زهرا ثروتی؛ غلامرضا لطیفی؛ علی سلطانی؛ هانیه صنایعیان
چکیده
روند توسعه طی 50 سال گذشته دارای اثرات مثبت و منفی زیادی روی جوامع شهری سراسر جهان داشته است. یکی از نگرانی‌های قابل‌توجه افزایش مداوم درجه حرارت شهری تحت عنوان جزیره حرارتی شهری می‌باشد. جزیره حرارتی همانند چتری از هوا می‌باشد که اغلب روی مناطق ساخت‌وساز شده شهر قرار داشته و دمای درون آن گرم‌تر از هوای اطرافش می‌باشد. در دهه‌های ...
بیشتر
روند توسعه طی 50 سال گذشته دارای اثرات مثبت و منفی زیادی روی جوامع شهری سراسر جهان داشته است. یکی از نگرانی‌های قابل‌توجه افزایش مداوم درجه حرارت شهری تحت عنوان جزیره حرارتی شهری می‌باشد. جزیره حرارتی همانند چتری از هوا می‌باشد که اغلب روی مناطق ساخت‌وساز شده شهر قرار داشته و دمای درون آن گرم‌تر از هوای اطرافش می‌باشد. در دهه‌های اخیر، جزایر حرارتی، چالشهای فراوانی برای شهرها ایجاد کردند ازجمله مواردی که میتوان نام برد سلامت جامعه، رفاه اجتماعی و زیرساختهای شهری می‌باشد. این پژوهش درصدد آن است که با بررسی آبوهوایی و تصاویر ماهواره LandSat-8 و سنجنده MODIS جهت تشخیص محل دقیق جزایر حرارتی در کلانشهر تهران، به همپوشانی این تصاویر با نقشههای GIS مرتبط با ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی شهری (تراکم جمعیت، کیفیت زندگی، قیمت مسکن)، بپردازد تا شکل‌گیری جزایر حرارتی و تحولات اقتصادی اجتماعی زمینه را تشریح کند. در نتایج حاصل از پژوهش این موضوع مشاهده میشود که مناطق ده و یازده و دوازده کلانشهر تهران جزو حوزه اصلی جزایر حرارتی شهر هستند و به نظر میرسد به دلیل وجود ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خاص این مناطق، الگوی توزیع جزایر حرارتی، مشهودتر است.
ستاره تازه دل؛ اسماعیل شیعه؛ سیدمسلم سیدالحسینی؛ کیومرث حبیبی
چکیده
این مقاله با هدف دستیابی به الگوی مناسب مدیریت یکپارچۀ حوزۀ مادر شهری مشهد با در نظر گرفتن جایگاه تمامی کنشگران انجام‌شده است. روش تحقیقی مقاله از نوع از روش کیفی تحلیل محتوای مضمون بوده و از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته استفاده‌شده است. جامعۀ آماری خبرگان و متخصصین حوزۀ مدیریت شهری درنظرگرفته شده‌اند. نمونه‌گیری از ترکیب دو روش معیاری ...
بیشتر
این مقاله با هدف دستیابی به الگوی مناسب مدیریت یکپارچۀ حوزۀ مادر شهری مشهد با در نظر گرفتن جایگاه تمامی کنشگران انجام‌شده است. روش تحقیقی مقاله از نوع از روش کیفی تحلیل محتوای مضمون بوده و از مصاحبۀ نیمه ساختاریافته استفاده‌شده است. جامعۀ آماری خبرگان و متخصصین حوزۀ مدیریت شهری درنظرگرفته شده‌اند. نمونه‌گیری از ترکیب دو روش معیاری و گلوله برفی استفاده‌شده است. روش تحلیل داده‌های مصاحبه نیز بهصورت تفسیری بوده و از نرم‌افزار Atlas-ti.7 استفاده‌شده است. یافتهها حاکی از آن است که حوزۀ مادر شهری مشهد متشکل از چهار شهرستان مشهد، چناران، فریمان و بینالود است که بهصورت مجزا مدیریت میشوند. بازیگران ساختار مدیریت در سه بخش دولتی، عمومی و خصوصی شناسایی شدند. پیشنهاد میشود یک نهاد یکپارچۀ مدیریت مادر شهری شکل گیرد که بر کل حوزه تسلط دارد. این نهاد متشکل از شورای مادر شهر است که وظیفۀ قانونگذاری، تصمیمگیری و تهیه طرح را بر عهده دارد. اعضای شورا ترکیبی از نمایندگان تمام کنشگران می‌باشد که با قانونگذاری و انتخاب شهردار در مدیریت حوزه دخیل میشوند.
کرامت اله زیاری؛ احمد حاتمی
چکیده
این پژوهش به بررسی وضعیت ابعاد شاخص‌هایی خلاقیت در نظام سکونتگاهی استان هرمزگان پرداخته است. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ای و اسنادی است. به‌طورکلی این پژوهش بر اساس دو هدف اصلی بنیان نهاده شده است هدف اول پژوهش استخراج عوامل و شاخص‌های اثرگذار و کلیدی در خلاقیت شهرهای استان هرمزگان و هدف دوم دستیابی ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی وضعیت ابعاد شاخص‌هایی خلاقیت در نظام سکونتگاهی استان هرمزگان پرداخته است. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ای و اسنادی است. به‌طورکلی این پژوهش بر اساس دو هدف اصلی بنیان نهاده شده است هدف اول پژوهش استخراج عوامل و شاخص‌های اثرگذار و کلیدی در خلاقیت شهرهای استان هرمزگان و هدف دوم دستیابی به یک رتبه‌بندی از شهرهای استان هرمزگان بر اساس میزان خلاقیت بوده است. برای هدف اول پژوهش از معادلات ساختاری و نرم‌افزار میک مک (MICMAC) استفاده شده است و نتایج آن نشان داد که عواملی همچون درصد تکنسین‌ها و متخصصان و درصد هنرمندان به‌عنوان اثرگذارترین شاخص‌ها در تحقق شهر خلاق در استان هرمزگان و شاخص‌های تعداد چاپخانه، تعداد کتابخانه و تعداد نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری به‌عنوان کم‌اثرترین شاخص‌ها در تحقق شهر خلاق شناخته شده‌اند. در راستای هدف دوم از مدل تاپسیس (TOPSIS) استفاده گردید و نتایج آن نشان داد که شهر بندرعباس بالاترین میزان خلاقیت را به خود اختصاص داده است و در مراتب بندر لنگه در رتبه دوم، میناب در رتبه سوم، قشم در رتبه چهارم، رودان در رتبه پنجم، بستک در رتبه ششم، پارسیان در رتبه هفتم، حاجی‌آباد در رتبه هشتم، جاسک در رتبه نهم، خمیر در رتبه دهم، سیریک در رتبه یازدهم، ابوموسی در رتبه دوازدهم و بشاگرد در رتبه آخر قرار گرفته است.
حسین باقری؛ اسماعیل ضرغامی
چکیده
با کاهش فعالیت خارج از خانه کودکان در شهرهای امروزی، کشف رابطه عامل‌های محیطی با تحرک مستقل کودکان مدنظر است. مطالعات کیفی این حوزه با اتکا به تعاریف، مدل‌ها و نظریات غیر اثباتی سعی در ارائه اصول هنجاری دارند. این در حالی است که در پژوهش‌های محدوده- محور با اتکا به مشاهدات رفتاری و داده‌های محیطی قابل‌اندازه‌گیری، کشف اصول مؤثر ...
بیشتر
با کاهش فعالیت خارج از خانه کودکان در شهرهای امروزی، کشف رابطه عامل‌های محیطی با تحرک مستقل کودکان مدنظر است. مطالعات کیفی این حوزه با اتکا به تعاریف، مدل‌ها و نظریات غیر اثباتی سعی در ارائه اصول هنجاری دارند. این در حالی است که در پژوهش‌های محدوده- محور با اتکا به مشاهدات رفتاری و داده‌های محیطی قابل‌اندازه‌گیری، کشف اصول مؤثر بر ارتقاء تحرک مستقل کودکان میسر شده است. بنابراین این سؤالات مطرح میشود که؛ محدودههای تحرک مستقل کودکان در شهر و اصول ارتقاء دهنده تحرک مستقل کودکان کدماند؟. با تحلیل 1896 مکان رفتاری- ادراکی، 9 محدوده منتخب تحرک مستقل کشف و 4 اصل مرتبط با ارتقاء تحرک مستقل کودکان استخراجشدهاند. توجه به سیاستهای توسعه مسکن، توسعه فضای سبز، مزیت زمینهای بلااستفاده حاشیه شهر و تنوع کاربریها چهار اصل اکتشافی مؤثر بر ارتقاء تحرک مستقل کودکان هستند.
سیدزین العابدین حسینی؛ اسماعیل صالحی؛ هما ایرانی بهبهانی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف سنجش شاخص‌های برگزیده در روند توسعه شهری سبز در منطقه 22 شهر تهران دری یک دوره پنج ساله 1390 الی 1395 انجام پذیرفته است (مطالعه‌ای که از زمان شکل‌گیری این منطقه نوپا و درحال‌توسعه شهر تهران دریک دوره زمانی مشخص انجام نپذیرفته است)، بدین منظور بر اساس نظریه‌ها، دیدگاه‌ها و نیز پژوهش‌های موردی در چارچوب هدف مذکور؛ علاوه ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف سنجش شاخص‌های برگزیده در روند توسعه شهری سبز در منطقه 22 شهر تهران دری یک دوره پنج ساله 1390 الی 1395 انجام پذیرفته است (مطالعه‌ای که از زمان شکل‌گیری این منطقه نوپا و درحال‌توسعه شهر تهران دریک دوره زمانی مشخص انجام نپذیرفته است)، بدین منظور بر اساس نظریه‌ها، دیدگاه‌ها و نیز پژوهش‌های موردی در چارچوب هدف مذکور؛ علاوه بر معیار کیفیت هوا به‌عنوان معیار برگزیده، سایر معیارهای مؤثر در جهت سنجش توسعه شهری سبز شناسایی و تبیین گردید، سپس جهت تعیین میزان تأثیر هر یک از معیارها و امتیازدهی به عملکرد آنها در طی دوره موردمطالعه، ازنظر خبرگان در حوزه شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری طی دو پرسشنامه مجزا استفاده گردید و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار Expert Choice و ماتریس ارزیابی عملکرد و صفحه گسترده اکسل انجام پذیرفت. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که عملکرد سیاست هوای پاک به‌عنوان معیار برگزیده در طول دوره موردبررسی، عملکردی مطلوب، آلاینده ذرات معلق کمتر از 10 میکرون (PM10) و آلاینده دی‌اکسید سولفور (SO2) عملکردی متوسط و آلاینده دی‌اکسید نیتروژن (NO2) عملکردی نامطلوب داشته است، امتیاز نهایی عملکردی معیارها نیز در ارتباط با عملکرد شهر سبز در منطقه موردمطالعه دری دوره پنج‌ساله 545/0 به دست آمد که به‌عبارت‌دیگر 5/54 درصد از تغییرات توسعه شهری در این منطقه در این دوره زمانی بر اساس معیارهای شهرسبز محقق گردیده است و این نشانگر آن است که توسعه شهری سبز در این منطقه در دوره پنج‌ساله موردبررسی با توجه به پتانسیل‌های زیست‌محیطی قابل‌توجه آن در وضعیت متوسط قرارگرفته است و با نقطه ایده آل فاصله نسبتاً زیادی دارد. در انتهای پژوهش پس از شناسایی نقاط ضعف عملکردی و در جهت برنامه‌ریزی بهینه و کاراتر برخی راهبردها ارائه گردیده است.
محمد رسولی؛ محسن احدنژاد؛ محمدتقی حیدری
چکیده
بافت‌های کهن و قدیمی شهرها قلب تپنده شهرها در دورهای مختلف تاریخی بوده‌اند، اما امروزه با مشکلات و موانعی ساختاری و عملکردی خاصی تحت عنوان فرسودگی و ناکارآمدی مواجه هستند که رفع آنها برای پویایی بافت‌ها و پایداری هرچه بیشتر شهرها ضروری می‌باشد. در این چارچوب تحقیق حاضر با هدف تبیین اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی بافت‌های ...
بیشتر
بافت‌های کهن و قدیمی شهرها قلب تپنده شهرها در دورهای مختلف تاریخی بوده‌اند، اما امروزه با مشکلات و موانعی ساختاری و عملکردی خاصی تحت عنوان فرسودگی و ناکارآمدی مواجه هستند که رفع آنها برای پویایی بافت‌ها و پایداری هرچه بیشتر شهرها ضروری می‌باشد. در این چارچوب تحقیق حاضر با هدف تبیین اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهر زنجان صورت گرفته است. در این راستا بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی 40 شاخص قرارگرفته‌اند که جهت تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزار Micmac برای برسی عملکرد شاخص‌ها و استخراج عوامل کلیدی، از نرم‌افزار Mactor برای بررسی نقش و عملکرد ذینفعان و در نهایت از مدل IPA برای بررسی اهمیت/عملکرد عوامل کلیدی بازآفرینی استفاده‌شده‌اند. لازم به ذکر است ازآنجاکه تحلیل‌های تحقیق بر پایه دو جامعه خبرگان و عمومی بوده بر این اساس از نمونه 20 نفر خبره و 382 نفر عموم مردم استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان دادند که 12 شاخص در بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهر نقش کلیدی داشته‌اند، در این میان نهادهای مدیریت شهری به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگر دارای بیشترین قدرت تأثیرگذاری بر مشارکت شهروندان در بازآفرینی بوده است. در نهایت نتایج حاصل IPA خواستار اولویت اول و تمرکز بر افزایش مشارکت شهروندان، جذابیت آثار تاریخی و بهبود خدمات رفاهی –اقامتی بوده است.
