سمیه شالچی؛ امین مومیوند
چکیده
حرکت در مسیر توسعه همه‌جانبه، الزامات، مقدمات و بسترهای خاص خود را می‌طلبد. سرمایه اجتماعی بی‌شک بهعنوان عامل تسهیل‌کننده همکاری و مشارکت، دستیابی به شاخص‌های توسعه را تسریع میکند. مطالعات چند دهه اخیر نشان میدهد که، سرمایه اجتماعی متغیر مهمی برای تبیین تفاوت‌های اقتصادی و اجتماعی فضایی است. نگارندگان این پژوهش کار خود ...
بیشتر
حرکت در مسیر توسعه همه‌جانبه، الزامات، مقدمات و بسترهای خاص خود را می‌طلبد. سرمایه اجتماعی بی‌شک بهعنوان عامل تسهیل‌کننده همکاری و مشارکت، دستیابی به شاخص‌های توسعه را تسریع میکند. مطالعات چند دهه اخیر نشان میدهد که، سرمایه اجتماعی متغیر مهمی برای تبیین تفاوت‌های اقتصادی و اجتماعی فضایی است. نگارندگان این پژوهش کار خود را با فرضیه اصلی ارتباط سرمایه اجتماعی و میزان توسعه‌یافتگی شهرها، آغاز نمودند. جهت آزمون فرضیه، با تکیه‌بر پژوهش‌های انجام شده در رابطه با سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان همدان، دو شهرستان برتر و دو شهرستان محروم‌تر، که به ترتیب عبارت‌اند از؛ همدان و تویسرکان در سطح بالای توسعه و کبودرآهنگ و فامنین در سطح پایین، گزینش شده‌اند. کمبود پژوهش‌های مختص به زنان و شهر و غفلت نسبت به این قشر بهعنوان نیمی از جمعیت فعال جامعه، پژوهشگران را نسبت به تمرکز بر این قشر ترغیب نمود. درواقع این پژوهش باهدف بررسی سنجش میزان سرمایه اجتماعی زنان و ارتباط آن با سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان همدان، انجام پذیرفته است. پژوهش مبتنی بر استراتژی کمی بوده و از نظر روش اسنادی-پیمایشی میباشد. ابزار گردآوری اطلاعات در زمینه سنجش سرمایه اجتماعی زنان، پرسشنامه‌ای است که سرمایه اجتماعی را در چهار بُعد شبکه روابط و پیوندهای اجتماعی، اعتماد، تعامل اجتماعی و کنش‌های یاریگرانه مورد سنجش قرار میدهد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران درمجموع برابر 384 به‌دست‌آمده است. نتایج پژوهش نشانگر همبستگی معنادار و مثبت سرمایه اجتماعی زنان و توسعه شهری است. در این میان همبستگی معنادار و مثبت ابعاد شبکه روابط و پیوندهای اجتماعی و کنش‌های یاریگرانه با رتبه‌بندی توسعه شهرها نیز مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بین سرمایه اجتماعی زنان و پایگاه اجتماعی، اقتصادی و طبقه ذهنی آنان رابطه معنادار وجود دارد.
مرضیه احمدی؛ علی فلاحتی؛ سهراب دل انگیزان
چکیده
با توجه به ارتباط دوسویه تمرکززدایی مالی و توسعه منطقه‌ای در کشورها، این مطالعه جداگانه به بررسی ارتباط متقابل توسعه منطقه‌ایو تمرکززدایی مالی (مخارج و درآمدی) در استان‌های کشور پرداخته و سپس دو شاخص تمرکززدایی مالی مخارج و تمرکززدایی مالی درآمدی را با یکدیگر مقایسه کرده است. در ابتدا، شاخص ترکیبی توسعه CIRD بر اساس 5 بُعد (اقتصاد ...
بیشتر
با توجه به ارتباط دوسویه تمرکززدایی مالی و توسعه منطقه‌ای در کشورها، این مطالعه جداگانه به بررسی ارتباط متقابل توسعه منطقه‌ایو تمرکززدایی مالی (مخارج و درآمدی) در استان‌های کشور پرداخته و سپس دو شاخص تمرکززدایی مالی مخارج و تمرکززدایی مالی درآمدی را با یکدیگر مقایسه کرده است. در ابتدا، شاخص ترکیبی توسعه CIRD بر اساس 5 بُعد (اقتصاد کلان، علم و نوآوری، پایداری زیست‌محیطی، سرمایه انسانی و خدمات عمومی) و با استفاده از روش تحلیل مؤلفۀ اصلی دومرحله‌ای (PCA) برآورد شده است. در بخش دوم، با استفاده از معادلات هم‌زمان و روش حداقل مربعات دومرحله‌ای با جز خطا (EC2SLS) به بررسی اثرات متقابل تمرکززدایی مالی و توسعه منطقه‌ای پرداخته و بهترین شیوه تمرکززدایی مالی در کشور بهعنوان یکی از اهداف اصلی این تحقیق معرفی شده است. نتایج تحقیق حاصل از مراحل یادشده، نشان میدهد که استان تهران در بالاترین سطح توسعه و استان سیستان و بلوچستان در پایین‌ترین سطح توسعه قرار دارند و این دو استان عملاً بازگوکننده نابرابری گسترده در سطح استان‌های کشور می‌باشند و بیشترین نابرابری منطقه‌ای مربوط به ابعاد علم و نوآوری و سرمایه انسانی است که از عوامل اصلی تعیین‌کننده‌ی نابرابری منطقه‌ای می‌باشند. در بخش بعدی نشان داده میشود که تمرکززدایی مالی مخارج نسبت به تمرکززدایی مالی درآمدی تأثیر قابل‌توجهی بر افزایش توسعه استانی دارد. طبقه‌بندی JEL: C14، C63، O10، N90، R11
حسن احمدی؛ مهرداد مهرجو
چکیده
احساس امنیت یکی از مهم‌ترین عوامل سازنده کیفیت محیطیِ پیادهراه شهری است که در میزان حضور شهروندان نیز مؤثر است. به همین منظور، نمود امنیت باید در حضور و نظارت گروه‌های سنی و جنسی فعال مردم در فضاهای شهری قابل‌مشاهده باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر مؤلفه‌های کیفیت محیطیِ فضای شهری بر احساس امنیت شهروندان و دستیابی به چارچوب منظمی ...
بیشتر
احساس امنیت یکی از مهم‌ترین عوامل سازنده کیفیت محیطیِ پیادهراه شهری است که در میزان حضور شهروندان نیز مؤثر است. به همین منظور، نمود امنیت باید در حضور و نظارت گروه‌های سنی و جنسی فعال مردم در فضاهای شهری قابل‌مشاهده باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر مؤلفه‌های کیفیت محیطیِ فضای شهری بر احساس امنیت شهروندان و دستیابی به چارچوب منظمی از عوامل مؤثر بر آن میباشد. در راستای دستیابی به این هدف، روش تحقیق، کاربردی و از نظر نحوه جمع‌آوری اطلاعات، توصیفی و پیمایشی است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و حجم نمونه 365 نفر محاسبه شد. اعتبار و پایایی پرسشنامه‌ها با آلفای کرونباخ 853/0 محاسبه گردید. یافته‌های پژوهش ازاین‌قرار است که بین مؤلفه‌های کیفیت محیطیِ فضای شهری بر مؤلفه‌های احساس امنیت شهروندان در پیادهراه مرکزی شهر همدان رابطه مستقیم، مثبت و معناداری وجود دارد. درمجموع مؤلفه‌های کیفیت محیطیِ فضای شهری بر احساس امنیت شهروندان در پیادهراه مرکزی شهر همدان تأثیر 76 درصدی دارند. نتایج مربوط به همبستگی‌ها و تحلیل مسیر رگرسیونی با رویکرد نظری پژوهش مطابقت دارد و فرضیه پژوهش را تأیید میکند. در واقع در فضاهای شهری همچون پیادهراه مرکزی شهر همدان، مشارکت اجتماعی و نظارت اجتماعی به‌صورت حلقه‌ای از زنجیر به هم مرتبط و وصل هستند.
محمد علی جلالی نسب؛ حسین ذبیحی؛ مهیار اردشیری
چکیده
مقررات شهرسازی ابزار اصلی حاکمیت در هدایت شهر در مسیر مطلوب توسعه هستند در ایران بخش اصلی این مقررات ضوابط پراکنده مربوط به طرح‌های جامع و تفصیلی یا همان «مقررات خاص شهرسازی» هستند. فقدان چارچوب‌های کنترل، ارزیابی و هدایت مقررات خاص در مسیرهای منطقی باعث خطای سهوی یا سوءاستفاده از این مقررات و دور نمودن شهر از اهداف توسعه می‌گردد. ...
بیشتر
مقررات شهرسازی ابزار اصلی حاکمیت در هدایت شهر در مسیر مطلوب توسعه هستند در ایران بخش اصلی این مقررات ضوابط پراکنده مربوط به طرح‌های جامع و تفصیلی یا همان «مقررات خاص شهرسازی» هستند. فقدان چارچوب‌های کنترل، ارزیابی و هدایت مقررات خاص در مسیرهای منطقی باعث خطای سهوی یا سوءاستفاده از این مقررات و دور نمودن شهر از اهداف توسعه می‌گردد. هدف این مطالعه تبیین ایده «مقررات ملی شهرسازی» بهعنوان چارچوبی بالادست و چندلایه است که میتواند این نقیصه را رفع نماید. محتوای این «مقررات عام شهرسازی» کلی، هدایتگر و مبتنی بر مهندسی ارزش میباشد. در این پژوهش با روش تحلیل و بازترکیب مؤلفهها و در بستر استدلال منطقی ضمن شناخت ریشههای مفهومی «مقررات ملی شهرسازی» زمینهها و الزامات تعریف چارچوب مفهومی این مقررات معرفی می‌گردد. نتایج نشان میدهد چهار لایه نظام ارزشی- ملاحظات ارزشی، ملاحظات ملی- اجتماعی، ملاحظات حقوقی- قانونی و ملاحظات شهرسازی- فنی، ارکان شاکله این مقررات بوده و هر لایه محورهایی چندگانه در مسیر تدوین این مقررات دارد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
نگار خیابان چیان؛ معصومه خامه؛ حسن سجادزاده؛ شیما اسلام پور
چکیده
توجه به تاب‌آوری فضایی میادین شهری بهعنوان یکی از مهم‌ترین عناصر شهر، نقش غیرقابل‌انکاری در حفظ حیات ذهنی و عینی شهرها دارد. این پژوهش برای پاسخ به این سؤال که ارتباط عوامل اجتماعی و کالبدی در تاب‌آوری فضایی میدان شهری چگونه است؟ و باهدف یافتن نسبت این عوامل، انجام گرفته است. مقاله حاضر توسعه‌ای و کاربردی بوده و روش تحقیق ترکیبی ...
بیشتر
توجه به تاب‌آوری فضایی میادین شهری بهعنوان یکی از مهم‌ترین عناصر شهر، نقش غیرقابل‌انکاری در حفظ حیات ذهنی و عینی شهرها دارد. این پژوهش برای پاسخ به این سؤال که ارتباط عوامل اجتماعی و کالبدی در تاب‌آوری فضایی میدان شهری چگونه است؟ و باهدف یافتن نسبت این عوامل، انجام گرفته است. مقاله حاضر توسعه‌ای و کاربردی بوده و روش تحقیق ترکیبی از کیفی و کمی میباشد. جهت گردآوری اطلاعات با بهره‌گیری از منابع اسنادی مدل مفهومی تدوین گردید. در بخش کیفی، از ابزار مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه در تبیین و تحلیل عوامل، همچنین به جهت تحلیل ارزش هم پیوندی در بخش کمی از نرم‌افزار (City engine) استفاده شده است. یافته‌ها تأثیرگذاری بعد فرهنگی بناهای مرکزی میادین شهری بهعنوان جزئی از کالبد، در ارتقاء تاب‌آوری فضایی از منظر عوامل اجتماعی را نشان میدهد. نتایج حاکی از آن است که با بالاتر رفتن ارزش هم پیوندی در بعد کالبدی، شاخص‌های بعد اجتماعی نیز ارتقا مییابند. همچنین عوامل اجتماعی و کالبدی در ایجاد تاب‌آوری فضایی دارای ارتباط بوده و بر یکدیگر مؤثرند و حتی در برخی شاخص‌ها، میتوانند مکمل کمبودهای یکدیگر باشند.
سیدزین العابدین حسینی؛ اسماعیل صالحی؛ هما ایرانی بهبهانی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف سنجش شاخص‌های برگزیده در روند توسعه شهری سبز در منطقه 22 شهر تهران دری یک دوره پنج ساله 1390 الی 1395 انجام پذیرفته است (مطالعه‌ای که از زمان شکلگیری این منطقه نوپا و درحال‌توسعه شهر تهران دریک دوره زمانی مشخص انجام نپذیرفته است)، بدین منظور بر اساس نظریه‌ها، دیدگاه‌ها و نیز پژوهش‌های موردی در چارچوب هدف مذکور؛ علاوه ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف سنجش شاخص‌های برگزیده در روند توسعه شهری سبز در منطقه 22 شهر تهران دری یک دوره پنج ساله 1390 الی 1395 انجام پذیرفته است (مطالعه‌ای که از زمان شکلگیری این منطقه نوپا و درحال‌توسعه شهر تهران دریک دوره زمانی مشخص انجام نپذیرفته است)، بدین منظور بر اساس نظریه‌ها، دیدگاه‌ها و نیز پژوهش‌های موردی در چارچوب هدف مذکور؛ علاوه بر معیار کیفیت هوا بهعنوان معیار برگزیده، سایر معیارهای مؤثر در جهت سنجش توسعه شهری سبز شناسایی و تبیین گردید، سپس جهت تعیین میزان تأثیر هر یک از معیارها و امتیازدهی به عملکرد آنها در طی دوره موردمطالعه، ازنظر خبرگان در حوزه شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری طی دو پرسشنامه مجزا استفاده گردید و تحلیل دادهها با نرم‌افزار Expert Choice و ماتریس ارزیابی عملکرد و صفحه گسترده اکسل انجام پذیرفت. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که عملکرد سیاست هوای پاک بهعنوان معیار برگزیده در طول دوره موردبررسی، عملکردی مطلوب، آلاینده ذرات معلق کمتر از 10 میکرون (PM10) و آلاینده دی‌اکسید سولفور (SO2) عملکردی متوسط و آلاینده دی‌اکسید نیتروژن (NO2) عملکردی نامطلوب داشته است، امتیاز نهایی عملکردی معیارها نیز در ارتباط با عملکرد شهر سبز در منطقه موردمطالعه دری دوره پنج‌ساله 545/0 به دست آمد که به‌عبارت‌دیگر 5/54 درصد از تغییرات توسعه شهری در این منطقه در این دوره زمانی بر اساس معیارهای شهرسبز محقق گردیده است و این نشانگر آن است که توسعه شهری سبز در این منطقه در دوره پنج‌ساله موردبررسی با توجه به پتانسیل‌های زیست‌محیطی قابل‌توجه آن در وضعیت متوسط قرارگرفته است و با نقطه ایده آل فاصله نسبتاً زیادی دارد. در انتهای پژوهش پس از شناسایی نقاط ضعف عملکردی و در جهت برنامه‌ریزی بهینه و کاراتر برخی راهبردها ارائه گردیده است.
مائده هدایتی فرد؛ سلین رزنبلا
چکیده
سیستم‌های اجتماعی و بوم‌شناختی از جمله سیستم‌های احتمالاتی هستند که به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن رفتار آنها، پیچیدگی و دشواری رویارویی با نامعلومی‌ها دوچندان میشود. مطالعات بسیاری بر اهمیت تاب‌آوری سیستم‌های اقتصادی در برابر بحران‌های انسانی و طبیعی تأکید دارند. در حالی که ارتباط میان فشردگی اقتصادی سیستم و تاب‌آوری در ...
بیشتر
سیستم‌های اجتماعی و بوم‌شناختی از جمله سیستم‌های احتمالاتی هستند که به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن رفتار آنها، پیچیدگی و دشواری رویارویی با نامعلومی‌ها دوچندان میشود. مطالعات بسیاری بر اهمیت تاب‌آوری سیستم‌های اقتصادی در برابر بحران‌های انسانی و طبیعی تأکید دارند. در حالی که ارتباط میان فشردگی اقتصادی سیستم و تاب‌آوری در این مطالعات، به صورت مثبت تحلیل شده است، این پژوهش با مطالعۀ تحولات فضایی در بحران زلزله بم، نشان داده است که در مقطع 1375، فشردگی اقتصادی با شاخص‌های عملکرد اقتصادی همبسته بوده است. به طوری که هرچه روابط متقابل فعالیتهای اقتصادی در واحد فضایی تنگاتنگ بوده باشد، تمایل به افزایش تاب‌آوری اقتصادی منطقه بیشتر بوده است اما در شرایط سالهای پس از زلزله، که سیستم دچار تغییر شده، این رابطه به صورت منفی و معکوس عمل کرده است. به بیانی دیگر، با افزایش فشردگی اقتصادی، کارایی اقتصادی کمتر شده است. بدین ترتیب، برای افزایش تاب‌آوری سیستم‌های اقتصادی مناطق شهری که قدرت پذیرش تغییر و تبدیل آن به فرصت توسعه تعریف شده است، تخصصی شدن و تمرکز فعالیتی کافی نیست بلکه در شرایط تنوع اقتصادی، با افزایش قدرت تغییرپذیری سیستم برای احیا، زمینه برای مواجهه با بحران‌های غیرمترقبه فراهم می‌آید. در این زمینه، توجه به میزان مرتبط بودن فعالیتهای اقتصادی نیز در خودسازماندهی مناطق اهمیت دارد.
حمید پورحسین روشن؛ محمدرضا پورجعفر؛ صدیقه علی اکبری
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی دلایل تغییر و کاهش عدالت جنسیتی در استفاده از فضای پیرامون مجموعه خواهر امام رضا (ع) پس از اجرای طرح توسعه جدید است. روش‌شناسی پژوهش، انتقادی است، جهت اجرای عملیات تحقیق از روش مردم‌نگاری انتقادی بهره گرفته شده است و دادههای تحقیق در این مطالعه با استفاده از روشهای مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه عمیق ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی دلایل تغییر و کاهش عدالت جنسیتی در استفاده از فضای پیرامون مجموعه خواهر امام رضا (ع) پس از اجرای طرح توسعه جدید است. روش‌شناسی پژوهش، انتقادی است، جهت اجرای عملیات تحقیق از روش مردم‌نگاری انتقادی بهره گرفته شده است و دادههای تحقیق در این مطالعه با استفاده از روشهای مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده‌اند. جهت تجزیهوتحلیل دادهها و ارائه نظریه نهایی با توجه به رویکرد انتقادی پژوهش از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شد. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند (روش گلوله برفی) و نیز تکنیک اشباع نظری، بیست‌وپنج نفر از بانوان 20 تا 40 سال محله ساغریسازان و مطهری رشت در این مطالعه شرکت کردند و ادراک و توصیف‌های آنها نسبت به فضای شهری مجموعه خواهر امام شهر رشت مورد بررسی و تجزیهوتحلیل قرار گرفت. با استفاده از روش" تحلیل گفتمان انتقادی" تحلیل دادهها در سه سطح توصیف (آشکارسازی گزاره‌ها و محتوای ظاهری)، تفسیر (تعامل بین مصاحبه و بافت) و تبیین (تأثیر دوسویه ساختارها و گفتمان) صورت گرفت؛ نتایج و یافته‌های پژوهش نشان داد که در طراحی فضای شهری مذکور دیدگاه‌ها و نیازهای تمامی استفاده‌کنندگان از فضا دیده نشده و به دلیل وجود اعمال قدرت‌های تک‌بعدی مردانه در بازطراحی فضا، موجبات کاهش حضور بانوان و متعاقباً عدالت جنسیتی را در برداشته است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
محمد غفاری؛ مهلا رضایی
چکیده
شناسایی انگیزه گردشگران جهت سفر به یک منطقه کمک ویژه‌‌ای به شناخت رفتار گردشگران میکند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی، دستهبندی و اولویت‌بندی انگیزه گردشگران داخلی از سفر به شهر کرمان است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی، از منظر ماهیت از نوع توصیفی و از حیث نوع داده از نوع ترکیبی است. از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع‌آوری ...
بیشتر
شناسایی انگیزه گردشگران جهت سفر به یک منطقه کمک ویژه‌‌ای به شناخت رفتار گردشگران میکند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی، دستهبندی و اولویت‌بندی انگیزه گردشگران داخلی از سفر به شهر کرمان است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی، از منظر ماهیت از نوع توصیفی و از حیث نوع داده از نوع ترکیبی است. از روشهای کتابخانه‌ای و میدانی برای جمع‌آوری دادههای پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل آن دسته از گردشگران داخلی است که به شهر کرمان در فروردین 1401 سفر کرده‌اند و همچنین در دسترس پژوهشگر قرار دارند. روش نمونه‌گیری پژوهش، نمونه‌گیری غیراحتمالی و از نوع نمونه‌گیری آسان یا در دسترس است. جهت شناسایی و دستهبندی انگیزه گردشگران از روش تحلیل عاملی اکتشافی و جهت اولویت‌بندی انگیزه‌های شناسایی‌شده از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج تجزیهوتحلیل دادهها نشان داد انگیزه گردشگران داخلی جهت سفر به شهر کرمان به ترتیب شامل موارد زیر است: انگیزه بازدید از جاذبههای فرهنگی-تاریخی، انگیزه مذهبی، انگیزه کاری، بهره‌مندی از سفر اقتصادی، بهره‌مندی از سفر گروهی، دیدار دوستان و بستگان، خرید، تفریح و سرگرمی، انگیزه نوستالژیک، بهره‌مندی از محیط طبیعی، یادگیری.
سید هادی حسینی
چکیده
اقامت اتباع خارجی در شهر تهران و رفت‌وآمد آنها در قالب جدید سفیر و مستشار و شکل قدیمی تاجر و سیاح و حرکت تدریجی به سمت مناطق شمالی شهر به همراه شاه و درباریان و تملک باغ‌ها و احداث خانه‌های بزرگ و مجلل، موجب بروز برخی تغییرات و تحولات در این مناطق و به‌مرور تمام شهر تهران میشود. هدف این پژوهش، برشماری تأثیرات اتباع خارجی و به‌ویژه ...
بیشتر
اقامت اتباع خارجی در شهر تهران و رفت‌وآمد آنها در قالب جدید سفیر و مستشار و شکل قدیمی تاجر و سیاح و حرکت تدریجی به سمت مناطق شمالی شهر به همراه شاه و درباریان و تملک باغ‌ها و احداث خانه‌های بزرگ و مجلل، موجب بروز برخی تغییرات و تحولات در این مناطق و به‌مرور تمام شهر تهران میشود. هدف این پژوهش، برشماری تأثیرات اتباع خارجی و به‌ویژه سفرای کشورهای مختلف ساکن در شهر تهران و تحلیل تغییرات اجتماعی- فضایی ناشی از سکونت آنان در محلات شمالی شهر تهران در دوره قاجار است. برای تحلیل چگونگی رخداد تغییرات اجتماعی و فضایی در بستر تاریخی شهر تهران، از روش مطالعات تاریخی و روش توصیفی-تحلیلی بهره گرفتیم. نتایج این پژوهش نشان میدهد اتباع خارجی و به‌ویژه سفرای کشورهای صاحب نفوذ در دوران قاجار، با بهره‌مندی از اختیارات پادشاه، تمکن مالی مناسب و تا حدودی مقبولیت اجتماعی، بهترین نقاط سکونتی شهر تهران را در برهه‌های مختلف در اختیار گرفته و سبب بسط و تقویت پدیده جدایی‌گزینی اجتماعی-فضایی در شهر تهران شدند. آنها با سکونت در بهترین مناطق شهر (عموماً شمال شهر)، بسیاری از مناسبات اقتصادی-اجتماعی رایج را تغییر داده و زمینه‌ساز بروز تحولات سکونتی بودند که اثرات آن تا به امروز قابل مشاهده است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
میترا فرجی؛ راحله رستمی؛ مریم شباک
چکیده
شهرنشینی در جهان سریع‌تر از سابق در حال رشد است. مناظر و طرح‌های محیط‌های شهری بر سلامت روان تأثیر می‌گذارند. این مطالعه به‌منظور تعیین رابطه بین ادراک از متغیرهای محیطی و سلامت روان در محله‌های مسکونی و همچنین نقش ترجیحات محیطی بهعنوان متغیر میانجی در بین مردم مازندران انجام گردید. پژوهش حاضر با توجه به بررسی نقش ترجیح محیط ...
بیشتر
شهرنشینی در جهان سریع‌تر از سابق در حال رشد است. مناظر و طرح‌های محیط‌های شهری بر سلامت روان تأثیر می‌گذارند. این مطالعه به‌منظور تعیین رابطه بین ادراک از متغیرهای محیطی و سلامت روان در محله‌های مسکونی و همچنین نقش ترجیحات محیطی بهعنوان متغیر میانجی در بین مردم مازندران انجام گردید. پژوهش حاضر با توجه به بررسی نقش ترجیح محیط بهعنوان متغیر واسطه‌ای بینش جدیدی را در مورد ارتباط میان مؤلفه‌های محیط کالبدی و سلامت روان ارائه میدهد. دادههای موردنیاز ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از پرسشنامه در دو بخش و به‌طور هم‌زمان جمعآوریشدهاند. در بخش اول ﺑﺮای اندازهگیری ﺳﻼﻣﺖ روان از پرسشنامهی استاندارد استفاده گردید. سپس ﺑﺮای ﺳﻨﺠﺶ ادراک ویژگیهای ﻣﺤﻠﻪ و ترجیحات افراد نسبت به محیط ﻣﺤﻠﻪ، تأثیر مؤلفه‌های یکسان، شامل؛ امنیت، امکانات، زیباییشناسی و مقصد اندازهگیری شدند. سپس توسط برازش مدل یابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاکی از این بود که ادراک ویژگیهای محیط بر میزان سلامت روان مؤثر بوده و عامل ترجیح محیط بهعنوان متغیر واسطه‌ای بر میزان سلامت نتیجهی معکوس داشت. به‌طوری‌که کاهش ترجیحات محیط، منجر به افزایش سلامت روان گردید.
نازنین دائی نژاد؛ خسرو افضلیان؛ سیدجواد اسدپور؛ محمدحامد موسوی
چکیده
امروزه در فضاهای سکونتی به دلیل عدم توجه معماران به مؤلفه‌های ادراکات حسی ساکنین و عدم توجه به تأثیر حواس بر فرآیند ادراک آنان، نظاره‌گر تنزل کیفیت سطح زندگی و همچنین رضایتمندی نامطلوب ساکنین در محل سکونتشان می‌باشیم. با توجه به آنکه نگرش‌های پدیدارشناسانه در حوزه فضاهای سکونتی کمتر موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است، این پژوهش ...
بیشتر
امروزه در فضاهای سکونتی به دلیل عدم توجه معماران به مؤلفه‌های ادراکات حسی ساکنین و عدم توجه به تأثیر حواس بر فرآیند ادراک آنان، نظاره‌گر تنزل کیفیت سطح زندگی و همچنین رضایتمندی نامطلوب ساکنین در محل سکونتشان می‌باشیم. با توجه به آنکه نگرش‌های پدیدارشناسانه در حوزه فضاهای سکونتی کمتر موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است، این پژوهش از دیدگاه پدیدارشناسانه مرلو پونتی و نظریات برگرفته از آن بهره گرفته است و بر آن است تا به ارائه راهبردهایی به جهت ارتقا کیفی ادراکات حسی ساکنین فضاهای سکونتی بپردازد. این پژوهش از منظر روش‌شناسی توصیفی-تحلیلی و پیمایشی است. ابزار این پژوهش پرسشنامه و جامعه آماری آن 50 نفر از متخصصان حوزه معماری میباشد. برای تعیین اعتبار یابی پرسشنامه از نرم‌افزار Smartpls2 استفاده شده و به جهت اولویت‌بندی دادهها از آزمون فریدمن در نرم‌افزار Spss استفاده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که مواد و مصالح بوم آورد و آشنا با انسان جهت ایجاد حس خاطره‌انگیزی با مقدار آماره تی 3.47، انعطاف‌پذیری و سیالیت فضا با مقدار آماره تی 3.44 و بهره‌گیری از نماد و نشانه‌ها با مقدار آماره تی 3.12 بیشترین تأثیر را بر ارتقا کیفی ادراک حسی ساکنین فضاهای سکونتی ایفا می‌کنند که به‌تفصیل بیان می‌گردد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
هادی برغمدی؛ ُسیمین زمانی
چکیده
اوقات فراغت جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است. حکومت‌ها در تلاشند با ایجاد مراکز تفریحی و فرهنگی، فضای سالمی برای برآوردن این نیاز فراهم نمایند. در همین راستا شناسایی عوامل مؤثر در جهت افزایش تقاضای فضای فرهنگی در اجرای موفق این مراکز و درنتیجه رضایت شهروندان نقش مهمی دارد. این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این پرسش است: ساخت تئاتر ...
بیشتر
اوقات فراغت جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره است. حکومت‌ها در تلاشند با ایجاد مراکز تفریحی و فرهنگی، فضای سالمی برای برآوردن این نیاز فراهم نمایند. در همین راستا شناسایی عوامل مؤثر در جهت افزایش تقاضای فضای فرهنگی در اجرای موفق این مراکز و درنتیجه رضایت شهروندان نقش مهمی دارد. این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این پرسش است: ساخت تئاتر شهر کرج چه تأثیراتی را در پی خواهد داشت و چگونه می‌توان از تأثیرات منفی احتمالی کاسته و بر تأثیرات مثبت آن افزود؟ رویکرد روشی این پژوهش، ترکیبی و برای گردآوری دادهها از روشهای کمی و کیفی استفاده‌شده است. در راستای اهداف پژوهش، تأثیراتی شناسایی شده در 5 بعد اجتماعی، فرهنگی، محیطی- کالبدی، اقتصادی و روانشناختی دستهبندی و با بهره‌گیری از نظرات متخصصان (روش دلفی) اهمیت هر یک از متغیرها مشخص شده است. تنش فرهنگی، طولانی‌شدن فرایند ساخت، متکدیان و کودک‌کار، تغییر طراحی و غلبه کاربری تجاری، مخالفت برخی نهادها و سازمان‌ها، افزایش هزینه ساخت و نگهداری، سرقت و دزدی، افزایش اجاره‌بهای مسکن، آلودگی هوا و صوتی، تجمع ارازل و اوباش، انحصار فضا به نفع گروهی خاص و کاهش امنیت (رتبه حداکثری)، افزایش دستفروشی، نزاع و درگیری، و کاهش احساس تعلق اجتماعی (رتبه بالا) و خالی از سکنه شدن محله و کاهش رضایت شهروندی (در رتبه معتدل) بهعنوان مخاطرات این پروژه شناسایی شده است.
ستار پروین؛ سمیه شالچی
چکیده
در چند دهه گذشته توسعه پایدار شهری به یکی از رویکردهای نظری مهم و تأثیرگذار در سیاست‌گذاری‌های شهری تبدیل شده است. توسعه پایدار به معنای تأمین نیازهای نسل کنونی بدون آسیب زدن به نیازهای نسل آینده است. بنابراین با این رویکرد هرگونه مداخله شهری و احداث پروژه‌های شهری باید محتاطانه و مبتنی بر این نگاه باشد. انجام مطالعات مربوط به اتاف ...
بیشتر
در چند دهه گذشته توسعه پایدار شهری به یکی از رویکردهای نظری مهم و تأثیرگذار در سیاست‌گذاری‌های شهری تبدیل شده است. توسعه پایدار به معنای تأمین نیازهای نسل کنونی بدون آسیب زدن به نیازهای نسل آینده است. بنابراین با این رویکرد هرگونه مداخله شهری و احداث پروژه‌های شهری باید محتاطانه و مبتنی بر این نگاه باشد. انجام مطالعات مربوط به اتاف بی‌شک گامی اساسی در جهت نیل به این اهداف مهم میباشد. مطالعه حاضر به مطالعه ارزیابی تاثیرات و پیامدهای اجتماعی-فرهنگی (اتاف) بزرگراه سعیدآباد در منطقه 18 شهرداری تهران می‌پردازد. از ترکیبی از روشهای کمی (پیمایش) و کیفی (مصاحبه و مشاهده) در پژوهش استفاده شده است. دادههای تحقیق از طریق افراد و ساکنان محدوده بزرگراه که به طور احتمالی تحت تأثیر احداث پروژه سعید آباد هستند گردآوری شده است. رویکرد نظری تحقیق، نظریه لفور در خصوص ابعاد اجتماعی فضاهای شهری میباشد. یافته‌های تحقیق نشان میدهد که پروژه شهری سعید آباد مانند هر پروژه دیگری دارای پیامدها و اثرات مثبت مانند: تسهیل در حمل ونقل عمومی، ماندگاری در محل و پیامدهای منفی مانند: عدم رضایت معارضین طرح، فشار روانی بر ساکنان، ایجادپاتوق برای فروشندگان مواد، تخریب فضای سبز و باغات و افزایش آلودگی زیست محیطی میباشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
بهنام پزشکی؛ سعید پیری؛ علیرضا استعلاجی؛ حمیدرضا صباغی
چکیده
فضاهای شهری دستخوش تغییرات شده و به لحاظ کالبدی و عملکردی دچار فرسودگی میشوند. در این راستا به منظور ارتقای کیفیت فضاهای شهری رویکردهای متعددی ارایه شده، که برآیند سیر تکاملی آنها بازآفرینی بودهاست. بازآفرینی شهری دربرگیرندهی برنامه هایی با اهداف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی میباشد. پژوهش ...
بیشتر
فضاهای شهری دستخوش تغییرات شده و به لحاظ کالبدی و عملکردی دچار فرسودگی میشوند. در این راستا به منظور ارتقای کیفیت فضاهای شهری رویکردهای متعددی ارایه شده، که برآیند سیر تکاملی آنها بازآفرینی بودهاست. بازآفرینی شهری دربرگیرندهی برنامه هایی با اهداف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی میباشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی آن دسته از عوامل موثر بر کیفیت فضاهای همگانی که با موفقیت بازآفرینی شهری در ارتباط است، انجام میشود؛ لذا کوشش دارد ضمن دستیابی به مدلی مفهومی، مهم‌ترین ابعاد تاثیرگذار بر ارتقای بازآفرینی شهری ارایه دهد. ازنظر روش، از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی میباشد. با استفاده از تکنیک مدلیابی معادلات ساختاری (SEM) و با کمک نرم‌افزار AMOS به شناسایی عوامل موثر بر بازآفرینی فضاهای همگانی و میزان تاثیرگذاری آنها پرداخته شده است. مطابق با نتایج تحلیل در میان مولفه های بعد کالبدی، زیبایی (بارعاملی 983/0)، در مولفههای بعد اقتصادی، عدالت (با بارعاملی 964/0)، در مولفه های بعد اجتماعی – فرهنگی، معنا و هویت (بارعاملی 00/1)، در نهایت از مولفه های بعد زیست محیطی، معنا و پاکیزگی (با بارعاملی 671/0) بیشترین تاثیر را دارند. با حذف مولفهی آسایش سایر مقادیر آمارهای مستخرج از مدل نظری پژوهش نیزحاکی از انطباق خوب مدل است. مولفه های انتخاب شده برای سنجش بازآفرینی فضای همگانی بوستان ولایت تهران از اعتبار لازم برخوردار بوده است.
غلامرضا لطیفی؛ مژده باباگلی
چکیده
در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار میگیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آنها مورد بررسی قرار میگیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سالهای 1375، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار میگیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آنها مورد بررسی قرار میگیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سالهای 1375، 1385 و 1390 بر اساس مدل سطح‌بندی موریس محاسبه میشوند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که توزیع مطلوبیت فضا با توزیع شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه معناداری دارد، به‌طوری‌که این رابطه در هر سه دوره سرشماری تأیید میشود. گرچه توزیع شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در طی 15 سال موردبررسی متوازن‌تر میشود، ولیکن در توزیع شاخص مطلوبیت فضا تغییر محسوسی رخ نمی‌‌دهد. همچنین در سالهای 1385 و 1390 برخلاف سال 1375 رابطه همبستگی میان شاخص‌های اجتماعی و مطلوبیت فضا بیش از رابطه همبستگی میان شاخص‌های اقتصادی و مطلوبیت فضا محاسبه میشود که نشان از افزایش تأثیرپذیری شاخص مطلوبیت فضا از شاخص اجتماعی دارد. آزمون رگرسیون و محاسبه ضریب تعیین تعدیل‌شده نیز نتایج مشابهی را نشان میدهد؛ بطوری که در سال 1375 شاخص اقتصادی 72 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را تبیین میکند. در سالهای 1385 و 1390 شاخص اقتصادی از معادله رگرسیون خطی خارج و شاخص اجتماعی بدان وارد میشود. در این سال‌ها شاخص اجتماعی به ترتیب توان تبیین 59 درصد و 68 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را می‌‌یابد.
سعیده شهبازین
چکیده
مهاجرت داخلی مکانیزمی برای سازگاری با تفاوت‌های منطقه‌ای و مبنای مهمی برای برنامه‌ریزی است، اما در ادبیات جمعیت‌شناختی کمتر به آن توجه شده است. مهاجرت از مجموعه عوامل پیچیده‌ای تأثیر میگیرد که برای بررسی نیاز به ابزارهای قدرتمندی دارد. مدل گرانش از مهم‌ترین این ابزارها است که با دو رویکرد پایه و گسترده، تأثیر این عوامل را بررسی ...
بیشتر
مهاجرت داخلی مکانیزمی برای سازگاری با تفاوت‌های منطقه‌ای و مبنای مهمی برای برنامه‌ریزی است، اما در ادبیات جمعیت‌شناختی کمتر به آن توجه شده است. مهاجرت از مجموعه عوامل پیچیده‌ای تأثیر میگیرد که برای بررسی نیاز به ابزارهای قدرتمندی دارد. مدل گرانش از مهم‌ترین این ابزارها است که با دو رویکرد پایه و گسترده، تأثیر این عوامل را بررسی میکند. هدف این مقاله، بررسی عوامل تأثیرگذار بر مهاجرت منطقه‌ای ایران بر اساس این مدل است. دادههای موردنیاز شامل تعداد مهاجرت‌های بین استانی و متغیرهای اقتصادی-اجتماعی است که از دادههای سرشماری سال 1395 و بر اساس مطالعات قبلی انتخاب‌شده‌اند. نتایج نشان داد که مدل پایه گرانش قادر به تبیین 69 درصد و مدل بسط یافته 91 درصد از مهاجرت بین استانی هستند. درمجموع عامل شبکه اجتماعی و سپس مسافت بیشترین تأثیر را در مهاجرت منطقه‌ای دارند. تحلیل تأثیر عوامل دافعه و جاذبه نشان داد که عوامل دافعه 53 و عوامل جاذبه 39 درصد، از حجم مهاجرت بین دو استان را تبیین می‌کنند. بر اساس مدل گرانش، در مهاجرت منطقه‌ای نقش عوامل دافعه بیشتر از عوامل جاذبه است. درنتیجه تنها راه تعدیل مهاجرت‌های منطقه‌ای ایجاد خدمات و امکانات برای مناطق کمتر توسعه‌یافته و کاهش تفاوت‌های منطقه‌ای خواهد بود.
هادی برغمدی؛ معصومه محقق منتظری
چکیده
لاله زار یکی از خیابانهای تاریخی و فرهنگی تهران بوده و ازجمله فضاهای شهری است که برای بیان تاریخ و فرهنگ این شهر در بسیاری از منابع به آن اشاره شده است. نبود فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی مرتبط با ویژگیهای تاریخی و هم‌جواری ناخوشایند با فعالیتهای تجاری، این خیابان را با مسائل اجتماعی فراوانی مواجه کرده است. پیادهراه سازی ...
بیشتر
لاله زار یکی از خیابانهای تاریخی و فرهنگی تهران بوده و ازجمله فضاهای شهری است که برای بیان تاریخ و فرهنگ این شهر در بسیاری از منابع به آن اشاره شده است. نبود فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی مرتبط با ویژگیهای تاریخی و هم‌جواری ناخوشایند با فعالیتهای تجاری، این خیابان را با مسائل اجتماعی فراوانی مواجه کرده است. پیادهراه سازی و احیای بافت تاریخی و فرهنگی لاله زار از جمله راه‍کارهایی جهت بهبود وضعیت کنونی این خیابان و مقدمه‍ای برای ایجاد یک محیط شهری جذاب و پرمحتوا با زمینه اجتماعی و فرهنگی خواهد بود. در این مقاله تلاش شده است تا تأثیرات اجتماعی اجرای این پروژه تبیین گردد. رویکرد پژوهش بر اصول ارزیابی تأثیر اجتماعی استوار است و از روشهای کمی و کیفی استفاده‌شده است. یافته ها و نتایج نشان داد که تأثیرات اجتماعی طرح دارای بیشترین اهمیت در فرایند انجام پروژه است. تأثیراتی نظیر ارتقاء کیفیت زندگی، غنی‌سازی اوقات فراغت، ایجاد حیات شبانه و افزایش تعاملات و ارتباطات در حوزه‍ی اجتماع بیشترین امتیازها را به خود اختصاص داده‍اند. در حوزه کالبدی- محیط زیستی، بالاترین سهم، کاهش بار ترافیکی و حفظ بناهای ارزشمند تاریخی بوده است. تأثیراتی نظیر افزایش درآمد اصناف و جذب سرمایه‍گذار در حوزه اقتصادی و توسعه گردشگری و افزایش حس تعلق‌خاطر در حوزه فرهنگی نیز در درجات بعدی اهمیت قرار داشته اند.
محمد آیینی
چکیده
شهرهای جدید در ایران عمدتاً برای کاهش بار جمعیت و تراکم فعالیتهای اقتصادی از شهرهای بزرگ ایجاد شدند. اما باوجود پیش اندیشگی، مدیران شهری برای تحقق این اهداف با چالش‌های زیادی مواجه شدند. مدیریت مناسب این چالشها برای رسیدن به سطحی قابل‌قبول از انسجام در مدیریت شهرهای جدید، مستلزم واکاوی و ارزیابی این چالشها و شناخت رابطه و میزان ...
بیشتر
شهرهای جدید در ایران عمدتاً برای کاهش بار جمعیت و تراکم فعالیتهای اقتصادی از شهرهای بزرگ ایجاد شدند. اما باوجود پیش اندیشگی، مدیران شهری برای تحقق این اهداف با چالش‌های زیادی مواجه شدند. مدیریت مناسب این چالشها برای رسیدن به سطحی قابل‌قبول از انسجام در مدیریت شهرهای جدید، مستلزم واکاوی و ارزیابی این چالشها و شناخت رابطه و میزان تأثیرآنها بر همدیگر بصورتی سیستماتیک و هدفمند است، هدف این تحقیق؛ این واکاوی و اثرسنجی است. به این منظور در تحقیق حاضر از روش مدلسازی معادلات ساختاری برای مسیریابی و تعیین ضرایب تأثیر عوامل اصلی استفاده شده است که درآن پیمایشدر قالب پرسشنامه کارشناسان بهعنوان ابزار اصلی است. رابطه نسبتاً قوی، مثبت و معنی‌دار میان تمامی چالش‌های شناسایی‌شده وجود دارد و بیشترین میزان مربوط به تأثیر چالش «نهادی-اداری» بر چالش «تسهیلات-خدمات» است اما همین چالش خود به میزان چشمگیری متأثر از چالش «مالی-بودجه» است و این چالش نیز متأثر از چالش «سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی» است. به همین ترتیب میزان تأثیر سایر چالشها بر همدیگر مشخص‌شده است. نتایج این تحقیق بهعنوان یک راهنما؛ ضمن نشان دادن نقاط کانونی موردتوجه برای اصلاح و بهبود در نظام مدیریت شهری شهرهای جدید پایه‌های مناسبی برای طراحی الگوی مدیریت شهری منسجم در این شهرها به‌منظور ارتقای کیفیت رندگی شهروندان را فراهم می‌نماید.
فاطمه قربانی؛ علی اکبر سالاری پور
چکیده
با توجه به روند گرم شدن کره زمین و افزایش روزافزون میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و وابستگی افراد به خودروی شخصی، لزوم توجه بیشتر متخصصین شهری بالأخص برنامه ریزان شهری به تأثیر شاخص‌های فرم شهری و شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی بر مصرف انرژی و رفتارهای ترافیکی شهروندان، بیش‌ازپیش مشخص میشود. در این میان فرم شهر با شاخص‌هایی چون تراکم، ...
بیشتر
با توجه به روند گرم شدن کره زمین و افزایش روزافزون میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و وابستگی افراد به خودروی شخصی، لزوم توجه بیشتر متخصصین شهری بالأخص برنامه ریزان شهری به تأثیر شاخص‌های فرم شهری و شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی بر مصرف انرژی و رفتارهای ترافیکی شهروندان، بیش‌ازپیش مشخص میشود. در این میان فرم شهر با شاخص‌هایی چون تراکم، اختلاط کاربری، طراحی، فاصله تا حمل‌ونقل عمومی و فاصله تا مرکز شهر یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در الگوهای سفر ساکنین است. تحقیق حاضر در زمرۀ پژوهش‌های کاربردی و با 1000 حجم نمونه و به‌منظور بررسی ارتباط شاخص‌های فرم شهری و شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی و رفتار سفر خانوار بر میزان فاصله سفر خانوار و VKT[1] در سطح نواحی ترافیکی شهر قزوین انجام‌شده است. در این پژوهش از روشهای آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده‌شده است. نتایج تحلیل بیان‌کننده این است که متغیرهای فرم شهری و متغیرهای اقتصادی- اجتماعی و رفتار سفر خانوار تا 23 درصد بر میزان مسافت طی شده توسط خودروی شخصی، تا 33 درصد بر میزان فاصله سفر خانوار و تا حدود 17 درصد بر فاصله سفر کاری خانوارها تاثیرگذارند. در این پژوهش فاصله تا مرکز شهر (با ضریب بتا،217/0) مهم‌ترین متغیر فرم شهری بر میزان VKT و عامل مالکیت وسیله نقلیه نیز (با ضریب بتا، 243/0) مؤثرترین متغیر اقتصادی بر میزان VKT میباشد. [1]. Vehicle Kilometer Travel
میترا عظیمی
چکیده
زنان و مردان متناسب با نقش و مسئولیت‌شان از فضاهای شهری به شیوه‌های گوناگون استفاده می‌کنند. در این میان، زنان همواره به‌طور مستقیم با خانواده و جامعه در ارتباط بوده‌اند و می‌باید در کانون فرایند برنامه‌ریزی و ساخت فضاهای شهری قرار گیرند. اما تاکنون روند غالب در تدوین برنامه‌ریزی‌های شهری از حاکمیت نگرش مردانه و درک نیازهای ...
بیشتر
زنان و مردان متناسب با نقش و مسئولیت‌شان از فضاهای شهری به شیوه‌های گوناگون استفاده می‌کنند. در این میان، زنان همواره به‌طور مستقیم با خانواده و جامعه در ارتباط بوده‌اند و می‌باید در کانون فرایند برنامه‌ریزی و ساخت فضاهای شهری قرار گیرند. اما تاکنون روند غالب در تدوین برنامه‌ریزی‌های شهری از حاکمیت نگرش مردانه و درک نیازهای آنها از شهر حکایت میکند. این در حالی است که امروزه برنامه‌ریزان شهری بر این باورند که به دلایل بیشماری ساخت فضای شهری نیاز به اتخاذ روشی دارد که در آن تعادلهای جنسیتی رعایت شده باشد. بر این اساس در مقاله حاضر «درک تفاوت نیازهای زنان و مردان در ساخت فضای شهری»، «شناخت عناصر مهم در ایجاد شهرهای دوستدار زن» و «تبیین نقش زن در فرایند برنامه‌ریزی شهری» مدنظر میباشد. بدین منظور ابتدا با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای و اسنادی مؤلفه‌های مورد نیاز برای ایجاد شهر دوستدار زن شناسایی شد. سپس بر اساس مجموعه مطالعات و بررسیهای صورت گرفته و همچنین منطبق با مؤلفه‌های برآمده از نظریههای مطرح شده، استراتژیها و اقدامات ضروری جهت ایجاد شهر دوستدار زن و پیشنهادهای مشخص در این رابطه تبیین گردید
عاطفه پارسائیان
چکیده
توسعه مختلط کاربری‌ها رویکردی جدید در چیدمان و ارتباط فضایی کاربری‌ها با تأکید بر تمرکز و تنوع کاربری‌ها است که از مهم‌ترین اثرات آن، خلق تنوع و ارتقاء کیفیت محیط میباشد. تنوع استقرار کاربری‌ها در خیابان فرخی یزد نوعی توسعه کریدوری کاربری زمین مختلط بوده که موجب حضور شهروندان در این خیابان شده است. پژوهش حاضر به دنبال سنجش کیفیت ...
بیشتر
توسعه مختلط کاربری‌ها رویکردی جدید در چیدمان و ارتباط فضایی کاربری‌ها با تأکید بر تمرکز و تنوع کاربری‌ها است که از مهم‌ترین اثرات آن، خلق تنوع و ارتقاء کیفیت محیط میباشد. تنوع استقرار کاربری‌ها در خیابان فرخی یزد نوعی توسعه کریدوری کاربری زمین مختلط بوده که موجب حضور شهروندان در این خیابان شده است. پژوهش حاضر به دنبال سنجش کیفیت محیطی ایجادشده به‌واسطه توسعه بصورت اختلاط کاربری در خیابان فرخی یزد و در پی ارتقاء کیفیت محیطی آن و افزایش رضایت استفاده‌کنندگان فضا میباشد. برای این منظور جهت جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه و تحلیل دادهها از تکنیک‌های آزمون T تک نمونه‌ای، ضریب رگرسیونی بتا و تحلیل مسیر استفاده‌شده است. نتایج نشان میدهد میزان رضایت کاربران از متغیرهای سازگاری، تنوع کاربری، عدالت اجتماعی، ایمنی و امنیت و سرزندگی بالا میباشد و توسعه بصورت کاربری زمین مختلط در خیابان فرخی یزد نسبتاً توانسته محیط شهری جذاب و باکیفیتی را ایجاد نماید همچنین متغیرهای دسترسی، ایمنی و امنیت و تنوع کاربری بیشترین سهم و معیار فشردگی و پراکندگی بافت کمترین سهم را در کیفیت محیطی خیابان ایفا کرده‌اند. به‌طورکلی اولویت‌های مداخله جهت افزایش کیفیت محیطی خیابان به ترتیب در ابعاد مورفولوژیک، ادراکی عملکردی و اجتماعی میباشد.
مرجان گلی پور؛ پویان شهابیان؛ بهناز امین زاده گوهرریزی
چکیده
نمای ساختمان، بهعنوان یکی از عناصر مؤثر بر کیفیت بصریِ فضاهای شهری، دچار اغتشاش است، چنانچه نابسامانی و آلودگی های بصری در اغلب ابنیه شهر تهران مشهود است. ساختمان‍های مسکونی با بیشترین تعداد نقش تعیین کننده ای در شکل دهی به منظر شهری دارند. پژوهش حاضر درصدد است با ماهیتی کاربردی در کاوشی موشکافانه به خوانش عوامل مؤثر بر ارتقاء ...
بیشتر
نمای ساختمان، بهعنوان یکی از عناصر مؤثر بر کیفیت بصریِ فضاهای شهری، دچار اغتشاش است، چنانچه نابسامانی و آلودگی های بصری در اغلب ابنیه شهر تهران مشهود است. ساختمان‍های مسکونی با بیشترین تعداد نقش تعیین کننده ای در شکل دهی به منظر شهری دارند. پژوهش حاضر درصدد است با ماهیتی کاربردی در کاوشی موشکافانه به خوانش عوامل مؤثر بر ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران با روش تحقیق ترکیبی و به‍کارگیری ابزارهای کیفی و کمّی بپردازد. روش کیفی مورد استفاده، تحلیل محتوای مصاحبه با افراد تأثیرگذار بر نمای ساختمان‍های مسکونی شهر تهران در بازه زمانی سالهای 1397 تا 1399 است. سپس با استفاده از روشهای کمّی جهت سنجش عوامل کلیدی، دادههای گردآوری‍شده از پرسشنامه پژوهش، در دو بخش به لحاظ آماری توصیف و تحلیل شدند: بخش اول- آمار توصیفی- کمیت‍ها و نمودارهای توصیفی تجزیهوتحلیل شدند و بخش دوم -آمار استنباطی- مفروضه‍های؛ نرمال بودن متغیرها، همبسته بودن و صحت اعتبار تحلیل مسیر بررسی شد. در ادامه، دادهها با روش تحلیل عاملی[1] با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری[2] مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد ابعاد اسنادی، حقوقی- مدیریتی، اجتماعی، طراحی، فنی- تکنولوژیکی، نظری، اقتصادی و اجرایی به ترتیب بیشترین تأثیر را در فرایند ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران دارند. [1]. Factor Analysis[2]. Structural Equation Modeling
عثمان هدایت
چکیده
ناحیه منفصل شهری نایسر بزرگ‌ترین ناحیه‌ای است که بیشترین میزان جمعیت را در شهر سنندج دارا بوده و به‌موازات آن بیشترین چالشها و مسائل را به خود اختصاص داده است. ازجمله این چالشها و مسائل، مسئله مالکیت و مسکن است که علاوه بر برنامه‌ریزان و مسئولان، ساکنان و مالکان اراضی این منطقه را هم درگیر خود کرده است. پژوهش حاضر، با در نظر ...
بیشتر
ناحیه منفصل شهری نایسر بزرگ‌ترین ناحیه‌ای است که بیشترین میزان جمعیت را در شهر سنندج دارا بوده و به‌موازات آن بیشترین چالشها و مسائل را به خود اختصاص داده است. ازجمله این چالشها و مسائل، مسئله مالکیت و مسکن است که علاوه بر برنامه‌ریزان و مسئولان، ساکنان و مالکان اراضی این منطقه را هم درگیر خود کرده است. پژوهش حاضر، با در نظر داشتن نظریه بازآفرینی شهری و روند کنونی درپی تحلیل چگونگی توسعه فضایی_ کالبدی این ناحیه و کشمکش‌های ارضی شکل‌گرفته آن و ارائه حق مالکیت و مسکن به ساکنان این ناحیه است. روش مورداستفاده، روش مردم‌نگاری نهادی بوده که با استفاده از دادههای مصاحبه‌ی نیمه ساختیافته با ٢٥ نفر از مدیران و برنامه‌ریزان شهری و همچنین معتمدین محلی و گردآوری آمار و اطلاعات نهادی مربوط به اقدامات انجام‌شده به وضعیت موجود پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که به سبب قدرت مالکان و بنگاه‌داران و همچنین نهادهایی همچون شهرداری، حاشیهنشینان در این کشمکشها طردشده و مجبور به پذیرش وضع موجود شده‌اند. مقولات روستایی‌بودن زیرساخت‌های شهری، ساخت‌وساز بی‌رویه و قاچاق خدمات شهری، نبود برنامه‌ریزی راهبردی شهری، نبود اعتبارات کافی و عدم تعامل سازمان‌های ذی‌دخل شرایط ناپایداری اجتماعی_ اقتصادی این ناحیه را سبب شده است.
حیدر صالحی میشانی؛ محسن احدنژاد روشتی؛ ابوالفضل مشکینی
چکیده
پایداری یکی از مهم‌ترین چالش‌های زمان ماست که اخیراً به مدیریت پروژه نیز مرتبط شده است. منطق این پیوند این است که پایداری نیاز به تغییر دارد و پروژه‌ها تحقق‌بخش تغییر هستند. در این میان مدیریت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت به لحاظ مفهومی و عملیاتی ظرفیت بالایی برای انضمام پایداری در ابعاد خود دارند. بااین‌وجود توجه ناچیزی را در ادبیات ...
بیشتر
پایداری یکی از مهم‌ترین چالش‌های زمان ماست که اخیراً به مدیریت پروژه نیز مرتبط شده است. منطق این پیوند این است که پایداری نیاز به تغییر دارد و پروژه‌ها تحقق‌بخش تغییر هستند. در این میان مدیریت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت به لحاظ مفهومی و عملیاتی ظرفیت بالایی برای انضمام پایداری در ابعاد خود دارند. بااین‌وجود توجه ناچیزی را در ادبیات موضوع کسب نموده‌اند. برای پرداختن به این شکاف دانشی، پژوهش حاضر ابتدا به کمک مرور سیستماتیک ادبیات، چارچوب مفهومی، مرزها و معیارهای کلیدی برای گنجاندن پایداری در مدیریت پروژه را شناسایی نمود. سپس در راستای تبیین مدل نظری بدست آمده، ادراک مدیران شرکت‌های ساخت‌وساز شهر اصفهان، در رابطه با مدیریت پایدار پروژه‌های مسکن قابل استطاعت مورد سنجش قرار گرفت. نتایج ضمن تبیین مدل ارائه‌شده؛ نشان داد که شش عامل "مزیت اقتصادی و رقابتی، شرایط زمینه‌ای حاکم بر مدیریت پروژه، مدیریت ذی‌نفعان، تیم پروژه؛ مسئولیت اجتماعی و تکنولوژی و طراحی زیست‌محیطی" در مجموع 76/64 درصد از واریانس کل مدل را شامل میشوند. ماهیت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت در هدف گذاری به سمت گروه‌های کم‌درآمد شهری، موجب گردیده تا مزیت اقتصادی و رقابتی به عنوان مهم‌ترین مؤلفه، نقش محسوسی در تحقق پایداری در مدیریت آنها داشته باشد.
