نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد، ایران

چکیده

بخش زیادی از فضای شهری در کشورمان، دچار فرسودگی و افت شدید کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شده، که بازآفرینی شهری با تکیه بر مشارکت اجتماعی از راهکارهای رفع این مسئله است و از راهکارهای ارتقای مشارکت نیز ظرفیت‌سازی در محلات شهری است. در پژوهش توصیفی حاضر، از تحلیل‌های توصیفی و آزمون T تک نمونه‌ای برای سنجش میزان مطلوبیت متغیرهای «ظرفیت اجتماعی»، «استراتژی‌های ظرفیت‌سازی اجتماعی» و «کنش مشارکت اجتماعی شهروندان» و از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره برای تعیین میزان و شدت رابطه میان متغیرها استفاده شد. برمبنای یافته‌ها: از بین مؤلفه‌های «ظرفیت‌سازی اجتماعی»، تنها مؤلفه‌های مشارکت‌پذیری و تعهد اجتماعی در سطح مطلوب و سایر مؤلفه‌ها در وضعیت نسبتاً نامطلوب و نامطلوب و تمام مؤلفه‌های «استراتژی‌های ظرفیت‌سازی اجتماعی» نیز در وضعیت بسیار نامطلوب هستند. شرایط متغیر «مشارکت شهروندان» در بازآفرینی شهری نیز نسبتاً نامطلوب است. سطح تمایل به مشارکت به ترتیب شامل مشارکت فکری، مالی، اجرایی و سپس مشارکت نیروی انسانی است. متغیر «مشارکت شهروندان» در بازآفرینی از همبستگی مطلوبی با متغیر «ظرفیت اجتماعی» و «استراتژی‌های ظرفیت‌سازی اجتماعی» برخوردار است. همچنین، نقش مؤلفه شبکه‌سازی سازمانی در ارتقای ظرفیت اجتماعی محله فهادان بسیار برجسته است. بنابراین، تقویت فرآیندهای ظرفیت‌سازی می‌تواند تقویت مشارکت شهروندان در بازآفرینی محله را به همراه داشته باشد. در پایان، مدل رگرسیونی رابطه میان استرتژی‌های ظرفیت‌سازی و ظرفیت اجتماعی در محله فهادان در فرآیند بازآفرینی تدوین و معرفی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Situation of Social Capacity Building in Urban Areas and Its Relationship with Participation in the Reconstruction of Worn-out Texture (Case Study: Yazd's Fahadan Neighborhood)

نویسندگان [English]

  • Najma Esmailpoor 1
  • Vahid Mahmoudy 2
  • Fatemah Esmaeilpoor 3

1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Yazd University, Iran

2 MA Student of Urban Planning, Yazd University, Iran

3 Ph.D Candidate of of Urban Planning, Yazd University, Iran

چکیده [English]

A large part of the urban in Iranian cities has been affected by physical, economic, and social burnout. This burnout has become a concern for managers. Urban regeneration is one of the effective ways to solve burnout, and one of the ways to promote citizen participation is capacity building. This process involves creating educational opportunities for people through raising awareness, trust and empowering them. The research method is descriptive, and consists of descriptive analysis and one-sample T-test to measure the desirability of the variables and Pearson and Regression correlation have been used for determining the intensity of the relationship between variables. Finding showed that among the components of "Social Capacity Building", only the components of participation and social commitment are at the desired level and other components are in a relatively unfavorable and unfavorable situation. Social capacity building strategies are also in a very unfavorable position. Social participation in urban regeneration are also relatively unfavorable.The variable "Citizen Participation" in regeneration has a good correlation with the variable "Social Capacity" and "Social Capacity Building Strategies". The role of the organizational network in promoting the social capacity of Fahadan is prominent. Promoting the capacity building processes can promote the participation in regenerating this neighborhood. Regression model, the relationship between capacity building strategies and social capacity of Fahdan in the regeneration process was introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capacity Building
  • Social Participation
  • Regeneration
  • Fahdan Neighborhood
  • Yazd
-  آریانا، اندیشه. (1391)، به کارگیری رهیافت مقتدرسازی اجتماع منسجم محلی به منظور تقویت مشارکت شهروندان در بازآفرینی شهری از دیدگاه مدیریت شهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت شهری، دانشگاه تهران.
-  آریانا، اندیشه؛ محمدی، محمود و کاظمیان، غلامرضا. (1397)، «مدل مدیریت تعارض ذینفعان بازآفرینی شهری بر پایه حکمراوایی همکارانه»، نامه معماری و شهرسازی، شماره 21: 143-123.
-  بذرگر، محمدرضا؛ رحیمی، محمد و سلطانی، علی. (1396)، «ظرفیت سنجی مدیریت شهری در فرایند توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی؛ نمونه موردی: پنج شهر ایران»، مجله انجمن جغرافیایی ایران، شماره 53: 233-250.
-  ترکاشوند، هادی. (1395)، برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای با تأکید بر رویکرد دارایی مبنا نمونه موردی: محله فهادان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه یزد.
-  حاتمی‌نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد و عیوضلو، داود. (1393)، «واکاوی ظرفیت سرمایه اجتماعی محلات شهری در ساماندهی بافت‌های فرسوده، مطالعه موردی منطقه 9 شهرداری تهران»، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 4، شماره 13: 94-67.
- حکیم، مدیا. (1393)،«بررسی نقش ظرفیت‌سازی در بازآفرینی شهری پایدار: نمونه موردی: خانه کتابدار محله منیریه تهران»، نشریه هفت شهر، شماره 48: 130-122.
-  حناچی، پیروز. (1391)، «مرمت شهری در بافت‌های تاریخی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-  حیدری ساربان، وکیل و مجنونی، علی. (1395)، «بررسی نقش ظرفیت‌سازی اجتماعی بر میزان مشارکت روستاییان در فعالیت‌های عمرانی»، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان.
-  رفیعیان، مجتبی؛ خدائی، زهرا و داداش‌پور، هاشم. (1393)، «ظرفیت‌سازی اجتماعات محلی به مثابۀ رویکردی در توانمندسازی نهادهای اجتماعی»، فصلنامه جامعه شناسی نهادهای اجتماعی، دوره اول، شماره 2: 160-133.
-  زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1388)، نقش سازمان‌های غیردولتی در توسعه پایدار، تهران: انتشارات مازیار.
-  طاهری، شیما و شیبانی، امیرحسین. (1395)، «تبیین مدل مفهومی تجدید حیات فضاهای شهری در بازآفرینی شهری»، اولین کنفرانس ملی معماری اسلامی، میراث شهری و توسعه پایدار.
-  فروزان، آمنه. (1392)، «عوامل مرتبط با مشارکت اجتماعی در ارتقای سلامت»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال سیزدهم، شماره 48: 72-47.
-  محمدی، علیرضا. (1388)، «ظرفیت سازی اجتماع محور: پشتوانه ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی»، هفت شهر, دوره 2، شماره 29: 113-98.
-  مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، قابل دسترس از طریق سایت: www.amar.org.ir
-  مشکینی، ابوالفضل؛ موحد، علی و احمدی فرد، نرگس. (1395)، «بررسی سیاست بازآفرینی در بافت‌های فرسودۀ شهری با استفاده از ماتریس SWOT و QSPM (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 کلان‌شهر تهران)»، پژوهش‌های جغرافیایی برنامه ریزی شهری, دوره 4، شماره 4: 549-568.
- معززی مهرطهران، امیر محمد و امینی لاری، سارا. (1398)، «نقش دارایی‌های محلی در حل معضلات بافتهای نابسامان شهری»، دوره 3، شماره 31 و 32: 86-73.
-  نژادابراهیمی، احد و نژداغی، نسترن. (1397)، «تدوین چارچوب مفهومی بازآفرینی شهری اجتماع‌محور مبتنی بر آموزش در بافت‌های تاریخی»، دانش شهرسازی، دوره 2، شماره 3:34-21.
-  نوابخش، مهرداد؛ کریمی، رضا و محسنی تبریزی، علیرضا. (1395)؛ «تبیین جامعه شناختی مشارکت جوانان، علل، صور و چالش‌ها (مورد مطالعه: شهر تهران)»، مجله رفاه اجتماعی، شماره 33: 34-9.
 
-   Chan, Yuk-chung, Gladys LT Lam, and Howard CH Cheng. (2009). "Community capacity building as a strategy of family violence prevention in a problem-stricken community: A theoretical formulation." Journal of Family Violence, 24(8), 559-568
-   Chapman, Michael, and Karryn Kirk. (2001). Lessons for community capacity building: a summary of research evidence: Scottish Homes Edinburgh.
-   Chaskin, Robert J. (2001). "Building community capacity: A definitional framework and case studies from a comprehensive community initiative." Urban affairs review36(3), 291-323.‌
-   Craig, Gary. (2007). "Community capacity-building: Something old, something new...?". Critical Social Policy, 27(3), 335-359.
-   DCMS. (2004), Culture at the Heart of Regeneration. London:Department of Culture, Media and Sport/ Stationery Office.
-   Farahani, Hossein, Abdali Barand, Kobra, and Pourbafrani, Haniye. (2019). the Analysis of Obstacles to the Capacity Development of Gardening Exploitation in Rural Areas (Case Study: Padena Olya Dehestan of SemiromCounty), Journal of Research and Rural Planning. 8(24), 127-139.
-   Harper, Lesley M, and Rumona Dickson. (2019). "Using developmental evaluation principles to build capacity for knowledge mobilisation in health and social care." Evaluation, 25(3), 330-348.
-   ICHHTO. (2016). Nomination of Historic City of Yazd for Inscription on the World Heritage List. https://whc.unesco.org/en/list/1544/documents/.
-   Duffy, Jennifer L., Mary Severson Prince, Erin E. Johnson, Forrest L. Alton, Shannon Flynn, Amy Mattison Faye, Polly Edwards Padgett, Chris Rollison, Dana Becker, and Angela L. Hinzey. (2012). "Enhancing teen pregnancy prevention in local communities: capacity building using the interactive systems framework”. American journal of community psychology50(3-4), 370-385.‌
-   Merino, Susana Sastre, and Ignacio de los Ríos Carmenado. (2012). "Capacity building in development projects". Procedia-Social and Behavioral Sciences46, 960-967.‌
-   Mohamad, Nor Haniza, Prasanna Kesavan, Abdul Rasid Abdul Razzaq, Amran Hamzah, and Zainab Khalifah. (2013). "Capacity building: Enabling learning in rural community through partnership". Procedia-Social and Behavioral Sciences93, 1845-1849.‌
-   Moreno, Juan M., Lori M. Noguchi, and Marie K. Harder. (2017). "Understanding the process of community capacity-building: A case study of two programs in Yunnan Province, China". World Development97, 122-137.‌
-   Parks, Michael J. (2015). "Who Is Our Neighbor? Toward a Multilevel and Cross-National Roadmap for Building Community Capacity". Journal of Community Practice23(2), 182-202.‌
-   Purdue, Derrick, Konica Razzaque, Robin Hambleton, Murray Stewart, Chris Huxham, and Siv Vangen. (2000). Community leadership in area regeneration. Bristol: Policy Press.‌
-   Roberts, Peter. (2000)."The evolution, definition and purpose of urban regeneration". Urban regeneration, 9-36.
Roberts, Peter, and Hugh Sykes. (1999). eds. urban regeneration: a handbook. Sage.
-   Spiegel, Jerry, Mariano Bonet, Maricel Garcia, Ana Maria Ibarra, Robert B. Tate, and Annalee Yassi. (2004). "Building capacity in central Havana to sustainably manage environmental health risk in an urban ecosystem". Eco Health1(2), SU120-SU130.‌
-   Verity, F. (2007). Community capacity Building-A review of the literature. Workforce planning, 1.