نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، ایران

2 دانشیار شهرسازی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

تحلیل ساختار فضای شهری در گذر از دوره‌های زمانی مختلف و تحلیل ویژگی‌های بافت منجر به شناخت شکل‌گیری رفتار و الگوهای رفتاری در ساختار کالبدی می‌شود و این مسئله شرایطی را ایجاد می‌کند که برنامه ریزی برای بروز و ظهور الگوهای رفتاری متنوع بر پایه تحلیل فضایی فراهم گردد. چیدمان فضایی یکی از روش‌هایی است که در درک فضا و فرم کالبدی کاربرد دارد و به سبب تحلیل فضا و تأثیرگذاری فضا بر رفتار انسان در فضای شهری دارای اهمیت و جایگاه بالایی می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است و ابتدا با انجام مطالعات کتابخانه‌ای (بررسی کتب، مقالات علمی و اسناد) به تبیین چارچوب نظری پرداخته شده است و سپس فرم کالبدی با نرم افزار Depthmap (که بر اساس مبانی تکنیک چیدمان فضا طراحی شده) تحلیل گردیده. هدف از تحقیق حاضر بررسی، مقایسه و تحلیل شکل‌گیری ساختار فضایی- کالبدی متفاوت این دو محله در دوره‌های زمانی مختلف و تأثیر آن بر الگوهای رفتاری است. از نتایج پژوهش حاضر آن است که ساختار شطرنجی و منظم (محله دروس) امکان دسترسی بیشتری به کاربری‌ها می‌دهد اما باعث پراکندگی کاربری‌ها و الگوهای رفتاری می‌شود. در بافت شطرنجی محلات دارای کاربری‌های متنوع هستند اما در بافت ارگانیک (محله زرگنده) نظام کالبدی انسجام بیشتری در این شکل‌گیری کاربری‌ها به وجود می‌آورد و این مسئله زمینه ساز شکل‌گیری الگوهای رفتاری متنوع و متعدد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognition and Analysis of the Formation of the Physical Form of the Zargandeh & Daroos Nighborhoods

نویسندگان [English]

  • Navid Paknejad 1
  • Gholamreza Latifi 2

1 Ph.D Candidate of Urban Planning, Islamic Azad University, Qazvin Branch, Iran

2 Associate Professor of Urban Planning, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

Analyzing the structure of urban space over time and analyzing the characteristics of texture lead to understanding the formation of behavior and behavioral patterns in the physical structure, and this creates the conditions for planning for the emergence of various behavioral patterns based on “provide spatial analysis”. Spatial arrangement is one of the methods used in understanding space and physical form and due to space analysis and the effect of space on human behavior in urban space is of great importance and position. The present study is descriptive-analytical and comparative. First, by conducting library studies (reviewing books, scientific articles and documents), the theoretical framework is explained and then the physical form with Depthmap software (which is based on the techniques of space layout design technique). The purpose of the present study is to investigate, compare and analyze the formation of different spatial-physical structure of these two neighborhoods in different time periods and its effect on behavioral patterns. One of the results of the present study is that the checkered and regular structure (neighborhood of lessons) allows more access to uses, but it causes the scattering of uses and behavioral patterns. In the checkered texture of the neighborhoods, they have various uses, but in the organic texture (Zargandeh neighborhood), the physical system creates more coherence in this formation of uses, and this causes the formation of various and numerous behavioral patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physical form
  • Space Syntax
  • Interconnectedness
  • Patterns of Behavior
  • Morphology
-  آذری، عباس و براتی، ناصر. (1396)، «بررسی الگوی جدایی فضایی در مراکز تاریخی شهری با رویکرد اجتماعی- تاریخی (نمونه موردی: مرکز تاریخی تهران و کرمان)»، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران.
-  پاک نژاد، نوید و لطیفی، غلامرضا. (1397). «تبیین و ارزیابی تأثیرات مؤلفه‌های محیطی بر شکل‌گیری الگوهای رفتاری در فضاهای شهری (از نظریه تا عمل: مطالعه میدان تجریش)». ماهنامه علمی پژوهشی باغ نظر، 15(69)، 51-66.
-  پاک نژاد، نوید. (1397). راهنمای طراحی فضاهای شهری (طراحی فضاهای امن شهری)، جهاد دانشگاهی قزوین.
-  ریسمانچیان، امید و بل، سایمون، (1389)، «شناخت کاربردی روش نحو فضا در درک پیکره بندی فضایی شهرها»، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره 43.
-  لینچ، کوین. (1391). تئوری شکل خوب شهر، ترجمه: منوچهر مزینی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  عباس زادگان، مصطفی. (1381). «روش چیدمان فضا در فرایند طراحی شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، ص 75-64.
-  گل، یان. (1396). زندگی در میان ساختمان‌ها (کاربرد فضای جمعی)، ترجمه: علی اکبری، فرشته کرمیان، نسترن محرابی، نشر پرهام نقش.
-  گل، یان. (1394). چگونه زندگی همگانی را مطالعه کنیم؟، ترجمه: مصطفی بهزادفر، محمد رضایی ندوشن، احمد رضایی ندوشن، مؤسسه علم معمار.
 
-   Carmona, M, Ties dell, S., & Heat, T, oc. T. (2003). public places- urban spaces, the dimension of urban design, architectural press, p 67.
-   Carmona, M, Punter, J, and Chapman, D. (2002). From design policy to design quality, royal town planning institute (RTPI).
-   Hillier, B and Hanson, J. (1984). the Social Logic of Space, Cambridge University Press, Cambridge.
-   Hillier, B; Penn, A; Hanson, J; Grajewski, T & Xu, J. (1993). Natural movement: Or configuration and attraction in urban pedestrian movement, Journal of Environment and Planning B, No 20, pp 29-66.
-   Hillier, B; Alan, Penn. (2004). Rejoinder to Carlo Ratti, Journal of Environment and Planning B: Planning and Design 2004, volume 31, pages 501 – 511.
-   Hillier, B; Vaughan, L. (2007). The city as one thing, Journal of Progress in Planning, (special issue on The Syntax of Segregation, edited by Laura Vaughan), 67, pp 205–230.
-   Hillier, B. (1996). Space is the Machine, Cambridge, Cambridge University Press.
-   Penn, A. (2001). Space Syntax and Spatial Cognition: Or, why the axial line? In J. Peponis, J. Wineman, & S. Bafna (Eds.), Proceedings of theThird International Space Syntax Symposium (pp. 11.1-17). Atlanta, U.S.A: Georgia Institute of Technology.
-   Raford, Noah & Ragland, David R. (2003). Space Syntax: An Innovative Pedestrian Volume Modeling Tool for Pedestrian Safety, Institute of Transportation Studies, UC Berkeley.
-   Summers, A. (2015). Cultural cognitive differences in the spatial design of three-dimensional game environments, Proceedings of the 10th International Space Syntax Symposium. London. p 126.1-126.11.
-   Kostof, S. (1991). The city shaped: Urban patterns and meanings through history, Boston: Little, Brown.
-   Turner, A. (2010). UCL Depthmap: Spatial Network Analysis Software (Version 10.10.16b), London: UniversityCollegeLondon, VR Centre of the Built Environment.
-   Vaughan, L. (2007). The spatial syntax of urban segregation, Journal of Progress in Planning, No 67, pp 205–294.
-   Jiang, B. (1998). A space syntax approach to spatial cognition in urban environments, University College London.
-   Teklenburg, J; Timmermans, H; Wagenberg, A. 1993. Space Syntax: Standardised Integration Measures and Some Simulations, https://doi.org/10.1068/b200347.