نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پروانه سبحانی ¹
• افشین دانه کار ²

¹ استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه لرستان، دانشکده منابع طبیعی، خرم آباد، ایران

² استاد گروه محیط زیست، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، ایران

چکیده

ازهمگسیختگی و کاهش عملکرد بوم‌شناختی در مناطق شهری یکی از تهدیدهای مهم برای حفاظت از ‏‏منابع ‏ارزشمند ‏اکولوژیک است و راهبردهای مؤثر ‏برای کنترل تکه تکه شدن و نابودی سرزمین در این ‏مناطق مستلزم ‏شناسایی منابع ‏اکولوژیک و عملکردهای ‏زیستی می‌باشد. براین اساس در مطالعه حاضر به ‏شناسایی منابع حساس و اکولوژیک و تهیه ‏نقشه شبکه ‏اکولوژیک در مجموعه شهری تهران-البرز ‏پرداخته شد و در ادامه پیوستگی عملکرد زیستی در این مجموعه مورد بررسی ‏قرار گرفت.‏ ‏عمده‌ترین منابع حساس و اکولوژیک در این مجموعه شهری، شامل مناطق تحت حفاظت از جمله ‏‏پارک ملی، اثر طبیعی ملی، منطقه حفاظت شده، ‏پناهگاه حیات وحش، منطقه ‏شکارممنوع و همچنین ‏ذخایر حفاظتی ‏جنگلی می‌باشد. همچنین نواحی شمال ‏و شمال شرق منطقه که از پراکندگی مناطق تحت ‏‏‏حفاظت و ذخایرزیستی بیشتری برخوردارند، دارای اهمیت اکولوژیک ‏بالاتر و همچنین حساسیت ‏زیستی بیشتری ‏نسبت ‏به روند شهرنشینی و توسعه فعالیت‌های انسانی هستند. همچنین تحلیل عملکرد و پیوستگی اکولوژیک در مجموعه شهری ‏تهران-البرز حاکی از آن است که در بین سال‌های 1379 تا 1402 پیوستگی اکولوژیک در این منطقه ‏کاهش یافته است. با توجه به ‏این‌که شبکه مناطق حساس زیستی در مجموعه شهری تهران-‏البرز از ‏اهمیت بالایی برخوردارند، بنابراین انجام ‏برنامه‌ریزی و فراهم کردن ابزارهای مناسب برای کاهش ‏اثرات توسعه ‏شهری و تهدیدات ناشی از آن امری ‏ضروری است.‏ همچنین نتایج این تحلیل می‌تواند ‏به‌عنوان یک راهکار مدیریتی به ‏‏حفاظت و ‏برنامه‌ریزی صحیح در راستای توسعه فعالیت‌های انسانی و به ‏دنبال آن مخاطرات و پیامدهای ‏محیطی کمک ‏‏‌کند.‏

کلیدواژه‌ها

• شبکه اکولوژیک
• عملکردهای ‏زیستی
• ‏مناطق شهری
• مجموعه شهری تهران-البرز ‏

موضوعات

• برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای

عنوان مقاله [English]

Analysis of Ecological Network Structure and ‎‎Continuity of Biological Function in the Tehran-‎‎Alborz Urban Set

نویسندگان [English]

• Parvaneh Sobhani ¹
• Afshin Danehkar ²

¹ Assistant Professor, Department of Environmental Science, Natural Resources Faculty, Lorestan ‎University, Khorramabad, Iran

² Professor, Department of ‎Environmental Science, Natural ‎Resources Faculty, University of ‎‎Tehran, Karaj, Iran ‎

چکیده [English]

Fragmentation and reduction of ecological function in urban areas are ‎important threats to the protection of valuable ecological resources, and ‎effective strategies to control land fragmentation and destruction in ‎these areas require the identification of ecological resources and ‎biological functions. Accordingly, the present study identified sensitive ‎and ecological resources and prepared an ecological network map in the ‎Tehran-Alborz urban complex. Then the continuity of biological ‎function in this complex was examined. According to the results, the ‎most important sensitive and ecological resources in this urban complex ‎include protected areas, including national parks, national natural ‎monuments, protected areas, wildlife refuges, no-hunting areas, and ‎forest conservation reserves. Also, the northern and northeastern regions ‎of the region, which have a greater distribution of protected areas and ‎biological reserves, have higher ecological importance and greater ‎biological sensitivity to urbanization and the development of human ‎activities. Also, ‎the analysis of ecological performance and continuity in the Tehran-‎Alborz urban set indicates that between 1379 and 1402, ecological ‎continuity in this region has decreased. Given that the network of ‎biologically sensitive areas in the Tehran-Alborz urban set is of ‎great importance, it is essential to plan and provide appropriate tools to ‎reduce the effects of urban development and the threats arising from it. ‎Likewise, the results of this analysis can, as a management strategy, help in ‎proper protection and planning in line with the development of human ‎activities and the subsequent environmental risks and consequences. ‎

کلیدواژه‌ها [English]

• Ecological network
• Biological functions
• Urban areas
• Tehran-Alborz ‎urban set