایل انتخاب این شیوه‌ها میتوان به کارایی، گستردگی استفاده و رویکرد کمی و کیفی آنها اشاره نمود. این پژوهش از این دو روش به‌منظور سنجش کیفیت فضایی بازار شهر تاریخی تبریز به‌عنوان یک اثر شاخص معماری و شهرسازی استفاده میکند. مقادیر کمی نحو فضا شامل یکپارچگی، اتصال و قابل‌فهم بودن میباشد. درنتیجه گیری این مطالعه، تفاوت‌هایی بین نتایج این دو روش مشخص گردید. این تفاوت‌ها، شناسایی پارامترهای کیفی را که وابسته و مستقل از پیکره‌بندی فضایی هستند، امکان‌پذیر میکند. از طریق این رویکرد تطبیقی، تأثیر پیکربندی فضایی بر کیفیت فضایی بررسی میشود. در انتهای این مطالعه نتیجه‌گیری می‌گردد که ترکیب این دو روش میتواند رویکرد جایگزین جدیدی برای نتایج جامع و قابل‌اعتماد در سنجش کیفیت فضاها ارائه دهد.
خشایار کاشانی جو
چکیده
اراضی عباس‌آباد یکی از مهمترین ظرفیت‌های طبیعی و تپه‌های تاریخی شهر تهران است که از حدود 17 سال پیش، به منظور ایجاد قطب گردشگری و فرهنگی پایتخت ایران مورد برنامه‌ریزی و سپس بهره‌برداری قرار گرفت. با توجه به آغاز به کار حوزه‌های جدید فعالیتی در این مجموعه، تغییرالگوهای فراغتی و نیازهای شهروندان و نیز تعارضات مدیریتی به دلیل استقرار ...
بیشتر
اراضی عباس‌آباد یکی از مهمترین ظرفیت‌های طبیعی و تپه‌های تاریخی شهر تهران است که از حدود 17 سال پیش، به منظور ایجاد قطب گردشگری و فرهنگی پایتخت ایران مورد برنامه‌ریزی و سپس بهره‌برداری قرار گرفت. با توجه به آغاز به کار حوزه‌های جدید فعالیتی در این مجموعه، تغییرالگوهای فراغتی و نیازهای شهروندان و نیز تعارضات مدیریتی به دلیل استقرار ارگانهای مستقل در محدوده به نظر می‌رسد مدیریت موثر فعالیت‌های مجموعه در گرو توجه به تغییرات صورتگرفته و بازنگری نیازها و ظرفیتها با توجه به شرایط حال حاضر است. در این راستا از طریق مطالعات اسنادی، مشاهدات میدانی، مصاحبه‌های عمیق با ذینفوذان و ذیمدخلان و نظرسنجی از مراجعان به بخشهای مختلف از طریق پرسشنامه در ماهها و فصول مختلف طی یک سال، وضعیت بهره‌برداری از مجموعه بررسی شد و راهکارهای متناسب ارائه شد. اهم این راهکارها به لزوم افزایش تنوع و اختلاط عملکردی در مجموعه، افزایش نقشآفرینی اراضی در فعالیت‌های فرهنگی به ویژه با محوریت بخش خصوصی، تأمین شرایط اولیه آسایشی در فضاهای باز، ارتقاء شیوههای اطلاعرسانی و آوازهسازی و نیز ارتقاء زیرساختهای مدیریتی متناسب با بهره‌برداری اشاره دارد.
حسین قدس؛ محمدرضا بمانیان؛ حسین مرادی نسب
چکیده
در عصر حاضر به دلیل ماشینی شدن امور شاهد کاهش تعاملات اجتماعی شهروندان هستیم. عدم توجه به نیازهای روانشناسانه، کاهش روابط اجتماعی، کمرنگ شدن قرارگاه‌های رفتاری، کاهش گره‌های جمعیتی پویا و سرزنده، کاهش حس تعلق و دلبستگی مکانی-جمعی و تغییر مفهوم پیاده‌راه‌ها نسبت به گذشته از آثار کاهش تعاملات اجتماعی است. در این بین هنوز گذرهایی ...
بیشتر
در عصر حاضر به دلیل ماشینی شدن امور شاهد کاهش تعاملات اجتماعی شهروندان هستیم. عدم توجه به نیازهای روانشناسانه، کاهش روابط اجتماعی، کمرنگ شدن قرارگاه‌های رفتاری، کاهش گره‌های جمعیتی پویا و سرزنده، کاهش حس تعلق و دلبستگی مکانی-جمعی و تغییر مفهوم پیاده‌راه‌ها نسبت به گذشته از آثار کاهش تعاملات اجتماعی است. در این بین هنوز گذرهایی دیده می‌شوند که به دلیل وجود کاربری‌های متنوع و به هم پیوسته به جذب جمعیت پرداخته و با خلق مسیرهای پرتردد انسانی محملی برای تعاملات اجتماعی به وجود می‌آورند. خیابان ستارخان از فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه با توجه به تراکم فضاهای متنوع به خصوص فضاهای تجاری و میزان بالای عبور و مرور روزانه شهروندان از هر طیف و فرهنگی به صورت پیاده و برخورداری از پتانسیل بالا به دلیل حضور جمعیت جهت برقراری تعاملات اجتماعی، به عنوان مورد پژوهشی انتخاب شده است. روش تحقیق از نوع کمی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی است و از تکمیل 200 پرسشنامه بهره گرفته شده است. در ابتدا در بخش مبانی نظری به تعربف مفاهیم مربوطه پرداخته و سپس با تکمیل پرسشنامه توسط شهروندان نتایج توسط نرم‌افزار SPSS تحلیل می‌شوند. یافته‌ها نشان می‌دهند که در این مسیر اجتماع‌پذیر، تعاملات و رفتارهای اجتماعی به نسبت متوسط در میان شهروندان مشاهده میشود؛ ولی وجود کاربری‌های متنوع همچون فضاهای تجاری به جذب جمعیت و افزایش ناخودآگاه سرزندگی و تعاملات اجتماعی پرداخته است.
شهریور روستایی؛ فاطمه زادولی؛ شاهرخ زادولی خواجه
چکیده
سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، نمودی از روند رو به رشد نابرالبری‌های فضایی و افزایش فقر در شهرهاست. از این شیوه سکونت، در شهر تبریز میتوان به بخش‌هایی از شمال شهر اشاره نمود که با مکانیسم خاص خود، به‌سرعت در حال گسترش‌اند. از این‌رو هدف این مقاله سنجش فقر اجتماعی در مناطق حاشیهنشین شمال ...
بیشتر
سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، نمودی از روند رو به رشد نابرالبری‌های فضایی و افزایش فقر در شهرهاست. از این شیوه سکونت، در شهر تبریز میتوان به بخش‌هایی از شمال شهر اشاره نمود که با مکانیسم خاص خود، به‌سرعت در حال گسترش‌اند. از این‌رو هدف این مقاله سنجش فقر اجتماعی در مناطق حاشیهنشین شمال شهر تبریز و مقایسه آن با شهر تبریز میباشد. تحلیل حاضر از نظر نوع توصیفی - تحلیلی و از نظر ماهیت کاربردی میباشد که با توجه به مؤلفههای مورد بررسی، رویکرد غالب بر تحقیق از نوع کمی است. جامعه آماری حاشیهنشینان شمال شهر تبریز در سال 1390 میباشد و داده‌های این پژوهش از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 مرکز آمار ایران (بلوک‌های آماری) استخراج شده است. برای تجزیه‌وتحلیل این دادهها و نشان دادن پراکنش فقر اجتماعی در محدوده مورد مطالعه از نرم‌افزار Arc/GIS استفاده گردیده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که محدوده مورد مطالعه در سال 1390 دارای 2116 بلوک میباشد که از این تعداد 181 بلوک معادل 56/8 درصد در وضعیت مطلوب، 465 بلوک معادل 98/21 درصد در وضعیت نسبتاً مطلوب، 504 بلوک معادل 81/23 درصد در وضعیت متوسط، 563 بلوک معادل 61/26 درصد در وضعیت نسبتاً نامطلوب و 403 بلوک معادل 04/19 درصد نیز در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین کیفیت این شاخصهای اجتماعی در بلوک‌های نزدیک به متن شهر مطلوب‌تر از بلوک‌های حاشیه‌ای میباشد یعنی پراکنش فقر اجتماعی به حاشیه شهر گرایش دارد.
محمود شورچه
چکیده
یکی از مهمترین مسائل شهری، رشد بیش‌ازحد آنها در قالب کلان‌شهرهاست. این رشد فزاینده در اغلب موارد میتواند با آثار و پیامدهای زیستمحیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- سیاسیِ بسیاری همراه باشد. یکی از رویکردهای بسیار مؤثر برای مقابله با این مسئله، «مدیریت رشد شهری» است. «مدیریت رشد شهری» به‌عنوان یک راهبرد عملی در ...
بیشتر
یکی از مهمترین مسائل شهری، رشد بیش‌ازحد آنها در قالب کلان‌شهرهاست. این رشد فزاینده در اغلب موارد میتواند با آثار و پیامدهای زیستمحیطی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- سیاسیِ بسیاری همراه باشد. یکی از رویکردهای بسیار مؤثر برای مقابله با این مسئله، «مدیریت رشد شهری» است. «مدیریت رشد شهری» به‌عنوان یک راهبرد عملی در طی چند دهه گذشته کوشیده است از طریق برخی رویکردها، سیاست‍ها و برنامه‍ها، فرایند رشد کلان‌شهرها را در مسیری پایدارتر و هوشمندانه‍تر هدایت کند. ازجمله مدلهای بسیار مهم و کاربردی در برآورد کمّیِ وضعیت رشد شهری، مدل «شاخص رشد هوشمندانه»(SGI) است که از تکنیکهای گوناگونی، ازجمله تکنیک «چهار دی»(4D)، استفاده میکند. با عطف به پیشینه نظری و تکنیکی در این زمینه، این مقاله، کلانشهر تهران را بر پایه برخی شاخصهای رشد هوشمندانه و در چارچوب رویکرد مدیریت رشد شهری، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. نتایج به‌دست‌آمده در این مقاله نشان میدهد که مداخله مثبت در وضعیت «تراکم»، «تنوع»، «طراحی» و «دسترسی» در فصل مشترک کاربری زمین- حملونقل میتواند اثر معناداری بر مسافت طی شده وسایل نقلیه داشته و درنتیجه سبب کاهش در میزان جابجایی‍ها و کنترل رشد در منطقه کلان‌شهری تهران شود.
ژیلا سجادی؛ بهرنگ کلانتری؛ وحید یاری قلی
چکیده
امروزه با گسترش پرشتاب روند شهرنشینی، تغییر شیوه ی زندگی، بی توجهی به زندگی عمومی و ضعف مدیریت شهری، فضاهای عمومی در سطح محله های شهری مورد بی توجهی واقع شده اند. فضاهای عمومی شهر به این دلیل که به عموم شهروندان تعلق داشته و همه شهروندان بدون هرگونه تبعیض و محدودیتی به آن دسترسی دارند می‌توانند نقش بسیار مهمی را در توسعه پایدار محلی ...
بیشتر
امروزه با گسترش پرشتاب روند شهرنشینی، تغییر شیوه ی زندگی، بی توجهی به زندگی عمومی و ضعف مدیریت شهری، فضاهای عمومی در سطح محله های شهری مورد بی توجهی واقع شده اند. فضاهای عمومی شهر به این دلیل که به عموم شهروندان تعلق داشته و همه شهروندان بدون هرگونه تبعیض و محدودیتی به آن دسترسی دارند می‌توانند نقش بسیار مهمی را در توسعه پایدار محلی ایفا کنند. به همین دلیل وجود این فضاها در شهرها و کشف دوباره آن ها الزامی است. هدف این پژوهش پی بردن به نقش فضای عمومی در توسعه پایدار محلی از طریق مولفه های شهروندی، سرزندگی، حس تعلق و هویت، مشارکت و تعامل، در شهر است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران با سطح اطمینان 95 درصد 120 تن تعیین و داده های مورد استفاده در این پژوهش به صورت کیفی و از طریق پرسشنامه از ساکنین محله یوسف آباد که در پارک شفق حضور داشتند جمع آوری شده است. برای تعیین ارتباط بین فضای عمومی و توسعه پایدار محلی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید که نتایج آن نشان می دهد همبستگی مستقیم، معناداری و مثبتی بین مولفه های پژوهش وجود دارد. همچنین از طریق آنالیز واریانس داده ها نشان داده شد که این رگرسیون از نظر آماری معنادار است و تقویت هر چه بیشتر فضاهای عمومی منجر به توسعه پایدار محلی می شود.
علی محمدزاده؛ امین سیدنصرتی
چکیده
امروزه، دانش سازمانی، به‌عنوان مهمترین سرمایه هر سازمانی مطرح است. استقرار مدیریت دانش، منجر به تحول سازمانی شده و بهره‌وری سازمانی افزایش می‌یابد. اهمیت این موضوع برای شهرداری‌ها که عملکرد آنها به‌طور مستقیم با افزایش رفاه شهروندان و کیفیت زندگی شهری ارتباط دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. شهرداری تهران از سال‌ها پیش، ...
بیشتر
امروزه، دانش سازمانی، به‌عنوان مهمترین سرمایه هر سازمانی مطرح است. استقرار مدیریت دانش، منجر به تحول سازمانی شده و بهره‌وری سازمانی افزایش می‌یابد. اهمیت این موضوع برای شهرداری‌ها که عملکرد آنها به‌طور مستقیم با افزایش رفاه شهروندان و کیفیت زندگی شهری ارتباط دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. شهرداری تهران از سال‌ها پیش، درصدد استقرار نظام مدیریت دانش است؛ اما علی‌رغم صرف هزینه‌های بالا، نتوانسته است به یکپارچگی و بهره‌وری در این امتداد دست یابد. این پژوهش در تلاش است با واکاوی وضعیت موجود مدیریت دانش و استقرار آن در شهرداری تهران، سیاست‌گذاران و مجریان آن را در جهت پیاده‌سازی مطلوب یاری رساند. در این امتداد با 18 نفر از کارمندانی که با مدیریت دانش در شهرداری تهران سروکار دارند مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام و دادهها پس از پیاده‌سازی با استفاده از راهبرد نظریه دادهبنیاد تحلیل و یافته‌ها در چارچوب مدل استراوس و کوربین ارائه شدند. یافته‌ها نشان داد علی‌رغم تشکیل کمیته راهبری مدیریت دانش در شهرداری تهران و ابلاغ نظامنامه به‌صورت یکپارچه برای کل سازمان، عدم‌حمایت مدیران ارشد از پیاده‌سازی مدیریت دانش، نبود کلان‌نگری در مدیران، نرخ بالای جابجایی مدیران و نظایر آن، چالش‌هایی برای استقرار مطلوب مدیریت دانش در این سازمان مهم ایجاد کرده است. در این امتداد پیشنهاد میشود ضمن مقابله با هر نوع آزمون‌وخطا، نهاد سیاست‌گذاری با نهاد اجرای مدیریت دانش در شهرداری ادغام و برای برخی پست‌های سازمانی مرتبط در واحدهای گوناگون شهرداری، مأموریت مربوط به مدیریت دانش تعریف شود.
علی اسکوئی ارس
چکیده
عدم توجه به ویژگی‌های ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی با پیشبرد راهکارهایی مبتنی بر جزءنگری در مواجة با این معضل شهری، روز به روز بر دامنة مشکلات در این سکونتگاه‌ها می‌افزاید. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش‌های محلة آخماقیه به‌عنوان یکی از سکونتگاه‌های غیررسمی در شهر تبریز است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل ...
بیشتر
عدم توجه به ویژگی‌های ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی با پیشبرد راهکارهایی مبتنی بر جزءنگری در مواجة با این معضل شهری، روز به روز بر دامنة مشکلات در این سکونتگاه‌ها می‌افزاید. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش‌های محلة آخماقیه به‌عنوان یکی از سکونتگاه‌های غیررسمی در شهر تبریز است. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و به‌منظور تجزیه‌وتحلیل دادهها از روش پرسشنامه و آزمون‌های تی‌تست، فریدمن و همبستگی بهره‌برداری شده است. داده‌های پژوهش، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی میدانی گردآوری شده (ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی) و حجم نمونه هم بر اساس فرمول کوکران معادل 378 نفر برآورده شده است. شاخصهای تعیین شده در این پژوهش، به تریتب شاخصهای "کالبدی" "اجتماعی" "اقتصادی" و "زیرساختی" هستند. نتایج تحلیل دادهها و پرسش نامه‌ها حاکی از آن بود که محلة آخماقیه از نظر ویژگی‌های ساختاری (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیرساختی) پایین‌تر از حد متوسط قرار داشت و بیشترین میزان رضایتمندی ساکنان محلة آخماقیة تبریز در میان مؤلفههای مورد مطالعه، مربوط به مؤلفة اجتماعی بود و پس از آن به تریتب مؤلفة «زیرساختی»، مؤلفة «کالبدی» و در نهایت کمترین رضایتمندی مربوط به مؤلفة «اقتصادی» بود و به‌طورکلی رضایتمندی ساکنان از شاخصهای ساختاری سکونتگاه‌های غیررسمی یکسان نبود. یافته‌های دیگر تحقیق نشان داد که بین کیفیت زیرساختی و کیفیت اقتصادی محلة آخماقیه، ارتباط معنادار و مثبتی وجود داشت.
نجما اسمعیل پور؛ فاطمه اسمعیل پور؛ زهرا رسولی
چکیده
در نبرد توسعه پایدار و رفاه، دستیابی به الگوی رشد فشرده بعنوان کلید حفاظت از زمین محسوب میشود. نوسازی شهری که بعنوان پاسخ مناسب برای مشکلات بافت‌های میانی است، از سیاست میان‌افزایی در بازسازی و نوسازی بافت‌ها بهره می‌برد. با وجود اثرات مثبت این الگوها بر پایداری، در صورت عدم اجرای اصولی آنها، پیامدهای منفی ازجمله عدم رضایت ...
بیشتر
در نبرد توسعه پایدار و رفاه، دستیابی به الگوی رشد فشرده بعنوان کلید حفاظت از زمین محسوب میشود. نوسازی شهری که بعنوان پاسخ مناسب برای مشکلات بافت‌های میانی است، از سیاست میان‌افزایی در بازسازی و نوسازی بافت‌ها بهره می‌برد. با وجود اثرات مثبت این الگوها بر پایداری، در صورت عدم اجرای اصولی آنها، پیامدهای منفی ازجمله عدم رضایت ذی‌نفعان و کاهش کیفیت زندگی رخ خواهد داد. اجرای توسعه میان‌افزا در بافت میانی زنجان بصورت تخریب واحدهای قابل سکونت و ریزدانه و ساخت واحدهای آپارتمانی در اراضی بایر بافت میانی باعث اثرات منفی شده است. در این پژوهش، توسعه میان‌افزا به‌عنوان متغیر مستقل و آسیب‌های ناشی از آن بعنوان متغیر وابسته بوده و برای آزمون این رابطه از روش توصیفی و علّی و تکنیک معادلات ساختاری در نرم‌افزار pls [1] بهره گرفته شد. برازش مدل کلی روابط نشان از عدم رضایت ساکنین محله کوچه مشکی از توسعه میان‌افزای اتفاق افتاده دارد (GOF[2]=0.37). لیکن، تأثیر آن بر از بین رفتن مشاغل بومیِ محله، افزایش تراکم و آلودگی، کاهش میزان دستیابی به مسکن قابل استطاعت، و نابودی اراضی زراعی تأیید نشد. اما تأثیر آن بر احساس کمبود خدمات و کیفیت زندگی، کاهش روابط اجتماعی و امنیت بر نارضایتی از توسعه میان‌افزا تأیید شد. تأثیر موانع حقوقی بر کاهش دسترسی به مسکن قابل استطاعت مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌های مدل نشان داد: مهمترین آسیب‌های توسعه میان‌افزا از نظر ساکنین محله، به ترتیب عبارت‌اند از: احساس کمبود خدمات، کاهش کیفیت زندگی، کاهش امنیت و کاهش روابط اجتماعی.
مرضیه شهریاری؛ فاطمه حمیدی
چکیده
اسکان غیررسمی شکل رایج رشد شهری در اکثر کشورهای در حال توسعه است و شکلی از نحوه زیست که نه شهرنشیناند و نه روستانشین را سامان دادهاند. براین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند شکلگیری تجربه حاشیه‌نشینی در محلات حاشیهنشین شهرستان هویزه در استان خوزستان میباشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش کیفی به شــیوۀ نظریه ...
بیشتر
اسکان غیررسمی شکل رایج رشد شهری در اکثر کشورهای در حال توسعه است و شکلی از نحوه زیست که نه شهرنشیناند و نه روستانشین را سامان دادهاند. براین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند شکلگیری تجربه حاشیه‌نشینی در محلات حاشیهنشین شهرستان هویزه در استان خوزستان میباشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش کیفی به شــیوۀ نظریه دادهبنیاد و تکنیک گردآوری دادهها مصاحبه نیمهساختاریافته و مشــاهدات میدانی مشارکتی بوده است. برای دستیابی به اهداف تحقیق 20 نفر از ســاکنان مناطق هویزه، به شــیوۀ هدفمند انتخاب شــدهاند. مصاحبهها تا رسیدن به اشباع دادهها ادامه داشتند. بعد از کدگذاری، 21 مقوله اصلی از دادهها پدیدار شد. در بعد شرایط شامل (فقدان حمایت و مهارت، بیتوجهی به عدالت فضایی، ضرورت تغییر فضا به تغییر اجتماعی، حس رهاشدگی، تجربه مستقیم جنگ، بسترهای ذهنی کنشگران، انتقاد تاریخی به فضای تولیدشده، و ...)، در بعد کنش- تعامل (تقابل، تعارض و مقایسه، احساس استیصال در تغییر وضعیت، چرخه فقر) و در بعد پیامدها (حاشیهنشین شدن حاشیهنشینان، اصول حق به شهر به عنوان حلقه مفقوده، تلفیق هراس و روایت، تکنیک خودحمایتی) است که حول یک مقوله هسته به نام (زیست لاکچری- فقیرانه و بازگشت به عادت واره) شکل گرفتهاند. همچنین طبق نتایج حاصل از تحلیل فضایی، در بین مؤلفههای آسیب‌پذیری، آسیب‌پذیری امنیتی و روحی در اکثر مناطق هویزه وجود دارد.
هادی برغمدی؛ فرید ناهید
چکیده
اجرای پروژه‌های محرک توسعه در راستای تسریع و تسهیل بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری صورت می‌پذیرد و با اتکا به مشارکت اجتماعی و استفاده از ظرفیت‌های محلی به ثمر می‌رسد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات انتقال سازمان‌های عمومی به بافت فرسوده شهر تهران بوده است که به این منظور تلاش شد با بهره‌گیری از رویکرد ارزیابی تأثیرات و باهدف ...
بیشتر
اجرای پروژه‌های محرک توسعه در راستای تسریع و تسهیل بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری صورت می‌پذیرد و با اتکا به مشارکت اجتماعی و استفاده از ظرفیت‌های محلی به ثمر می‌رسد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات انتقال سازمان‌های عمومی به بافت فرسوده شهر تهران بوده است که به این منظور تلاش شد با بهره‌گیری از رویکرد ارزیابی تأثیرات و باهدف برآورد تأثیرات ناشی از این اقدام، با استفاده از روش‌های اسنادی و میدانی نخست به گردآوری دادهها و اطلاعات پرداخته و درنهایت با بهره‌گیری از فنون متفاوت همچون مطالعات تطبیقی، برآوردی از متغیرها و ذی‌نفعان این اقدام (انتقال سازمان‌های عمومی) ارائه گردد. برای تحقق این هدف علاوه بر مرور پژوهش‌های انجام‌شده، برخی از طرح‌های شهری داخلی و خارجی مرتبط نیز موردبررسی قرار گرفت. مدیران شهری، مسئولان مرتبط، نخبگان و فعالان محلی، بخشی از جامعه آماری این پژوهش بودند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری با این افراد گفتگو شد. درنهایت تأثیراتی در حوزه‌های مختلف اجتماعی (تغییر در متغیرهایی چون تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی، امنیت، سبک زندگی، تعارضات اجتماعی، حضور زنان، مهاجرت، کیفیت زندگی و...)، کالبدی (زیرساخت‌ها، ترافیک، فرسودگی بافت، منظر شهری و...)، اقتصادی (بهای املاک، اشتغال‌زایی، کسب‌وکارهای محلی، سرمایه‌گذاری و...) و محیط زیستی بیان و تلاش شد در قالب نظامی از نهادها و سازمان‌هایی که باید در مدیریت پیامدها نقش ایفا نمایند ارائه گردد. در انتها نیز باهدف کاهش آثار منفی پیشنهادهایی ارائه گردید.
مریم محمدی؛ کیارش کاظمی
چکیده
در موارد متعددی طرح‌های شهری در شهرها، بدون توجه به خواست ساکنان و زمینه و صرفاً در جهت کسب سود بیشتر مدنظر قرار می‌گیرند. در این میان، در شهر تهران در مواردی ساخت‌وساز در جهت کسب سود تا آنجا پیش رفته که بسیاری از مجتمعهای تجاری با تغییر کاربری فضای سبز به این کاربری احداث‌شده‌اند. در پژوهش پیش‌رو تلاش بر این است تا احداث مجتمع ...
بیشتر
در موارد متعددی طرح‌های شهری در شهرها، بدون توجه به خواست ساکنان و زمینه و صرفاً در جهت کسب سود بیشتر مدنظر قرار می‌گیرند. در این میان، در شهر تهران در مواردی ساخت‌وساز در جهت کسب سود تا آنجا پیش رفته که بسیاری از مجتمعهای تجاری با تغییر کاربری فضای سبز به این کاربری احداث‌شده‌اند. در پژوهش پیش‌رو تلاش بر این است تا احداث مجتمع تجاری بهجای پارک و زمین بازی در نمونهای از محلات تهران (محلۀ آجودانیه) و شرایطی که برای ساکنان به وجود آمده را با بهره‌گیری از دیدگاه شهروندان و با توجه به انگاره حق به شهر، موردسنجش قرار دهد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل تماتیک قیاسی و تحلیل مصاحبه‌های عمیق (18 مصاحبه) بر آن است تا دیدگاه ساکنان را از منظر حقوق تضییع شدۀ آنها بررسی نماید. تمهای اصلی که خواست ساکنان با تکیۀ بر انگاره حق به شهر دستهبندی شده‌اند، شامل حق به حرکت و دسترسی، حق به فضای عمومی، حق دسترسی به خدمات، حق دسترسی به فضای سبز، حق برخورداری از امنیت و حق مشارکت ساکنان در اداره امور محله خود می‌شوند.
حمید مطیعیان
چکیده
پدیده شهرنشینی باعث شده است تا شهرها آرایش فضایی جدیدی به خود اختصاص دهند و بافت‌های قدیمی شهرها کمتر مورد توجه قرار گیرند. این عدم توجه، مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیستمحیطی فراوانی را در این بافت‌ها به همراه داشته و باعث تبدیل آنها به بافت‌های فرسوده شهری شده است. بنابراین، امروزه تشخیص بافت فرسوده یکی از گام‌های اولیه برای ...
بیشتر
پدیده شهرنشینی باعث شده است تا شهرها آرایش فضایی جدیدی به خود اختصاص دهند و بافت‌های قدیمی شهرها کمتر مورد توجه قرار گیرند. این عدم توجه، مشکلات اقتصادی-اجتماعی و زیستمحیطی فراوانی را در این بافت‌ها به همراه داشته و باعث تبدیل آنها به بافت‌های فرسوده شهری شده است. بنابراین، امروزه تشخیص بافت فرسوده یکی از گام‌های اولیه برای برنامه‌ریزی مدرن شهری میباشد. هدف این مقاله ارائه یک شاخص مکانی یکپارچه بوده تا بتوان به کمک آن میزان فرسودگی بافت‌های شهری را تشخیص داد. البته این شاخص شامل مجموعه‌ای از معیارهای مکانی همچون ریزدانگی بافت، قدمت بناها و نفوذپذیری میباشد که جهت محاسبه آنها از سامانه اطلاعات مکانی استفاده شده است. اما در این معیارها، نفوذپذیری نیاز به توجه بیشتری در مدل‌سازی نسبت به تحقیقات صورت گرفته دارد، لذا در این تحقیق سعی شده است که این معیار به کمک توسعه نشانگرهای دسترسی، اتصال و ترافیک معابر به‌صورت جامع‌تری ارزیابی گردد. سپس به‌منظور تولید یک شاخص یکپارچه برای ارزیابی بافت فرسوده، معیارها بر اساس نظرات افراد خبره و به کمک تصمیم‌گیری چند معیاره با یکدیگر ترکیب شده‌اند. در نهایت، به‌منظور نمایش نتایج فرسودگی، مقادیر حاصل از این شاخص در سطح محله‌های منطقه 7 تهران در پنج کلاس از فرسودگی خیلی کم تا خیلی زیاد نمایش داده شده است. مقایسه نتایج مقادیر ارائه‌شده با بلوک‌های فرسوده شهری معرفی‌شده توسط شهرداری، بازدیدهای میدانی از منطقه و اقدامات شهرداری جهت بهسازی بافت، کارایی بالای روش پیشنهادی را تصدیق میکند.
سپیده خوش بین؛ مژگان زعیم دار؛ رکسانا موگوئی؛ رخشاد حجازی
چکیده
امروزه مطالعه درباره علل مؤثر بر بروز رفتار محیطزیستگرایانه یکی از موضوعات مهم در روان‍شناسی و جامعه‍شناسی محیطزیست است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر قوانین و سیاستهای موجود از دیدگاه دو گروه شهروندان و مدیران اجرایی حوزه محیطزیست شهرداری تهران در بروز رفتارهای محیطزیستگرایانه است. بر این اساس عوامل درونی و بیرونی ...
بیشتر
امروزه مطالعه درباره علل مؤثر بر بروز رفتار محیطزیستگرایانه یکی از موضوعات مهم در روان‍شناسی و جامعه‍شناسی محیطزیست است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر قوانین و سیاستهای موجود از دیدگاه دو گروه شهروندان و مدیران اجرایی حوزه محیطزیست شهرداری تهران در بروز رفتارهای محیطزیستگرایانه است. بر این اساس عوامل درونی و بیرونی متعددی در بروز رفتارهای محیطزیستگرایانه نقش دارند. مقاله حاضر به روش توصیفی-پیمایشی و به شیوه تحلیل محتوی کمّی با نگاهی نظاممند، به عوامل مؤثر در بروز رفتارهای دوستدار محیطزیستت شهروندان پرداخته است. حجم نمونه شامل 641 نفر از شهروندان و 49 نفر از مدیران اجرایی حوزه محیطزیست شهرداری تهران است و شهر تهران قلمرو مکانی این تحقیق را تشکیل میدهد. دادهها از طریق پرسشنامه با استفاده از روش‌های تحلیل آماری چون آزمون T تک نمونهای مستقل و کای اسکوئر در محیط نرم‌افزار رایانهای SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از عدم کارایی قوانین و سیاست ها موجود در ایجاد تغییر رفتار محیط زیستگرایانه شهروندان شهر تهران است.
محمد بهزادپور
چکیده
در چند دهه اخیر با افزایش روند شهرنشینی و انبوه‌سازی مسکن در کشور، ایجاد فضای طبیعی در شهرها که از عوامل مؤثر در افزایش سرزندگی ساکنان میباشد رنگ باخته است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی جایگاه طبیعت بر سرزندگی ساکنان در مجتمعهای مسکونی است. چهار مجتمع مسکونی اکباتان در تهران، پردیسان در قم، زیتون در اصفهان و مهرگان در قزوین ...
بیشتر
در چند دهه اخیر با افزایش روند شهرنشینی و انبوه‌سازی مسکن در کشور، ایجاد فضای طبیعی در شهرها که از عوامل مؤثر در افزایش سرزندگی ساکنان میباشد رنگ باخته است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی جایگاه طبیعت بر سرزندگی ساکنان در مجتمعهای مسکونی است. چهار مجتمع مسکونی اکباتان در تهران، پردیسان در قم، زیتون در اصفهان و مهرگان در قزوین به‌عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شدند. پژوهش به لحاظ هدف شناختی، روش انجام آن توصیفی - تحلیلی و روش پژوهش تلفیقی از روش کیفی و کمی است. ابزار جمع‌آوری دادهها پرسشنامه و مشاهدات میدانی از محل؛ و روش تجزیه‌وتحلیل دادهها، استفاده از مدل ANP است. پس از شاخص سازی بر اساس نتایج، سرزندگی در مجتمع مسکونی زیتون و اکباتان وضعیت بهتری نسبت به مجتمع مسکونی پردیسان و مهرگان دارد. در مؤلفه‌ها نیز، در مؤلفه کالبدی دو مجتمع اکباتان و زیتون، مؤلفه ادراکی دو مجتمع اکباتان و زیتون، مؤلفه اجتماعی مجتمع زیتون و در مؤلفههای بصری و عملکردی نیز اکباتان و مؤلفه زمانی نیز دو مجتمع اکباتان و زیتون بهترین وضعیت را داشته‌اند. در راستای بررسی شاخص طبیعت و تأثیر آن بر سرزندگی مطالعات میدانی از طریق ساکنین با تدوین پرسشنامه انجام شد، بر اساس فرمول کوکران و جدول مورگان 384 پرسشنامه برای هر مجتمع تهیه، سپس شاخصهای مورد بررسی مورد تحلیل واقع شد خروجی تحلیل بر اساس ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌شده است بر این اساس به ترتیب اکباتان و زیتون، بر اساس میزان فضای سبز و رضایت ساکنین در وضعیت بهتری قرار داند.
موسی واعظی؛ اکبر اسمعیلی؛ توحید احمدی؛ هابیل خرمی
چکیده
بررسی وضعیت ترافیکی شهر شیراز و در کنار آن بررسی وضعیت توقفگاهها و پارک‌سوارهای موجود در سطح این شهر جهت پاسخگویی به نیازهای موجود و آتی آن، یکی از مسائل بسیار مهمی است که مشکل‌آفرین بوده و مسئولان شهری با آن درگیر هستند و با هدف رفع مشکلات موجود و پاسخ به نیازهای آتی، لزوم انجام مطالعات کارشناسی بر روی این مسئله آشکار می‌گردد. ...
بیشتر
بررسی وضعیت ترافیکی شهر شیراز و در کنار آن بررسی وضعیت توقفگاهها و پارک‌سوارهای موجود در سطح این شهر جهت پاسخگویی به نیازهای موجود و آتی آن، یکی از مسائل بسیار مهمی است که مشکل‌آفرین بوده و مسئولان شهری با آن درگیر هستند و با هدف رفع مشکلات موجود و پاسخ به نیازهای آتی، لزوم انجام مطالعات کارشناسی بر روی این مسئله آشکار می‌گردد. بنابراین در این مقاله به مکان‌یابی و بررسی نقش عملکردی توقفگاهها و پارکینگ‌های چندمنظورۀ پارکسوار در شهر شیراز پرداخته شده است. جهت نیل به این هدف ابتدا مطالعات اولیه‌ای بر روی مبانی نظری مسئله صورت گرفته و سپس اقدام به شناسایی شاخصهای تأثیرگذار شده است. با انجام مدل‌سازی و طراحی و ایجاد بانک اطلاعاتی لازمه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، اقدام به ورود لایه‌های اطلاعاتی شهر شیراز گردیده و با اعمال ضرایب تأثیرگذاری هر یک از این شاخص‌ها که با استفاده از تکنیکهای تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) انجام‌گرفته است اقدام به شناسایی نقاط مستعد جهت احداث و ایجاد توقفگاه و پارک‌سوارهای چندمنظوره شده است. نتایج تحقیق نشان‌دهنده آن است که لکه‌های مستعد و مناسب برای احداث پارک‌سوارها مکان‌های مرکزی، شمالی و شمال شرق شهر شیراز می‌باشند و بر اساس مطالعات میدانی 54 نقطه مستعد در خارج از محدوده ترافیک شهر و 39 نقطه در داخل و درمجموع 93 نقطه مستعد انتخاب و اولویت‌بندی شده است.
