نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گردشگری دانشگاه مازندران ، مازندران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه مازندران

3 کارشناسی ارشدجغرافیا و برنامه ریزی شهری ،دانشگاه پیام نور، مازندران، ایران

چکیده

فضاهای عمومی شهری به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های شهرها جهت استفاده زنان، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرند که گاهی نقش عوامل بازدارنده را در استفاده از این فضاها بازی می‌کنند. هدف از این تحقیق سنجش عامل احساس امنیت در فضاهای شهری برای زنان می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی و از نظر ماهیت و روش جزء پژوهش‌های توصیفی -تحلیلی به شمار می‌رود. مطالعات نظری این تحقیق با بهره‌گیری از تحقیقات پیشین و مرور بر ادبیات موضوع، تکمیل و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته به گردآوری اطلاعات انجامید. سؤالات پرسشنامه شامل 61 سؤال در مورد فضاهای عمومی شهر آمل طراحی و بین 450 نفر از پاسخگویان توزیع و تکمیل شد. داده‌های بدست آمده در محیط Spss با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرنوف و آزمون کروسکال والیس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که تفاوت معناداری بین مؤلفه‌های احساس امنیت و نگرش زنان وجود دارد. همچنین نتایج آزمون‌ها بیانگر این است که در خیابان‌ها و پارک‌ها کمترین احساس امنیت و در میادین بیشترین میزان رضایت از مقوله امنیت در بین زنان وجود دارد. همچنین تفاوت معناداری میان متغیرهای زمینه‌ای چون سن، تحصیلات، شغل و میزان دفعات استفاده از فضاهای عمومی و احساس امنیت زنان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Sense of Safety for Women in Urban Public Spaces with Emphasis on Physical Elements (Case Study of Amol)

نویسندگان [English]

  • Leila Habibi 1
  • Amer Nikpour 2
  • Masoomeh Najafi 3

1 university of Mazandaran Tourism department

2 Associate professor at university of Mazandaran department of geography and urban planning

3 MA of Geography and Urban Planning, Payam Noor University, Babol, Mazandaran, Iran

چکیده [English]

Urban public spaces are considered as one of the most important urban spheres, with the highest number of encounters and interactions among individuals. Therefore, proper use and quality of public space is an important issue to be taken into consideration. Due to this, the use of public spaces by women is sometimes influenced by socio-physical factors, which makes an obstacle to the use of these spaces for them. The purpose of this research was to measure the sense of safety in urban spaces for women. This research is a type of quantitative research and in terms of data collection method, it is considered as descriptive-analytic research.Questionnaire containing 61 questions was designed about urban spaces including squares, streets and parks in Amol, and distributed among 450 respondents. Data collected has been analyzed by SPSS, and Kolmogorov-Smirnov test and Kruskal-Wallis test was used. The results of the research show that there is a significant difference between the components of the sense of safety and the attitude of women in urban spaces. Results of the analysis by the priority of each component regarding the degree of satisfaction of women with the quality of public spaces in different areas show that in the streets and parks the least feeling of safety and the highest share of the satisfaction of women from the public spaces is in the squares. Finally, there is a significant difference between Women's attitude on sensing safety in urban spaces and variables such as age, education, occupation, and the frequency of use of urban public spaces per week.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban spaces
  • Attitudes of women
  • Feeling safety
-  بمانیان، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی و ضابطیان، الهام. (1388)، سنجش عوامل موثربر ارتقای امنیت زنان در محیط‌های شهری در محدوده پیرامون پارک شهر، پژوهش زنان، شماره 3: 67-4.
-  بیات، بهرام. (1387)، تبیین جامعه شناختی احساس امنیت در بین شهروندان تهرانی با تأکید بر نقش پرداخت رسانه‌ای و سرمایه اجتماعی، نامه علوم اجتماعی، شماره 16.
-  پوراحمد، احمد و سالاروندیان، فاطمه. (1391)، روند تحولات تاریخی فضاهای گذران اوقات فراغت زنان از قاجاریه تاکنون در شهر تهران، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 10، شماره 3: 51-74.
-  جعفری مهرآبادی، مریم و سجودی، مریم. (1394)، بررسی وضعیت امنیت زنان در فضاهای شهری، نمونه موردی: پل‌های عابر پیاده شهر رشت، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، دوره 3، شماره 10: 61-85.
درگاه ملی آمار ایران. (1395)، سرشماری نفوس و مسکن.
-   رفیعیان، مجتبی و سیفیایی، مهسا. (1384)، فضاهای عمومی شهر، بازنگری و ارزیابی کیفی، فصلنامه هنرهای زیبا، دانشگاه تهران شماره 23 ‌. قابل دسترس در:
-  زنجانی‌زاده اعزازی، هما. (1380)، زنان و امنیت شهری، مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، دوره 34، شماره 3-4.
-  شارع‌پور، محمود؛ تقوی، سیده‌زینب و سلیمانی بشلی، محمدرضا. (1391)، بررسی جامعه شــناختی احساس امنیت زنان در شهر آمل، فصلنامه زن و مطالعات خانواده، دوره 5، شماره 1.
-  صالحی، اسماعیل. (۱۳۸۶)، نقش برنامه ریزی و طراحی محیطی در پارکهای شهری امن. ضمیمه ماهنامه شهرداری‌ها، ویژه نامه شماره ۲۴.
-  علیرضانژاد، سهیلا و سرائی، حسن. (1386)، زن در عرصه عمومی: مطالعه‌ای در مورد فضاهای عمومی، نامه علوم اجتماعی، شماره 30: 123-149.
-  علیخواه، فردین، نجیبی ربیعی، مریم. (1385)، زنان و ترس از جرم در فضاهای شهری، فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره ۲: 109-131.
-  قرایی، فریبا؛ راد جهانبانی، نفیسه و رشیدپور، نازیال. (1389)، بررسی و سنجش حس امنیت در مناطق مختلف شهری نمونه موردی: مناطق 2 و 11 تهران، آرمانشهر، شماره 4.
-  کاشانی جو، خشایار. (1389)، بازشناخت رویکردهای نظری به فضاهای عمومی شهری، فصلنامه هویت شهر، سال چهارم، شماره 6.
گزارش فرماندهی انتظامی ناجا. (1383)، شهرستان آمل.
-  لطفی، صدیقه؛ آنامرادنژاد، رحیم و ساسانی‌پور، محمد. (1393‌)، بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی، مطالعه موردی: کلانشهر شیراز؛ مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال پنجم، شماره 19: 39-56.
-  نیومن، اسکار. (1387)، خلق فضاهای قابل دفاع، ترجمه: فائزه رواقی و کاوه صابر، تهران: طحان.
 
-   Bell, W. (1998). Woman and community safety. Conference of Safer Communities: Strategic Directions in Urban Planning, Melbourne.
-   Derose, K.P, Han, B, Williamson,S & Cohen,D.A. (2018).Gender Disparities in Park Use and Physical Activity among Residents of High-Poverty Neighborhoods in Los Angeles, Women’s Health Issues, 28(1), 6-13.
-   Foster, S, Knuiman, M, Villanueva, K, Wood, L, Christian, H, and Giles-Corti, B. (2014). Does walkable neighborhood design influence the association between objective crime and walking? International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11:100.
-   Hampton, K. N, Goulet, L. S, and Albanesius, G. (2015). Change in the social life of urban public spaces: The rise of mobile phones and women, and the decline of aloneness over 30 years. Urban Studies, 52(8), 1489-1504.
-    Hashim, N.H.M, Thani, S.K.S.O, Jamaludin, M.A, and Yatim, N.A. (2016). A Perceptual Study on the Influence of Vegetation Design towards Women's Safety in Public Park, Social and Behavioral Sciences, 234, 280 – 288.
-   Mahrous, A.M, Moustafa, Y.M, and Abou El-Ela, M.A. (2018). Physical characteristics and perceived security in urban parks: Investigation in the Egyptian context, Ain Shams Engineering Journal, 9(4), 3055-3066.
-   Mozingo, L. (1989). Women and downtown open spaces. Places6(1), 38–47.
-   Newman, O. (1973). Defensible space: Crime Prevention through Urban Design. Retrieved from https://www.worldcat.org/title/defensible-space-crime-prevention- through-urban-design/oclc/1045547231?referer=di&ht=edition
-   Uteng, T, Singh, Y. J, and Lam, T. (2019). Safety and daily mobilities of urban women-Methodologies to confront the policy of invisibility. In Measuring Transport Equity, 187–202.