نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار شهرسازی موسسه آموزش عالی رسام، کرج، ایران

چکیده

جریانات غالب منطقه‌ای مانند کالا، جمعیت، اطلاعات و... به‌عنوان اهرم‌های اساسی تغییر در پهنه سرزمین و ساختار فضایی آن هستند. در این مقاله هدف بررسی سیمای سرزمینی در منطقه البرز جنوبی با تأکید بر جریانات کالاهای حمل شده در سه بازه زمانی 1375، 1385 و 1395 است. در راستای دستیابی به هدف مقاله و نیز با توجه به نوع پژوهش که از انواع مطالعات بنیادین و کاربردی است؛ از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته ‌شده است. در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها و اطلاعات تحقیق از منابع اسنادی شامل انواع آمارنامه‌ها (سرشماری عمومی نفوس و مسکن، کارگاه‌های صنعتی، حمل‌ونقل و راهداری و ...) و نیز مقالات و کتب موجود بهره گرفته ‌شده است. ابزارهای مورداستفاده جهت تحلیل و بررسی ساختار فضایی فعالیت و نظام سکونتگاهی در این مقاله شامل نرم‌افزار ArcGIS و نیز آزمون‌های آماری در نرم‌افزار UCINET و نرم‌افزار NETDRAW با هدف بررسی سازمان فضایی است. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در این مقاله به‌رغم مرکزیت تهران هم در بُعد ساختار فضایی و هم در بُعد گسیل و جذب جریان‌ها، شواهدی مبنی بر تغییر مرکزیت مکانی و نیل ظهور قطب‌های جدید به‌واسطه سرریزهای تهران مشاهده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regional Spatial Organization with Respect to Goods Flow Network in South Alborz Region

نویسنده [English]

  • Azadeh Azimi

Assistant Professor of Urban Planning, Rasam Higher Education Institute, Karaj, Iran

چکیده [English]

One the most important issue in urban and regional planning and geographic debate is space and it’s changes in time. Space defined as process of different dimensions like economic, social, cultural, environmental ones, and that has a different vision so space which is a combined product of a lot of actors. In regional scale space, that is the product of relational process, creates different spatial structure like concentration, disperse and semi-disperse. Thereby dominant flow like goods, population, information, and so on are basic leverage of spatial structure change in regional scale. The aim of this paper was the analysis of South Alborz Region land scape with emphasis of goods flow in the three periods of 1997, 2007 and 2017. The research method was based on the fundamental and applicable type, and in terms of aim it is analytical-descriptive. Data collection method is documentary like statistic center data (industrial corporation, transportation, …) and paper and books. Arc GIS software and UCINET and NETDRAW were used to analyze the spatial structure and flow network. Based on the result obtained in Tehran centrality and power in spatial structure and in flow and outflow, evidence indicates that some new center emerge and absorb the saturated element of Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Organization
  • Network
  • Goods flow
  • South Alborz Region
-  داداش پور، هاشم؛ آفاق پور، آتوسا و رفیعیان، مجتبی. (1389)، «تحلیلی بر سازمان‌یابی فضایی سیستم شهرهای نواحی ساحلی جنوب ایران»، نشریه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 14.
-  صرامی، حسین. (1384)، «مرکز پیرامون و رابطه شهر و روستا»، مجله تحقیقات جغرافیایی، دوره 20، شماره 2 (پیاپی 77): 112-100.
 
- Batten, D. F. (1995). “Network Cities: Creative Urban Agglomerations for the 21st Century,” Urban Studies, 32, 313–327.
- Brown, E., Catalano, G., and Taylor, P.J., (2002), “Beyond world cities: central America in a global space of flows”, Area, 34.2, 139-148.
- Camagni, R. and Salone, C. (1993) “Network urban structures in northern Italy: elements for a theoretical framework”, Urban Studies, 30, pp. 1053–1064.
- Casttls, M., (1996), The rise of network society, Blackwell, Oxford.
- Dadashpour, H., Afaghpoor, A., and Allan, A., (2015), “A methodology to assess the spatial configuration of urban systems in Iran from an interaction perspective”, GeoJournal, DOI 10.1007/s10708-015-9671-1.
- Davies, W. K. D. (1998) “Urban systems research: unfulfilled promises?”, Canadian Journal of Regional Science, 11, pp. 349–356.
- Davoudi, S. (2003), “Polycentricity in European spatial planning: from an analytical tool to a normative agenda”. European Planning Studies 11, pp. 979–999.
- Derudder, B and Taylor, P J (2005) “The cliquishness of world cities”. Global Networks 5(1), 71–91.
- Jefferson, M., (1939), “The law of the primate city”, Geographical Review, Vol. 29, No. 2 (Apr., 1939), pp. 226-232.
- Hall, P. & K. Pain (2006), The polycentric metropolis: learning from the mega-city regions in Europe. London: Earthscan.
- Hohenberg, P M and Lees, L H (1995) The Making of Urban Europe 1000-1994. A thesis for the degree of MA, Harvard University Press, Cambridge.
- Hou, H., Liu, Y., Liu, Y., Wei, X., He, Q., & He, Q. (2015). “Using inter-town network analysis in city system planning: A case study of HubeiProvince in China”. Habitat International, 49, 454–465.
- Kloosterman, R.C., Musterd, S., (2001), “The Polycentric Urban Region: Towards a Research Agenda”, Urban Studies, Vol. 38, No. 4, 623–633.
- Limtanakool, N., Schwanen, T., and Dijst, M (2006), “Ranking functional urban regions: A comparison of interaction and node attribute data”, Cities, Vol. 24, No. 1, p. 26–42.
- Meijers, E. (2007). “From central place to network model: Theory and evidence of paradigm change”. Tijdschriftvoor Economische en Sociale Geografie, 98(2), 245–259.
- Neal, Z. P. (2010). “Refining the air traffic approach: An analysis of the US city network”. Urban Studies, 47(10), 2195–2215.
- Short, J R (2004) “Black holes and loose connections in a global urban network”. The Professional Geographer 56(2), 295–302.
- Simmons, J W (1978) The organization of the urban system. In Systems of Cities: Reading on Structure, Growth, and Policy, (eds.) L S Bourne and J W Simmons. pp. 61–69. Oxford University Press, New York.
- Smith, D A and Timberlake, M (2001) “World city networks and hierarchies, 1977–1997: an empirical analysis of global air travel links”. American Behavioral Scientist 44(10), 1656–1678.
- Taylor, P J (2001) “Specification of the world city network”. Geographical Analysis 33(2), 181–194.
- Taylor, P.J., D.M. Evans & K. Pain (2008), “Application of the interlocking network model to mega-city regions: measuring polycentricity within and beyond city-regions”. Regional Studies 42, pp. 1079–1093.
- Taylor, P J and Hoyler, M (2000) “The spatial order of European cities under conditions of contemporary globalization”. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 91(2), 176–189.
- Taylor, P., Hoyler, M.,&Verbruggen, R. (2010). “External urban relational process: Introducing central flow theory to complement central place theory”. Urban Studies, 47(13), 2803–2818.