نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری شهرسازی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهرن مرکز ، تهران، ایران
2 دانشیار شهرسازی ، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 استاد شهرسازی ، دانشگاه شیراز ، ایران
4 استادیار معماری و شهرسازی ، دانشگاه علم وصنعت، تهران ، ایران
چکیده
روند توسعه طی 50 سال گذشته دارای اثرات مثبت و منفی زیادی روی جوامع شهری سراسر جهان داشته است. یکی از نگرانی‌های قابل‌توجه افزایش مداوم درجه حرارت شهری تحت عنوان جزیره حرارتی شهری می‌باشد. جزیره حرارتی همانند چتری از هوا می‌باشد که اغلب روی مناطق ساخت‌وساز شده شهر قرار داشته و دمای درون آن گرم‌تر از هوای اطرافش می‌باشد. در دهه‌های اخیر، جزایر حرارتی، چالش‌های فراوانی برای شهرها ایجاد کردند ازجمله مواردی که می‌توان نام برد سلامت جامعه، رفاه اجتماعی و زیرساخت‌های شهری می‌باشد. این پژوهش درصدد آن است که با بررسی آب‌وهوایی و تصاویر ماهواره LandSat-8 و سنجنده MODIS جهت تشخیص محل دقیق جزایر حرارتی در کلان‌شهر تهران، به همپوشانی این تصاویر با نقشه‌های GIS مرتبط با ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی شهری (تراکم جمعیت، کیفیت زندگی، قیمت مسکن)، بپردازد تا شکل‌گیری جزایر حرارتی و تحولات اقتصادی اجتماعی زمینه را تشریح کند. در نتایج حاصل از پژوهش این موضوع مشاهده می‌شود که مناطق ده و یازده و دوازده کلان‌شهر تهران جزو حوزه اصلی جزایر حرارتی شهر هستند و به نظر می‌رسد به دلیل وجود ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خاص این مناطق، الگوی توزیع جزایر حرارتی، مشهودتر است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Spatial distribution pattern of thermal islands in the context of social and economic characteristics (case study of Tehran)
نویسندگان [English]
- Zahra Servati 1
- Gholamreza Latifi 2
- Ali Soltani 3
- Haniyeh Sanayeeiyan 4
1 PhD Candidate of Urban Planning, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Urban Planning, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Urban Planning, , Shiraz University, Shiraz, Iran
4 Assistant Professor of Architecture and Urban Planning, University of Science and Technology, Tehran, Iran
چکیده [English]
The development process over the past 50 years has had many positive and negative effects on urban communities around the world. One of the significant concerns is the constant increase in urban temperature called the urban heat island. The heat island is like an umbrella of air that is often located on the city or built-up areas and the temperature inside is warmer than the surrounding air. Be. In recent decades, thermal islands are expected to pose many challenges for cities. Among the issues that can be mentioned are community health, social welfare, urban infrastructure, energy demand and water resources, but it seems that this procedure is not one-sided, but these social, economic, etc This article intends to study the weather and images of LandSat-8 satellite and MODIS sensor to determine the exact location of thermal islands in the metropolis of Tehran, to overlap these images with GIS maps related to social and economic characteristics of the city. (Population density, quality of life, housing prices), to explain the formation of thermal islands as well as socio-economic developments. The results of this study show that areas ten and eleven and twelve of the metropolis of Tehran are among the main areas of the thermal islands of this city, which seems to be more evident due to the special social and economic characteristics of these areas, the distribution pattern of thermal islands.
کلیدواژه‌ها [English]
- Islands
- thermal
- social
- economic .characteristics
- اکبری، محمدرضا؛ عرفان منش، طاهره؛ صابری، امیر. (1400)، بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری به‌منظور رفاه اجتماعی اقتصادی ساکنین: مورد پژوهشی شهر لامرد، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای ، دوره 1، شماره 2: 35-55.
- بهبودی، داوود. (1389)، بررسی تأثیر رشد اقتصادی بر آلودگی محیط‌زیست در کشورهای نفتی، پژوهشنامه اقتصاد کلان، دوره 9، شماره 17: 39-48.
- حاجی‌زاده میمندی، مسعود؛ سیار خلج، حامد و شکوهی فر، کاوه. (1393)، "بررسی عوامل فرهنگی مرتبط با رفتارهای زیست‌محیطی (مورد مطالعه: شهر یزد)"، دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال 3، شماره 1: 83-107.
- رفیعیان، مجتبی و سیفایی، مهسا. (1384)، "فضاهای عمومی شهری، بازنگری و ارزیابی کیفی"، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23: 35-42.
- فیروز بخت، علی؛ ابراهیمی، رضا؛ ربیعی فر، ولی‌الله و حیدری، تقی. (1391(، ارزیابی ساختار اجتماعی- فرهنگی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر کرج)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 3، شماره 55:9-76.
- فدایی نژاد، سمیه و کرم پور، کتایون. (1397)، بررسی سیر تحولات بافت و تأثیر آن بر خاطره زدایی از بافت‌های کهن (نمونه موردی محله عودلاجان تهران)، فصلنامه باغ نظر، شماره6: 82-100.
- شماعی، علی و پوراحمد، احمد. (1384)، اصلاح و نوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران.
- عزیزی، قاسم؛ شمسی‌پور، علی‌اکبر؛ مهدیان ماهفروزی، مجتبی و میری، مرتضی. (1392)، تأثیرپذیری شدت جزیرة گرمایی شهری تهران از الگوهای جوی، محیط‌شناسی، شماره 4: 55-66.
- لینچ، کوین، (1376)، "تئوری خوب شهر"، ترجمه: حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران.
- مقدسی، رضا و ضیایی، زهرا. (1390)، بررسی رابطه بین انتشار گاز دی‌اکسید کربن و تولید ناخالص داخلی بر اساس داده‌های ترکیبی، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، دوره 25، شماره 4: 480-487.
- نجفی، سعید. (1398)، (مفهوم کیفیت زندگی: ابعاد و شواهد تجربی)، مجله رشد آموزش جغرافیا: 29-34.
- https://atlas.tehran.ir/
- https://www.alef.ir/news
- Adkins, Liwayway Gerona & Garbaccio, R. F. (2007). Coordinating Global Trade and Environmental Policy: The role of pre-existing distortions. In Tenth Annual Conference on Global Economic Analysis, Purdue University.
- Ahmed, Bayes, et al. (2013). Simulating land cover changes and their impacts on land surface temperature Dhaka, Bangladesh. Remote Sensing, 5(11): p. 5969-5998.
- Gonzalez-Garcia, Sara, Rocío Manteiga, Maria Teresa Moreira and Gumersindo Feijoo (2018). "Assessing the Sustainability of Spanish Cities Considering Environmental and Socio-Economic Indicators", Journal of Cleaner Production, Vol. 178.
- Lansing, John .B) 1969). "Evaluatiln of Neighborhood",of the American Institute of Planners, 35.
- Patchen, M. (2006). Public attitudes and behavior about climate change. Purdue climate change research center outreach publication, 601.
- Tarrant, M. A., & Cordell, H. K. (1997). “The effect of respondent characteristics on general environmental attitudebehavior correspondence”, Environment and behavior, 29(5), 618-637.
- Van poll. Rijksuniv. (1997). The perceived quality of the urban residential environment: A multi attribute evaluation;.-Thesis, University of Groningen (RuG).
)