نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار جامعه‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری رشته جامعه‌شناسی فرهنگی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
3 استاد برنامه‌ریزی منطقه‌ای و شهری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده
فراوانی پژوهش‌های مطالعات خودرو، پراکندگی نتایج مطالعاتی، ماهیت میان رشته ای نسبت یابی خودرو به مثابه مصنوع فناورانه جدید و ابعاد مختلف نظام اجتماعی، ضرورت خوانش انتقادی مقالات ذیربط را به منظور دستیابی به کفایت ها و کمبودهای مطالعاتی با نظرداشت به ملاحظات پارادایمی مندرج در جامعه شناسی تکنولوژی آشکار می‌سازد. هدف پژوهش، توصیف زوایای مطالعات داخلی 1382-1403 حوزه علوم اجتماعی و هنر پیرامون خودرو حسب مؤلفه های چندگانه است. تعداد 26 مقاله مرتبط از میان 893 مقاله نمایه شده در پایگاه‌های علمی داخلی بر مبنای معیارهای شمول انتخاب و با روش تحلیل ماتریسی و مضمونی مورد کاوش قرار داده شده‌اند. به موجب نتایج حاصله، بسیاری از مقالات طی تمرکز بر شهرهای بزرگ، ذیل الزامات رویکرد پیمایشی و تحلیل ثانوی داده ها در مقام داده یابی و داده کاوی و هم چنین، بازی با مجموعه ای از متغیرهای انتظامی - شهری به مثابه متغیرهای مستقل و وابسته نگاشته شده اند. به علاوه، در تعداد بسیار محدودی از مقالات، صورت بندی مسأله خودرو در ایران از منظر ملاحظات زیست محیطی، روانی بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و در بی اعتنایی به چشم اندازهای نظری متأخر در مطالعات تکنولوژی نظیر کنش گر-شبکه و متقابلاً، اکتفاء به جهت گیری های آسیب شناختی، ذیل پارادایم جبرگرایی تکنولوژیک مورد کاوش قرار گرفته است. مزید بر مغفوله های محتوایی پیش گفته، عدم التفات خاطر پژوهشگران ایرانی به الزامات و لوازم مترتب بر پارادایم پژوهش کیفی در موضع داده یابی و داده کاوی، به عنوان محوری ترین مغفوله مطالعات موجود از حیث روش شناختی محسوب می شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Critical reading of studies on automobiles in Iranian society based on paradigmatic considerations in the sociology of technology
نویسندگان [English]
- Ebrahim Ekhlasi 1
- Ali Khanmohammadi 2
- Ali Khaksari Rafsanjani 3
1 Associate Professor, Sociology Dept., Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Candidate, Cultural sociology, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
3 Professor, Regional Development Planning Dept., Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The abundance of research on automobile studies, the dispersion of results, the interdisciplinary nature of the relationship between the automobile as a new technological artifact and the various dimensions of the social system, reveal the necessity of critical reading of relevant articles to achieve the adequacy and deficiencies of studies with consideration to the theoretical approaches of the sociology of technology. The aim of the research is to describe the dimensions of domestic automobile-related studies in the fields of social sciences and art from 2003 to 2024 in terms of multiple components. 26 related articles were selected from 893 articles indexed in Iranian scientific databases based on inclusion criteria. The selected articled were explored under matrix and thematic analysis methods. According to the results, many articles were written under the requirements of the survey approach and secondary data analysis either in data gathering or data investigation. Playing with a set of urban police-oriented variables as independent and dependent variables was a common featue of the explored articles. In addition, in a very limited number of articles, the formulation of the automobile issue in Iran has been explored from the perspective of environmental, psycho-health, social, cultural, and political considerations, ignoring recent theoretical perspectives in technology studies such as the actor-network and, conversely, being limited to pathological orientations, under the paradigm of technological determinism. Furthermore, the lack of attention to the requirements of the qualitative research paradigm is considered as the most central omission of existing studies in terms of methodology.
کلیدواژه‌ها [English]
- Actor–network theory
- Technological Determinism
- Social Construction of Technology
- City
)