کسری کتاب اللهی؛ اصغر مولایی
چکیده
امروزه بخش‌های مهمی از شهرها با نیّات سرمایه‌داری، جهت طرح‌های بزرگ‌مقیاس مورد استفاده قرار میگیرد. در خلال این طرح‌ها، بسیاری از مردم متضرر می‌شوند. پیامدهای تملک اراضی در بسیاری از طرح‌های توسعه، سبب نارضایتی‌های گسترده‌ای بین ساکنین مناطق در طرح شدهاست. همین عامل موجبات تضعیف حق ساکنین و ضررهای مادی و هویتی بسیاری ...
بیشتر
امروزه بخش‌های مهمی از شهرها با نیّات سرمایه‌داری، جهت طرح‌های بزرگ‌مقیاس مورد استفاده قرار میگیرد. در خلال این طرح‌ها، بسیاری از مردم متضرر می‌شوند. پیامدهای تملک اراضی در بسیاری از طرح‌های توسعه، سبب نارضایتی‌های گسترده‌ای بین ساکنین مناطق در طرح شدهاست. همین عامل موجبات تضعیف حق ساکنین و ضررهای مادی و هویتی بسیاری گردیده و مشکلات عدیده‌ای را رقم‌زده است. لذا ضروری می‌نماید این مقوله از منظر دین مبین اسلام مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن مطالعة منابع علمی و نصوص دینی، ذیل مفهوم شهر ایرانی-اسلامی، 3 بُعد فقهی، حقوق شهروندی و اخلاقی، مورد بررسی قرار میگیرد. سؤال اصلی پژوهش این است که "جایگاه اصول فقهی، اخلاقی و قواعد آن با تأکید بر مفهوم تملک در پروژه‌های توسعة شهری کدام است؟". نتایج پژوهش نشان داد قواعد تسلیط، لاضرار و مصلحت یکی از مهم‌ترین اصول فقهی است که رعایت آنها باید در شهرسازی اسلامی ایران در جهت تحکم بنیان خانواده، ثبات مالکیت، احترام به شهروندان موردتوجه قرار گیرد. در همین راستا مفاهیم شهرسازیاسلامی باید به‌عنوان یک ضرورت در قوانین مرتبط با شهر گنجانده شود. عدم روزآمدی تعدادی از قوانین کشور و تفسیر نادرست از مصلحت جمعی در طرح‌های بزرگ‌مقیاس که بیشتر با نیات اقتصادی و شهوات سیاسی اجرا می‌گردد، ازجمله دلایل وجود مشکلات در حوزة تملک اراضی است.
محمود جمعه پور
چکیده
به نظر می‌رسد که ما در مسئله شهر تهران، پایتخ ت از هماهنگی با تغییرات جامعه به دورمانده‌ایم. ما اغلب با آنچه کاول اونز[1] یک نقص اجرایی می‌نامد مواجهیم. دنبال کردن روش‌هایی که آشکارا غیرمفید و ناکارآمد هستند و آن‌طور که باربارا تاچمن[2] می‌نامد، سرچوبی[3] و در ناتوانایی خارج شدن از جبر ساختاری و نهادی غالب گرفتار آمده‌ایم. این جبر ...
بیشتر
به نظر می‌رسد که ما در مسئله شهر تهران، پایتخ ت از هماهنگی با تغییرات جامعه به دورمانده‌ایم. ما اغلب با آنچه کاول اونز[1] یک نقص اجرایی می‌نامد مواجهیم. دنبال کردن روش‌هایی که آشکارا غیرمفید و ناکارآمد هستند و آن‌طور که باربارا تاچمن[2] می‌نامد، سرچوبی[3] و در ناتوانایی خارج شدن از جبر ساختاری و نهادی غالب گرفتار آمده‌ایم. این جبر ساختاری و نهادی، نیاز به تغییر نگرشی و پارادایمی در این زمینه را گوشزد میکند. به‌جای توجه به فرایند شکل‌گیری تهران و تبدیل‌شدن آن به یک مسئله، برخورد پروژه‌ای با آن داریم. درحالی‌که بسیاری از عوامل تبدیل شهر تهران به یک کلان‌شهر مسئله‌دار همچنان عمل میکند. ما نیازمند نگرش فرایندی و یک مهندسی معکوس در فرایندی هستیم که در طی بیش از دو سده منجر به شکل‌گیری تهران امروز شده است. ما نیازمند تغییر نگرش اساسی به رویه و روش‌های مرسوم برنامه‌ریزی به نگاه کلی، سیستمی، فرآیندی و دورنگر هستیم. به‌جای جزئی‌نگری و نگرش انتزاعی، دورنگری به‌جای نزدیک‌بینی، برخورد فرایندی به‌جای پروژه‌ای، نگاه برنامه محور به‌جای روزمرگی و ...، راه‌های حل معضل تهران و ساماندهی مسئله پایتخت را گوشزد می‌کنند. نتایج تحلیل بر راهبرد مدیریت یکپارچه و سیستمی در چارچوب پیوندهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نگرش اکولوژیکی به توسعه کلان‌شهر، ایجاد تعادل بین محیط طبیعی و محیط انسانی، تعادل منطقه‌ای و توجه به ظرفیت‌های اکولوژیکی منطقه کلان‌شهری تأکید می‌کنند. [1]. Cowell Owens [2]. Barbara Tuchman [3]. Wooden headedness
مهدیه جعفرنژاد شهری؛ حسن صادقی نائینی
چکیده
یکی از مهم‌ترین محیط‌هایی که هر روزه افراد جامعه با آن در تعامل هستند، محیط‌های شهری است که برای رفاه حال افراد، با وسایلی در مکان‌های مناسب، مجهز شده‌اند. کیفیت محیط شهری، در توجه تؤام به جنبه‌های کیفی و کمی عناصر شهری و اجزای تشکیل‌دهنده آنها نهفته است. در بسیاری از شهرهای پیشرفتۀ دنیا با تلفیق تکنولوژی و عوامل توسعه پایدار، ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین محیط‌هایی که هر روزه افراد جامعه با آن در تعامل هستند، محیط‌های شهری است که برای رفاه حال افراد، با وسایلی در مکان‌های مناسب، مجهز شده‌اند. کیفیت محیط شهری، در توجه تؤام به جنبه‌های کیفی و کمی عناصر شهری و اجزای تشکیل‌دهنده آنها نهفته است. در بسیاری از شهرهای پیشرفتۀ دنیا با تلفیق تکنولوژی و عوامل توسعه پایدار، سعی در مناسب سازی شهر برای بالا بردن کیفیت زندگی افراد جامعه شده است. در این مطالعه موردی و مقطعی، به استناد هدف اصلی تحقیق که ارزیابی نقش مبلمان شهری به‌عنوان یکی از اِلمانهای مؤثر در شهر هوشمند است، از طریق پرسشگری، تعداد 51 پرسشنامۀ تکمیلشده، حاصل شد که نتایج آن به کمک نرم‌افزار SPSSWin 23 آنالیز شد، این بررسی حاکی از این مهم است که هوشمند سازی شهری برای اکثر گروههای سنی و جنسی از اهمیت بالا برخوردار است. با توجه به موارد اخیر، طراحی شایسته مبلمان شهری هوشمند چه با سیستم اینترنت اشیا و چه بدون آن، می‌تواند به حصول درجات بالاتری از پایداری شهری، بینجامد.
محمد غفاری؛ سید علیرضا کیایی؛ احمد عباسی؛ مینا خوشرو
چکیده
یکی از مؤلفه‌های مؤثر بر رشد مقاصد گردشگری کیفیت ادراک‌شده از برند مقصد است که می‌تواند زمینه جذب گردشگران را فراهم آورد. لذا پژوهش حاضر به تدوین چارچوب جامعی برای سنجش ابعاد کیفیت ادراک‌شده و رتبهبندی آنها در مقاصد گردشگری پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل ...
بیشتر
یکی از مؤلفه‌های مؤثر بر رشد مقاصد گردشگری کیفیت ادراک‌شده از برند مقصد است که می‌تواند زمینه جذب گردشگران را فراهم آورد. لذا پژوهش حاضر به تدوین چارچوب جامعی برای سنجش ابعاد کیفیت ادراک‌شده و رتبهبندی آنها در مقاصد گردشگری پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل گردشگران خارجی سفرکرده به تهران در تابستان 1398 خورشیدی است که از این جامعه نمونهای به حجم 265 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌های پژوهش از پرسشنامهای محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان میدهد که مطابق تحلیل عاملی کیفیت ادراک‌شده از مقصد گردشگری از شش بعد تشکیل شده است که بر طبق آزمون رتبهبندی فریدمن به ترتیب عبارتند از: کیفیت ادراک‌شده از روابط انسانی، کیفیت ادراک‌شده از جاذبههای گردشگری، کیفیت ادراک‌شده از جاذبههای دیداری گردشگری، کیفیت ادراک‌شده از مدیریت مقصد گردشگری، کیفیت ادراک‌شده از تسهیلات فیزیکی و کیفیت ادراک‌شده از استانداردهای بهداشتی مقصد.
میکائیل عظیمی
چکیده
پس از تجربه سیاست‌ها و استراتژی‌های مختلف توسعه در کشورهای مختلف، کشورها با پدیده‌ای مواجه شدند که ادامه تلاش‌ها را مشروط کرده بود. این پدیده که با تفاوت معنادار سطح توسعه مناطق داخلی یک کشور شناسایی میشود با عنوان عدم تعادل منطقه‌ای مطرح شده و کاهش آن‌یکی از اهداف سیاست‌گذاران توسعه بوده است. اقتصاد ایران نیز در دهه‌های گذشته ...
بیشتر
پس از تجربه سیاست‌ها و استراتژی‌های مختلف توسعه در کشورهای مختلف، کشورها با پدیده‌ای مواجه شدند که ادامه تلاش‌ها را مشروط کرده بود. این پدیده که با تفاوت معنادار سطح توسعه مناطق داخلی یک کشور شناسایی میشود با عنوان عدم تعادل منطقه‌ای مطرح شده و کاهش آن‌یکی از اهداف سیاست‌گذاران توسعه بوده است. اقتصاد ایران نیز در دهه‌های گذشته همواره با این معضل مواجه بوده و این پدیده موانع تعیینکنندهای در مسیر سیاستگذاریهای توسعه در ایران ایجاد کرده است.
اما زمانی می‌توان به توفیق سیاست‌ها و برنامهها امید داشت که «تبیینی علمی» از پدیده مدنظر انجام شده باشد؛ چرا که تبیین علمی، با شناسایی عوامل اصلی در شکل‌گیری پدیده، شیوه کنترل و مدیریت آن را نیز آشکار میکند. در این چارچوب، باید افزود که زمانی تبیین از ویژگی علمی برخوردار خواهد بود که متکی و بر اساس یک نظریه علمی انجام شده باشد.
بر این اساس، در این مقاله تلاش شده تا پس از ارائه تصویری از پدیده عدم تعادل منطقه‌ای در ایران، این پدیده را در چارچوب نظریِ نهادگرایی تبیین کند. نتیجه این مطالعه نشان میدهد که ظرفیت‌های نهادی (ضخامت نهادی) عاملی تعیینکننده در بروز پدیده عدم تعادل منطقه‌ای است.
اصغر مولائی؛ حمید غفاری
چکیده
هر پروژه عمران شهری که به اجرا درمی‌آید، صرف‌نظر از موضوع آن، آثار و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. ازآنجایی‌که این پروژه‌ها در بستر شهرهای ایرانی– اسلامی اجرا می‌شوند باید قواعد و هنجارهای مربوط به فرهنگ این شهرها نیز در اجرای این پروژه‌ها رعایت شود. یکی از مهم‌ترین هنجارهای شهرهای ایرانی– اسلامی، در نظر گرفتن احکام و اخلاق ...
بیشتر
هر پروژه عمران شهری که به اجرا درمی‌آید، صرف‌نظر از موضوع آن، آثار و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. ازآنجایی‌که این پروژه‌ها در بستر شهرهای ایرانی– اسلامی اجرا می‌شوند باید قواعد و هنجارهای مربوط به فرهنگ این شهرها نیز در اجرای این پروژه‌ها رعایت شود. یکی از مهم‌ترین هنجارهای شهرهای ایرانی– اسلامی، در نظر گرفتن احکام و اخلاق اسلامی و حقوق شهروندی در پروژه‌های عمران شهری میباشد، اصول و قواعدی که در کمتر پروژه شهری اجراشده‌ای در شهرهای ایران می‌توان شاهد رعایت شدن آنها بود. در همین راستا این پژوهش درصدد مطالعه جایگاه احکام و اخلاق اسلامی و حقوق شهروندی در پروژه‌های عمران شهری میباشد. روش اتخاذشده در پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده که به‌منظور تنظیم مفاهیم و تدوین چارچوب مفهومی پژوهش از روش تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی بهره گرفته شده است. همچنین در این پژوهش پروژه عتیق شهر تبریز که یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های نوسازی بافت‌های فرسوده کشور میباشد به‌عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب گردیده است. جامعه آماری پژوهش را نیز ساکنان، کسبه، عابران و استفاده‌کنندگان از پروژه عتیق تشکیل می‌دهند. یافته‌های پژوهش نشان میدهد پروژه عتیق شهر تبریز از منظر رعایت قواعد فقهی، اخلاق اسلامی و حقوق شهروندی در سطح پایینی قرار داشته و نتوانسته است به مصادیق این سه بعد از آثار و نتایج پروژه‌های عمران شهری پاسخگویی مناسب داشته باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند به متصدیان مدیریت شهری، برای تعریف پروژه‌هایی مبتنی بر رضایت حداکثری شهروندان و درنهایت موفقیت هرچه بیشتر پروژه‌های شهری کمک کند.
رضا اخباری؛ علیرضا شکیبایی؛ مهدی نجاتی
چکیده
وجود ارتباط مثبت میان سطح فعالیت اقتصادی و میزان نور اندازه‌گیری شده در تصاویر ماهواره‌ای در شب، قابل توجیه است و مطالعات متعددی این ارتباط را تأیید کرده‌اند. در این تحقیق برای اولین بار این ارتباط در اقتصاد ایران و در بازه زمانی سال‌های 1371 تا 1393 بررسی میشود. در ابتدا رویکرد تحلیلی بر مبنای داده‌های نور شبانگاهی (NTL) و فرآیند استخراج ...
بیشتر
وجود ارتباط مثبت میان سطح فعالیت اقتصادی و میزان نور اندازه‌گیری شده در تصاویر ماهواره‌ای در شب، قابل توجیه است و مطالعات متعددی این ارتباط را تأیید کرده‌اند. در این تحقیق برای اولین بار این ارتباط در اقتصاد ایران و در بازه زمانی سال‌های 1371 تا 1393 بررسی میشود. در ابتدا رویکرد تحلیلی بر مبنای داده‌های نور شبانگاهی (NTL) و فرآیند استخراج داده‌ها تشریح و سپس ارتباط میان NTL و سطح فعالیت اقتصادی بررسی میشود. نتایج برآورد الگوهای مختلف رگرسیونی، نشانگر وجود ارتباط مثبت و معنادار میان GDp حقیقی و NTL است و بنابراین انتظار میرود میان توزیع درآمد و توزیع NTL که نماگری از توزیع فعالیت‌های اقتصادی است، ارتباط مثبتی وجود داشته باشد. با توجه به کوواریانس میان ضرایب جینی یادشده در سطح استانی، رابطه مثبت بالا تأیید میشود که خود نشانگر مشابهت میان توزیع فعالیت‌های اقتصادی و توزیع درآمد در سطح استانها است. بنابراین می‌توان با توزیع یکنواختتر فعالیت‌های اقتصادی، توزیع درآمد را در سطح استانها به سمت برابری بیشتر سوق داد. به‌عبارت‌دیگر بایستی در حوزه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، توزیع فعالیت‌های اقتصادی در سطح هر استان به نحوی باشد که توزیع درآمد را به سمت برابری بیشتر سوق دهد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
الهام سویزی؛ قدیر صیامی؛ ملیحه صلاحی
چکیده
برنامه‌ریزی کاربری زمین دغدغه‌‌ای مهم در توسعه شهری برای پاسخگویی به نیازها، رفع چالش کمبود زمین و تعیین نحوه گسترش فیزیکی شهر است. بازتوسعۀ شهری با احیاء اراضی قهوه‌ای که به‌سبب عملکردی، امروزه متروکه و بلااستفاده مانده‌اند، به بهره‌برداری بهینه از اراضی درون‌شهری، کاهش آلودگی‌ها و بهبود فضای اجتماعی- اقتصادی شهر می‌انجامد؛ ...
بیشتر
برنامه‌ریزی کاربری زمین دغدغه‌‌ای مهم در توسعه شهری برای پاسخگویی به نیازها، رفع چالش کمبود زمین و تعیین نحوه گسترش فیزیکی شهر است. بازتوسعۀ شهری با احیاء اراضی قهوه‌ای که به‌سبب عملکردی، امروزه متروکه و بلااستفاده مانده‌اند، به بهره‌برداری بهینه از اراضی درون‌شهری، کاهش آلودگی‌ها و بهبود فضای اجتماعی- اقتصادی شهر می‌انجامد؛ لذا این پژوهش کاربردی با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد آینده‌نگاری به تحلیل ساختاری عوامل مؤثر بر توسعه میان‌افزا در اراضی قهوه‌ای پادگان برونسی مشهد و شناسایی اولویت‌های مداخله پرداخته و توسط مطالعات اسنادی و پیمایشی، اطلاعات را گردآوری نموده است. نمونه آماری پژوهش 8 نفر خبره شهری است که به‌صورت هدفمند انتخاب شده‌اند. تعداد 15 متغیر مؤثر بر برنامه‌ریزی پایدار اراضی قهوه‌ای در حوزه‌های کالبدی- فضایی، اجتماعی- اقتصادی، مدیریتی- نهادی و زیست‌محیطی شناسایی و در پنج دستۀ تأثیرگذار، دو‌وجهی، تأثیرپذیر، مستقل و تنظیمی طبقه‌بندی و با نرم‌افزار میک‌مک ارزیابی شدند و سناریوهای محتمل و مطلوب تبیین گردید. نتایج بیانگر ترتیب درجه تأثیرگذاری عوامل قیمت زمین، دسترسی به امکانات و خدمات و نیز تعداد کاربری در اراضی بلااستفاده، بر پایداری برنامه‌ریزی است؛ لذا توجه به آنها در مداخلات توسعه‌ای محدوده مطالعاتی و محدوده‌های مشابه می‌بایست در اولویت‌های تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری مدیران شهری قرار گیرد.
صابر محمدپور؛ مهرداد مهرجو؛ فاطمه اغنائی
چکیده
امروزه ناپایداری در بخش حمل‌ونقل بیشتر شهرهای کشورهای درحال‌توسعه در حال افزایش است و توسعه حمل‌ونقل به‌اشتباه با فعالیت‌هایی نظیر ساخت‌وساز پل‌ها و زیرگذرها، عریض‌سازی معابر و بر سیستم‌های حمل‌ونقل سریع مترادف گرفته می‌شوند. هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر حمل‌ونقلی در کیفیت زندگی شهروندان شهر رشت و ارزیابی تأثیر سیاست‌های ...
بیشتر
امروزه ناپایداری در بخش حمل‌ونقل بیشتر شهرهای کشورهای درحال‌توسعه در حال افزایش است و توسعه حمل‌ونقل به‌اشتباه با فعالیت‌هایی نظیر ساخت‌وساز پل‌ها و زیرگذرها، عریض‌سازی معابر و بر سیستم‌های حمل‌ونقل سریع مترادف گرفته می‌شوند. هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر حمل‌ونقلی در کیفیت زندگی شهروندان شهر رشت و ارزیابی تأثیر سیاست‌های سلبی-ایجابی حمل‌ونقلی در روند شاخص‌های کیفیت زندگی است. این پژوهش با استفاده از روش همبستگی و رگرسیون و همچنین با استفاده از آزمون مدل ساختاری به دنبال تحلیل مسیر تأثیرات دو سیاست سلبی محدودیت تردد اتومبیل و محدودیت پارکینگ و دو سیاست ایجابی توسعه حمل‌ونقل عمومی و توسعه فضاهایی برای عابران پیاده بر بهبود شاخص‌های کیفیت زندگی است. بر این اساس برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که حجم نمونه 384 نفر محاسبه شد. پایایی و اعتبار پرسشنامه‌ها 822/0 بدست آمد که با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است، که با استفاده از مدل معادلات ساختاری نمایان شد که متغیر سیاست‌های سلبی حمل‌ونقلی درمجموع 89/0 از واریانس متغیر رضایت از کیفیت زندگی شهری را تبیین میکند.. با مدنظر قرار دادن مقادیر مربوط به حجم اثر شاخص، ضریب تعیین این مقدار در حد قوی (80/0) برآورد میشود و همچنین متغیر سیاست‌های ایجابی حمل‌ونقلی درمجموع 94/0 از واریانس متغیر رضایت از کیفیت زندگی شهری را تبیین میکند. با مدنظر قرار دادن مقادیر مربوط به حجم اثر شاخص، ضریب تعیین این مقدار در حد قوی (89/0) برآورد میشود، به‌عبارت‌دیگر سیاست‌های ایجابی-سلبی در ابعاد مختلف در حد قوی توان تبیین واریانس متغیر رضایت از کیفیت زندگی شهر شهروندان را دارند.
محمد رسولی؛ محسن احدنژاد؛ محمدتقی حیدری
چکیده
بافت‌های کهن و قدیمی شهرها قلب تپنده شهرها در دورهای مختلف تاریخی بوده‌اند، اما امروزه با مشکلات و موانعی ساختاری و عملکردی خاصی تحت عنوان فرسودگی و ناکارآمدی مواجه هستند که رفع آنها برای پویایی بافت‌ها و پایداری هرچه بیشتر شهرها ضروری میباشد. در این چارچوب تحقیق حاضر با هدف تبیین اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی بافت‌های ...
بیشتر
بافت‌های کهن و قدیمی شهرها قلب تپنده شهرها در دورهای مختلف تاریخی بوده‌اند، اما امروزه با مشکلات و موانعی ساختاری و عملکردی خاصی تحت عنوان فرسودگی و ناکارآمدی مواجه هستند که رفع آنها برای پویایی بافت‌ها و پایداری هرچه بیشتر شهرها ضروری میباشد. در این چارچوب تحقیق حاضر با هدف تبیین اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهر زنجان صورت گرفته است. در این راستا بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی 40 شاخص قرارگرفته‌اند که جهت تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزار Micmac برای برسی عملکرد شاخص‌ها و استخراج عوامل کلیدی، از نرم‌افزار Mactor برای بررسی نقش و عملکرد ذینفعان و در نهایت از مدل IPA برای بررسی اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی استفاده‌شده‌اند. لازم به ذکر است ازآنجاکه تحلیل‌های تحقیق بر پایه دو جامعه خبرگان و عمومی بوده بر این اساس از نمونه 20 نفر خبره و 382 نفر عموم مردم استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان دادند که 12 شاخص در بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهر نقش کلیدی داشتهاند، در این میان نهادهای مدیریت شهری به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگر دارای بیشترین قدرت تأثیرگذاری بر مشارکت شهروندان در بازآفرینی بوده است. در نهایت نتایج حاصل IPA خواستار اولویت اول و تمرکز بر افزایش مشارکت شهروندان، جذابیت آثار تاریخی و بهبود خدمات رفاهی –اقامتی بوده است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
فرزانه هدفی؛ علی صرافی نیک
چکیده
ارتباط عاطفی و تجربی انسان با مکان از موضوعات مهم روانشناسی محیطی بوده است. دراین‌ارتباط درک و احساس انسان تابعی از ویژگیهای محیطی، کارکرد عناصر، هویت و توانایی مکان در ایجاد ارتباط اجتماعی و حافظه جمعی دانسته میشود که به‌ویژه در ارتباط با اماکن و محلات تاریخی موضوعیت بیشتری دارد. تحقیق حاضر باهدف تعیین میزان تأثیر ادراک محیطی ...
بیشتر
ارتباط عاطفی و تجربی انسان با مکان از موضوعات مهم روانشناسی محیطی بوده است. دراین‌ارتباط درک و احساس انسان تابعی از ویژگیهای محیطی، کارکرد عناصر، هویت و توانایی مکان در ایجاد ارتباط اجتماعی و حافظه جمعی دانسته میشود که به‌ویژه در ارتباط با اماکن و محلات تاریخی موضوعیت بیشتری دارد. تحقیق حاضر باهدف تعیین میزان تأثیر ادراک محیطی و دلبستگی مکانی بر رضایت مکانی در محله تاریخی نوبر تبریز انجام گرفته است. تعداد 320 نفر از ساکنین و کسبه بالای 18 سال بر اساس نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و در تحقیق مشارکت کردند. در گردآوری اطلاعات، از پرسشنامههای مختلف بکار رفته در پژوهشهای مرتبط استفاده شد: از مقیاس لویکا برای سنجش دلبستگی به مکان، از مقیاس یوکسل و همکاران برای سنجش رضایت از مکان و از مقیاس تعدیل‌یافته بونیتو و همکاران برای سنجش ابعاد مختلف ادراک محیطی استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای همه متغیرها در حد قابل‌قبول بوده و تحلیل عاملی تأییدی حکایت از اعتبار ساختاری مناسب ابزار تحقیق داشت. برای سنجش ارتباط و تأثیر متغیرها بر یکدیگر از مدل‌سازی معادلات ساختاری و برای سنجش معنیداری تأثیر متغیرهای میانجیگر از آزمون z سوبل استفاده شد. یافتهها نشان میدهد، بین دلبستگی به مکان و ادراک محیطی ارتباط و همچنین این متغیرها بر متغیر رضایت مکانی تأثیر مستقیم و معنیداری دارند. آزمون سوبل نشان داد، هیچکدام از متغیرهای دلبستگی به مکان و درک محیطی اثر میانجیگر معنیداری ندارند. نتایج تحقیق نشان داد ارزیابی و قضاوت انسان‌ها از مکان در ارتباط با تجارب شناختی و عینی است که در انسان احساس مثبتی نسبت به مکان ایجاد میکند.
مریم ازنب؛ جمال الدین هنرور؛ محمد مهدی سروش؛ فائزه طاهری سرمد
چکیده
بدون شک، محرمیت با ابزار سلسله‌مراتب فضایی، یکی از معیارهای اصلی طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. تأکید اسلام بر محرمیت، باعث شده که این مشخصه بر تمامی ابعاد اجتماعی و فرهنگی که معماری، یکی از نمودهای آن است اثر بگذارد. در حقیقت، معماری ساختمان‌ها برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و محیطی افراد، طراحی شده است. ازآنجاکه الگوی خانه‌های ...
بیشتر
بدون شک، محرمیت با ابزار سلسله‌مراتب فضایی، یکی از معیارهای اصلی طراحی و ساخت شهرهای اسلامی بوده است. تأکید اسلام بر محرمیت، باعث شده که این مشخصه بر تمامی ابعاد اجتماعی و فرهنگی که معماری، یکی از نمودهای آن است اثر بگذارد. در حقیقت، معماری ساختمان‌ها برای پاسخ به نیازهای فرهنگی و محیطی افراد، طراحی شده است. ازآنجاکه الگوی خانه‌های معاصر کرمانشاه تا حدودی گواه بر بی‌توجهی به اصل محرمیت در معماری و فرهنگ ایران است، ارائه الگویی برای حفظ محرمیت در خانه‌های امروزی بر اساس گونه شناسی مسکن، یکی از ضروریات مهم به نظر می‌رسد. هدف از این پژوهش، شناخت سلسله‌مراتب فضایی در ایجاد محرمیت درگونه شناسی تاریخی خانه‌هاست. با بررسی سلسله‌مراتب فضایی در ایجاد محرمیت، سیر تحول این فضاها در خانه‌های سه دوره، موردبررسی قرار گرفت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی، با تأکید بر روش استدلال منطقی است. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که در خانه‌های تاریخی (دوره سنتی و انتقال) کرمانشاه، سلسله‌مراتب در ورود به خانه با نیازهای ساکنان متناسب بوده است که این تناسب، کمتر در اولویت توجه طراحان امروزی قرارگرفته است. ازاین‌رو، با ایجاد سلسله‌مراتب در فضای ورودی، علاوه بر ایجاد محرمیت، می‌توان به تعریف درستی از فضاهای خصوصی و نیمه‌خصوصی در خانه‌های معاصر (تجدد) دست یافت و از اختلال در کاربری و هویت دیگر فضاها جلوگیری به عمل آورد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
امید مزرعتی تاج آبادی؛ پویان شهابیان؛ جمال الدین هنرور
چکیده
پیاده‌روی یک فعالیت اساسی و عابرین پیاده، خونِ حیاتی فضاهای شهری هستند. هدف از این پژوهش سنجش تطبیقی وضعیت پیاده مداری دو محله مرزداران و تختی تهران به همراه اعتبارسنجی نتایج و مقایسه مدل‌های تخصصی است. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و مقایسه تطبیقی دو محله با سه مدل کمّی واک اسکور، اسمارتراک و چیدمان فضا و تحلیل آماری به‌وسیله نرم‌افزار ...
بیشتر
پیاده‌روی یک فعالیت اساسی و عابرین پیاده، خونِ حیاتی فضاهای شهری هستند. هدف از این پژوهش سنجش تطبیقی وضعیت پیاده مداری دو محله مرزداران و تختی تهران به همراه اعتبارسنجی نتایج و مقایسه مدل‌های تخصصی است. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و مقایسه تطبیقی دو محله با سه مدل کمّی واک اسکور، اسمارتراک و چیدمان فضا و تحلیل آماری به‌وسیله نرم‌افزار Spss LISREL، صورت گرفته است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی-تحلیلی و با ماهیت پیمایشی، از نوع کاربردی است. جامعه آماری نیز در این تحقیق 250 نفر از ساکنین دو محله تختی و مرزداران هستند. در تجزیه‌وتحلیل مدل‌های تخصصی پیادهمداری، محله تختی (بافت فشرده) امتیاز واک اسکور 93.07 درصد، تراز هم پیوندی 1.76 در چیدمان فضا و Z-score مثبت 3 در مدل اسمارتراک؛ و محله مرزداران (بافت نوساخته) امتیاز واک اسکور 77.86 درصد، تراز هم پیوندی 1.69 در چیدمان فضا و Z-score منفی 3 در مدل اسمارتراک به‌دست آمد. بر اساس این نتایج و مقایسه آنها با تحلیل‌های آماری، با بررسی معیارهای عملکردی، کالبدی، اجتماعی و زیست‌محیطی، محله تختی با میانگین آماره 3.52 دارای قابلیت پیاده مداری مطلوبتری نسبت به محله مرزداران با میانگین آماره 2.40 است که تأییدکننده نتایج مدل‌های کمّی بر پیاده مداری محله تختی است.
اصغر مولائی؛ محمد اکبری ریابی
چکیده
بی‌نظمی و اغتشاش در مصالح نماها، فرم و سبک نماها، تعداد و فرم بازشوها، تابلوهای تبلیغاتی و الحاقات نماها، منظر شهرهای امروزی را از الگوی مطلوب اسلامی دور کرده است. آسیب‌های نما و ناایمنی آن، لزوم بررسی دقیق انطباق وضعیت نماها با توقعات فقه اسلامی را محرز می‌نماید. این پژوهش کیفی از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، تحلیل محتوای متون فقهی ...
بیشتر
بی‌نظمی و اغتشاش در مصالح نماها، فرم و سبک نماها، تعداد و فرم بازشوها، تابلوهای تبلیغاتی و الحاقات نماها، منظر شهرهای امروزی را از الگوی مطلوب اسلامی دور کرده است. آسیب‌های نما و ناایمنی آن، لزوم بررسی دقیق انطباق وضعیت نماها با توقعات فقه اسلامی را محرز می‌نماید. این پژوهش کیفی از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، تحلیل محتوای متون فقهی شیعه و مشاهده میدانی، سعی در آسیب‌شناسی رویه‌های منظر و نماهای شهری، دارد. سنجش انطباق رویه‌های حاکم بر منظرسازی شهری با فقه شیعه هدف اصلی در این پژوهش بوده و با اشاره به قواعد حرمت الگوگیری از بیگانه، قاعده لاضرر، قاعده اتلاف، قاعده رعایت حق‌الناس و پرهیز از اشرافیگری، به نقد و آسیب‌شناسی نماهای شهری پرداخته است. این نوشتار نتیجه میگیرد کمیته‌ای متشکل از متخصصین نماسازی، منظرشهری و قواعد فقهی می‌بایست انطباق طرح‌ها و الگوهای نماسازی را با قواعد فقهی و قواعد اخلاقی منظر شهری بررسی نمایند. در سطح کارشناسی نیز آموزش مبانی فقهی حاکم بر منظر شهری به ناظران ساختمانی اهمیت دارد. همچنین هریک از مصالح به‌واسطه ویژگیهای خود ممکن است با برخی از قواعد فقهی منافات داشته باشد که الزامی است طراحان نما مطابق با اخلاق منظرسازی و در انطباق با قواعد فقهی اقدام به ارائه الگوها نمایند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
جمال الدین هنرور؛ مختار رستمی؛ مریم ازنب؛ فائزه طاهری سرمد
چکیده
فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تأثیر خاستگاه‌های فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه شکل گرفته‌است. آدمی پیش از افکنده شدن به جهان در گهواره خانه نهاده شدهاست. شهر پاوه در شمال استان کرمانشاه با قدمتی بیش از سه هزار سال بسیاری از خانه‌های ارزشمند را در خود جای داده‌است که این خانه‌ها به گونه‌ای طراحی شده که اکثرا ...
بیشتر
فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تأثیر خاستگاه‌های فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه شکل گرفته‌است. آدمی پیش از افکنده شدن به جهان در گهواره خانه نهاده شدهاست. شهر پاوه در شمال استان کرمانشاه با قدمتی بیش از سه هزار سال بسیاری از خانه‌های ارزشمند را در خود جای داده‌است که این خانه‌ها به گونه‌ای طراحی شده که اکثرا به صورت پلکانی و با توجه به توپوگرافی و شیب زمین ساخته شدهاست. این تحقیق با هدف شناخت عناصر کالبدی و فضایی در خانه های سنتی شهر پاوه انجام گرفت. با بررسی این عناصر عواملی که در شکل گیری فرم و عناصر کالبدی و فضایی خانه های سنتی شهر پاوه مؤثرند، شناسایی شدند. در این پژوهش از طریق مطالعه شرایط موجود بارویکذئ تاریخی، روش کیفی و شیوه توصیفی-تحلیلی و از ابزار مصاحبه با مسئولین و ساکنین شهر پاوه و نیز بررسی اسناد و مدارک؛ مشاهده و نقشه برداری؛ عکسبرداری و بررسی مستند نگاری نمونه ها استفاده گردیده است. جامعه هدف به شکل هدفمند و با روش نمونه گیری گلوله برفی از میان مسئولان میراث فرهنگی و ساکنان شهر پاوه انتخاب شده‌اند. برای هر کدام از گروه های متتخب، مصاحبه ای ترتیب داده شد و پاسخ ها به تفصیل و به صورت طبقه بندی شده در قسمت نتایج ارائه گردید. نتایج این پژوهش نشان میدهد که فضاهای داخلی خانه‌های سنتی پاوه دارای چند کاربری مختلف می‌باشدکه دالان، مطبخ، انبار، اتاق، راه پله در یک طبقه یا بصورت دو طبقه در خانه‌ها وجود دارد،
امین فرجی؛ علی اصغر آدینه وند؛ مهدی علیان
چکیده
تجربه کشورهای تمرکزگرا نشان داده است که نگاه یک‌سونگر و از بالا به شهر، مشکلات زیادی را به بار خواهد آورد که تنها راه برای رفع آن، ایجاد الگویی انعطاف‌پذیر میباشد؛ الگویی که بتواند همه ارکان تأثیرگذار بر شهر را مورد توجه قرار دهد. به نظر می‌رسد الگوی حکمرانی خوب شهری پیشنهاد مناسبی برای وضعیت شهرهای امروزی باشد. بر همین اساس پژوهش ...
بیشتر
تجربه کشورهای تمرکزگرا نشان داده است که نگاه یک‌سونگر و از بالا به شهر، مشکلات زیادی را به بار خواهد آورد که تنها راه برای رفع آن، ایجاد الگویی انعطاف‌پذیر میباشد؛ الگویی که بتواند همه ارکان تأثیرگذار بر شهر را مورد توجه قرار دهد. به نظر می‌رسد الگوی حکمرانی خوب شهری پیشنهاد مناسبی برای وضعیت شهرهای امروزی باشد. بر همین اساس پژوهش حاضر سعی نموده که مؤلفه‌های اصلی حکمرانی خوب شهری را مورد مطالعه قرار داده و با معرفه‌سازی از مؤلفه‌های کلان حکمرانی خوب شهری، میزان رعایت اصول حکمرانی خوب شهری را در شهرداری‌های مناطق هشت‌گانه شهر اهواز مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش از منظر ماهیت، کاربردی و از لحاظ روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی میباشد. شیوه جمع‌آوری اطلاعات پیمایشی- کتابخانه‌ای میباشد. جامعه آماری شامل سه گروهِ شهروندان (ساکنان مناطق هشت‌گانه شهر اهواز)، بخش دولتی (ادارات آب، برق و گاز) و همچنین بخش خصوصی (شرکت‌های پیمانکاری و بخش خصوصی تأثیرگذار بر شهر) میباشد. در ادامه به تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه، تست دانکن و ضریب همبستگی پیرسون مبادرت گردیده است. نتایج حاصله حاکی از آن است که عملکرد کلی شهرداری شهر اهواز، در چارچوب الگوی حکمرانی خوب شهری نمی‌باشد. همچنین بین شهرداری‌های مختلف مناطق هشت‌گانه شهر اهواز اختلاف عملکرد وجود دارد.
محمد لواجو؛ عباس ارغان؛ محمدرضا زند مقدم
چکیده
وجود نابرابری و ناهمگونی فضایی بسیار شدید بین شهر تهران و سایر سکونتگاه‌های واقع در منطقه شهری تهران موجب افزایش افتراق و کاهش عدالت فضایی در منطقه کلان‌شهری تهران شده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر در نظر دارد تا عوامل تأثیرگذار در تحقق اهداف طرح مجموعه شهری در نظام مدیریت منطقه کلان‌شهری تهران را با رویکرد نهادی و با روش فراترکیب ...
بیشتر
وجود نابرابری و ناهمگونی فضایی بسیار شدید بین شهر تهران و سایر سکونتگاه‌های واقع در منطقه شهری تهران موجب افزایش افتراق و کاهش عدالت فضایی در منطقه کلان‌شهری تهران شده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر در نظر دارد تا عوامل تأثیرگذار در تحقق اهداف طرح مجموعه شهری در نظام مدیریت منطقه کلان‌شهری تهران را با رویکرد نهادی و با روش فراترکیب استخراج کند. در این پژوهش با بررسی سیستماتیک کلیه‌ی مقالات منتشرشده در مجلات علمی-پژوهشی با موضوع مجموعه شهری در دوره‌ی زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، یافته‌های حاصل از ۲۳ مطالعه با روش فراترکیب جمع‌آوری و مهم‌ترین عوامل با رویکرد تحلیل محتوای جهت‌دار شناسایی شدند. به این صورت، نگاه خبرگان به وضعیت موجود مجموعه‌ی شهری تهران یکپارچه و پیشنهاد‌ها در دو بعد تغییر نهادی و توافق نهادی دسته‌بندی شد. نتایج نشان داد که اصلاح ساختار سازمانی مجموعه‌ی شهری تهران به‌عنوان ضروری‌ترین گام مبین تأکید بر رویکرد تغییر نهادی است. از سوی دیگر نتایج در سطح متغیرها بر الگوی توسعه‌ی چندمرکزی در راستای تغییر نهادی در سیستم‌های برنامه‌ریزی، لزوم مدیریت جامع و یکپارچه منطقه کلان‌شهری و حرکت به‌سوی حکمروایی منطقه‌ی کلان‌شهری، تمرکززدایی و ایجاد یک شبکه‌ی عملکردی چندسویه، شفافیت و پاسخگویی و تشریک‌مساعی تأکید دارد.
منوچهر فرج زاده؛ محسن احدنژاد روشتی؛ هادی تاری قلی زاده
چکیده
با توجه به ابعاد وسیع خسارات و تلفات ناشی از زلزله در مناطق شهری و نیاز به‌سرعت عمل بیشتر در زمان بحران، برای شناسایی مساکن آسیب‌دیده در زلزله و مدیریت بحران، به‌کارگیری تکنیک‌های سنجش‌ازدور، را الزامی می‌دارد این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های سنجش‌ازدور، همچون روش‌های برآورد کیفی خسارات (تفسیر بصری) و برآورد کمی خسارات (کشف ...
بیشتر
با توجه به ابعاد وسیع خسارات و تلفات ناشی از زلزله در مناطق شهری و نیاز به‌سرعت عمل بیشتر در زمان بحران، برای شناسایی مساکن آسیب‌دیده در زلزله و مدیریت بحران، به‌کارگیری تکنیک‌های سنجش‌ازدور، را الزامی می‌دارد این تحقیق با استفاده از تکنیک‌های سنجش‌ازدور، همچون روش‌های برآورد کیفی خسارات (تفسیر بصری) و برآورد کمی خسارات (کشف تغییرات، تفریق باندها، تحلیل پروفیل بازتاب طیفی) بامطالعه زلزله شهر بم به مقایسه تکنیک‌ها پرداخته است. درروش تفسیر بصری از کل پلاک‌های مورد مطالعه، 47/0 تخریب کامل، 30/0 تخریب جزئی و 23/0 سالم برآورد گردید به عبارت کلی 77/0 از فضای ساخته‌شده خسارت‌دیده است. با مقایسه باند به باند از فضاهای ساخته‌شده 16/0 تخریب‌شده، 47/0 تخریب جزئی و 37/0 درصد تخریب نشده، برآورد شد که در این روش نیز 63/0 فضای ساخته‌شده خسارت‌دیده است. درروش طبقه‌بندی نظارت‌شده نیز با 94/0 ضریب اطمینان، 34/0 درصد فضای تخریب‌شده، 09/0 در صد تخریب نشده از کل 43/0 فضای ساخته شده برآورد شد که 57/0 نیز فضای دیگر برآورد شده است. به‌طورکلی 79/0 از فضای ساخته شده در اثر زلزله خسارت‌دیده است. نتایج روش‌های کمی به‌صورت نقشه ارائه شد. ولی روش تحلیل پروفیل بازتاب طیفی که از روش‌های برآورد نقطه‌ای میباشد و بیشتر برای مقایسه با روش‌های دیگر آورده شده است به نقشه منتج نمی‌شود.
غزاله گودرزی؛ پروانه زیویار پرده ای؛ علیرضا استعلاجی
چکیده
مرور متون تخصصی و بررسی مفاهیم و نظریه‌ها در خصوص نوسازی و بازآفرینی شهری و تحولات آن، به‌ویژه با تأکید بر بعد رویه‌ای و جنبه‌های نهادی این رویکردها، به همراه بررسی تجارب جهانی شاخص در این زمینه، نشان از تغییر و تحول در نگرش، تغییر در کنشگران اصلی دخیل در این فرآیند دارد. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی کلان فرایند مدیریت بافت‌های ...
بیشتر
مرور متون تخصصی و بررسی مفاهیم و نظریه‌ها در خصوص نوسازی و بازآفرینی شهری و تحولات آن، به‌ویژه با تأکید بر بعد رویه‌ای و جنبه‌های نهادی این رویکردها، به همراه بررسی تجارب جهانی شاخص در این زمینه، نشان از تغییر و تحول در نگرش، تغییر در کنشگران اصلی دخیل در این فرآیند دارد. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی کلان فرایند مدیریت بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد حکمروایی شبکه میباشد. بر این اساس با بهرهگیری از پارادایم تفسیرگرایی و رویکرد کیفی، به ارائه الگوی پژوهش با استفاده از روش فراترکیب پرداخته شده است. طی مراحل تحقیق و انتخاب پروتکل ورود و خروج از 9189 سند شناسایی شده، تعداد 46 سند در سبد نهایی پژوهش با استفاده از راهبرد تحلیل محتوای پنهان مورد تحلیل قرار گرفته است و تعداد 57 کد اولیه، 14 مفهوم و 5 مقوله مطابق با سنت تحقیقات کیفی استخراج شده است. سپس جهت محاسبه‌ی پایایی کدها از فرمول ضریب کاپا استفاده‌شده که مقدار آن 787/0 به‌دست‌آمده است. همچنین جهت اولویت‌بندی کدهای پژوهش از فرمول آنتروپی شانون استفاده شد. در نهایت پس از طی نمودن گامهای تحقیق مبتنی بر رویکرد تلفیق مدل‌های پی. سر اف، چرخه طلایی، زنجیره ارزش پورتر و 8 پی حکمرانی، الگوی کلان فرآیند مدیریت بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد حکمروایی طرح‌ریزی شده است.
رحیمه جوادیان؛ زینب کرکه آبادی؛ محمدرضا زند مقدم
چکیده
بافت قدیمی هر شهر نشان‌دهنده تاریخ و هویت گذشته آن است یکی از اقداماتی که می‌توان برای حفظ آن انجام داد، تبدیل این معابر به پیاده راه است که می‌تواند مقصدی جذاب برای پیاده‌روی باشد و به رشد و توسعه پایدار شهر کمک کند. بنابراین توجه بیشتر مدیران شهری به فضاهای حرکت شهری مانند "پیاده‌رو" یکی از اساسی‌ترین بخش‌های سیاست‌های شهری برای ...
بیشتر
بافت قدیمی هر شهر نشان‌دهنده تاریخ و هویت گذشته آن است یکی از اقداماتی که می‌توان برای حفظ آن انجام داد، تبدیل این معابر به پیاده راه است که می‌تواند مقصدی جذاب برای پیاده‌روی باشد و به رشد و توسعه پایدار شهر کمک کند. بنابراین توجه بیشتر مدیران شهری به فضاهای حرکت شهری مانند "پیاده‌رو" یکی از اساسی‌ترین بخش‌های سیاست‌های شهری برای رسیدن به توسعه پایدار خصوصاً در بافت قدیم دارای ارزش تاریخی شهرها است. در این مقاله با بررسی شاخص‌های مختلف پیاده راه از منظر توسعه پایدار در شهر سمنان شامل شاخص‌های پیاده مداری، شاخص‌های توسعه پایدار، در فرآیند بازآفرینی پیاده راه‌ها بر اساس پرسشنامههای تدوین شده با روش‌های آزمون فرضیه برابری میانگین یک جامعه t-test، ضریب همبستگی پیرسون و سپس رتبهبندی شاخص‌ها بر اساس وزن آنتروپی و در نهایت با روش TOPSIS تحلیل داده‌ها انجام می‌گردد و فرضیه‌ها مورد بررسی قرار میگیرد. جهت انجام سنجش میزان پیاده مداری از مدل HQE2R استفاده‌شده است. نتایج نشان داد شاخص‌های پیاده مداری، شاخص‌های توسعه پایدار، شاخص گذران اوقات فراقت در برنامه‌ریزی شهری و فرآیند بازآفرینی پیاده‌راه‌ها شهری از منظر توسعه پایدار در بافت تاریخی شهر سمنان به‌درستی تعریف‌شده و می‌تواند به پیاده راه شهری تبدیل شود.
احسان ارشادسرابی؛ عاطفه دهقان؛ اسماعیل شیعه
چکیده
امروزه برنامههای توسعهشهری بواسطه واگرایی و جداییگزینی مولفهها و گروههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی صاحبنفوذ و قدرت در قلمروهایسرزمینی، کنترل کمی بر مولفهها و نیروهای شکلدهنده خود دارند، بطوریکه فرآیند قدرت در مجموعهشهری باعث حذفتدریجی گروهها و منافع غیر متشکل به نفع گروههای مسلط میباشد. در ...
بیشتر
امروزه برنامههای توسعهشهری بواسطه واگرایی و جداییگزینی مولفهها و گروههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی صاحبنفوذ و قدرت در قلمروهایسرزمینی، کنترل کمی بر مولفهها و نیروهای شکلدهنده خود دارند، بطوریکه فرآیند قدرت در مجموعهشهری باعث حذفتدریجی گروهها و منافع غیر متشکل به نفع گروههای مسلط میباشد. در مجموعهشهری مشهد علیرغم وجود برنامههای منطقه‌ای، ناحیه‌ای و شهری در راستای سازمان‌یابی متوازنفضا و تحقق عدالتفضایی، شاهد عدمتعادل ناحیه‌ای و شهری، تمرکز شدید سرمایه و قدرت هستیم؛ به‌نحوی‌که فرآیندهای ناشی از توسعه بی‌حدومرز منجر به تخریب محیط‌زیست، مهاجرت‌روستائیان به شهر، افزایش حاشیه‌نشینی و آسیب‌های دنباله‌دارشده است. قدرت بلامنازع سیاسی با استفاده از ابزارهایقدرتمند سیاسی- اقتصادی و اجتماعی، عنصر اصلی تعیین سازمانفضایی بوده و به تنظیم و هدایت اقدامات کنشگران بخش‌های خصوصی، عمومی و مردمی پرداختهاست. پژوهشحاضر با هدف کشف رابطه میان حاکمیت منطقه کلان‌شهری مشهد و سازمان‌یابی فضایی با بهرهگیری از روش‌شناسی ترکیبی، استفاده از پرسشنامه‌متخصصین وکاربست مدل تحلیلعاملی CFA، به شناسایی قدرت و نفوذ بازیگران بر ساختاریابیفضایی و روابط، اهداف و نیات آنها به‌عنوان اصلی‌ترین عامل در تحلیل بازیگران و صاحبانمنافع در مجموعهشهری مشهد پرداخته است. نتایج به‌دست آمده حاکی از آنست که عناصر قدرتِ‌حاکمیتی، دولتی، بخشعمومی و شهروندان به ترتیب بیشترین قدرت و تأثیر را در شکل‌دهی به سازمانفضایی مجموعهشهری مشهد داشتهاند.
حسن سجاد زاده؛ فائزه محمدی
چکیده
فضاهای باز شهری مانند خیابان به‌عنوان مهم‌ترین مکان برقراری تعاملات اجتماعی شهروندان و تجلی‌گاه حیات مدنی شهر و محل وقوع رویدادها و فعالیت‌های اجتماعی شهروندان در زندگی و حیات شهری به شمار می‌آیند.. اما امروزه در بیشتر شهرهای کشور مردم فضای شهری را به‌عنوان مسیری برای گذر می‌نگرند به‌جای این که فضاها آنها را به مکث و مراودت ...
بیشتر
فضاهای باز شهری مانند خیابان به‌عنوان مهم‌ترین مکان برقراری تعاملات اجتماعی شهروندان و تجلی‌گاه حیات مدنی شهر و محل وقوع رویدادها و فعالیت‌های اجتماعی شهروندان در زندگی و حیات شهری به شمار می‌آیند.. اما امروزه در بیشتر شهرهای کشور مردم فضای شهری را به‌عنوان مسیری برای گذر می‌نگرند به‌جای این که فضاها آنها را به مکث و مراودت اجتماعی تشویق کنند. اهمیت بیش‌ازاندازه به‌سرعت، تکنولوژی و زمان، مقیاس‌ها را دگرگون کرده و باعث نادیده گرفتن نیازهای عابران پیاده و کمبود کیفیت در خیابان شهری شده که درنتیجه باعث تضعیف تعاملات اجتماعی شده است. افزایش کیفیت زندگی شهری و تعاملات اجتماعی در فضای شهری یکی از چالش‌های حرفه طراحی شهری بوده است. در پژوهش حاضر نقش کیفیت محیطی در ارتقای تعاملات اجتماعی مدنظر است که در متد پژوهش، مؤلفه‌های تأثیرگذار کیفیت محیطی در خیابان 5 مؤلفه استخراج شد و سپس با استفاده از پرسشنامه با نمونه آماری 350 نفر که تصادفی بوده و با انجام تحلیل‌های استنباطی و توصیفی آماری مطالعه حاضر از نرم‌افزار spss بهره برده است که شامل آزمون T، واریانس یک‌طرفه، رگرسیون گام‌به‌گام و آزمون پیرسون میباشد. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که مؤلفه‌های تأثیرگذار کیفیت محیطی فضای شهری، پویایی، دسترسی و آسایش، دارای بیشترین تأثیر و هویت کمترین تأثیر را روی کیفیت محیطی و میزان حضور شهروندان در فضای شهری در خیابان امام خمینی‌شهر آمل دارند.
احسان اصلانی؛ سید کمال الدین شهریاری؛ حسین ذبیحی
چکیده
شهر تاریخی یزد، بخشی از شهر یزد است که به‌عنوان اولین بافت شهری از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. ازآنجایی‌که این محدوده با چالش‌های متعدد ناشی از ناهماهنگی مابین سازمان‌ها و نهادهای ذی‌نفوذ در مدیریت شهری روبه‌روست، شناسایی شاخص‌های مؤثر بر ایجاد نظام مدیریت یکپارچه شهری در شهر تاریخی یزد می‌تواند به بهبود ...
بیشتر
شهر تاریخی یزد، بخشی از شهر یزد است که به‌عنوان اولین بافت شهری از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. ازآنجایی‌که این محدوده با چالش‌های متعدد ناشی از ناهماهنگی مابین سازمان‌ها و نهادهای ذی‌نفوذ در مدیریت شهری روبه‌روست، شناسایی شاخص‌های مؤثر بر ایجاد نظام مدیریت یکپارچه شهری در شهر تاریخی یزد می‌تواند به بهبود وضعیت آن کمک کند. روش تحقیق به این صورت است که ابتدا پنل خبرگان با حضور 5 نفر از مسئولان و مدیران شهری فعلی و اسبق شهر یزد تشکیل شد تا چالش‌های پیش روی عوامل مؤثر در بافت تاریخی شهرهای ایران تدقیق گردند. پس از جمع‌بندی، تعداد 48 شاخص به دست آمد که مطابق با ماهیت ابعاد مدیریت یکپارچه شهری دسته‌بندی شدند. این شاخص‌ها در قالب یک پرسشنامه با طیف لیکرت 5 گزینه‌ای، بین 32 نفر از مسئولان و مدیران شهری باتجربه شهر یزد که با استفاده از روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدند، توزیع گردید. ساختار نظری مفروض تحقیق با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS 3 مورد برازش قرار گرفت. با توجه به ضرایب مسیر، ارتباط مستقیم و معنیداری میان ابعاد مختلف یکپارچگی درون‌سازمانی، نهادی، برنامه‌ای، ساختاری/قانونی، عمودی و میان‌سازمانی با مدیریت یکپارچه شهری در شهر تاریخی یزد وجود دارد و 41 شاخص در این رابطه مؤثر تشخیص داده شدند. در نهایت، راهکارهایی به‌منظور ایجاد نظام مدیریت یکپارچه شهری در شهر تاریخی یزد پیشنهاد شد.
ژیلا سجادی؛ روناک اردلانی؛ رضوان ماندگار؛ عین الله جمالی حاجی حسن سفلی؛ کمال رسولی
چکیده
وسعت بافت‌های تاریخی و فرسوده در ایران و کم‌توجهی به لایه‌های اجتماعی در تشخیص این‌گونه بافت‌ها، لزوم پرداختن به حوزه‌های اجتماعی و مکان را روشن می‌سازد. رویکرد اخیر، «بازآفرینی شهری» است که دید جامعی به بافت‌های تاریخی و حفاظت آن دارد. هدف این پژوهش بازتعریف شاخص‌های مکانی ارتقاء دهندۀ پایداری اجتماعی با رویکرد بازآفرینی ...
بیشتر
وسعت بافت‌های تاریخی و فرسوده در ایران و کم‌توجهی به لایه‌های اجتماعی در تشخیص این‌گونه بافت‌ها، لزوم پرداختن به حوزه‌های اجتماعی و مکان را روشن می‌سازد. رویکرد اخیر، «بازآفرینی شهری» است که دید جامعی به بافت‌های تاریخی و حفاظت آن دارد. هدف این پژوهش بازتعریف شاخص‌های مکانی ارتقاء دهندۀ پایداری اجتماعی با رویکرد بازآفرینی شهری در بافت تاریخی شهر سنندج میباشد. روش تحقیق به‌صورت توصیفی - تحلیلی و نوع آن کاربردی میباشد. نمونهگیری به‌صورت تصادفی بوده و با فرمول کوکران، 400 نفر برای پرسشگری انتخاب شدند. داده‌های بدست آمده از طریق نرمافزارهای SPSS و AMOS تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که شاخص‌های تنوع فعالیتی، تراکم و فشردگی، طراحی منظر محله به ترتیب با ارزش عددی «0.854، 0.748، 0.871» بیشترین تأثیر را بر ابعاد فعالیتپذیری، انسجام فضایی – کالبدی و عدالتمندی دارند. همچنین شاخص‌های مربوط به «هویتمندی» با میانگین عددی 0.730 و شاخص‌های مربوط به «عدالتمندی» با میانگین عددی 0.691 بیشترین تأثیر را بر پایداری اجتماعی بافت ناکارآمد مرکزی شهر سنندج دارند.
سینا منصوری
چکیده
هویت شهری منطقۀ یک تهران درگذر زمان دچار تحولات بسیاری شده است. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن تصاویر ذهنی مردمی و بررسی نقشه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی شهری به دنبال یافتن معانی ذهنی از مردم منطقۀ یک تهران میباشد که با تکیه بر این تصاویر و تجزیه‌وتحلیل آنها، بتواند الگوهایی (پارامترهایی) زنده به جهت ارائۀ یک مدل مفهومی تبیین ...
بیشتر
هویت شهری منطقۀ یک تهران درگذر زمان دچار تحولات بسیاری شده است. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن تصاویر ذهنی مردمی و بررسی نقشه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی شهری به دنبال یافتن معانی ذهنی از مردم منطقۀ یک تهران میباشد که با تکیه بر این تصاویر و تجزیه‌وتحلیل آنها، بتواند الگوهایی (پارامترهایی) زنده به جهت ارائۀ یک مدل مفهومی تبیین نماید. هدف اصلی این پژوهش یافتن پارامترهایی در راستای تقویت هویت فضای شهری مبتنی بر تئوری زبان الگو میباشد روش تحقیق پیمایشی میباشد و روش جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از روش نقشه شناختی، این الگوها متناسب با روش گفتهشده توسط کریستوفر الکساندر برای منطقۀ یک به دست میآید. الگوهای 14 گانه تحت قالب سلسله مراتبی از کلان به خرد تقسیمبندی شده است و یافته‌های به‌دست‌آمده نشان میدهد که تصویر ذهنی مردمی بر پایه سه اصل اساسی دلالتهای ذهنی، سطح هویت محیطی و سطح عملکردی استوار است که هریک زیرمجموعههای خرد خود را دارا میباشند.
