نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

افزایش روزافزون خودروها و به تبع آن گسترش استفاده از حمل ونقل شخصی از ویژگی های شهرهای امروزی است. ازاین رو تأمین سوخت موردنیاز و در همین راستا، انتخاب مکان مناسب جایگاه‍های سوخت رسانی به عنوان یکی از موضوعات مهم و کلیدی تلقی می‍گردد. در سال‍های اخیر با توجه به کمبود فضاهای بزرگ و مناسب جهت احداث جایگاه سوخت جدید، برای نخستین بار در کشور، فاز نخست طرح احداث پمپ بنزین های خطی به‍ عنوان راهکاری برای کاهش صف وسایل نقلیه در مقابل جایگاه های عرضه سوخت در کلان‍شهر اصفهان اجرا شده است. لذا ارزیابی جایگاه های سوخت خطی اجراشده به ویژه به لحاظ کیفی (ماتریس های سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و وابستگی) اهمیت فراوانی دارد. در این راستا در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است؛ ضمن اینکه برای تحلیل وضعیت جایگاه‍ها از ترکیب روش‍های فازی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته‍شده است. نتایج حاکی از آن است که 34 درصد از کل پمپ بنزین های خطی شهر اصفهان به لحاظ ارزیابی کیفی کاربری در وضعیت مکانی نسبتاً نامناسب قرار گرفته‍اند. پیشنهاد‍های کلی این پژوهش، توجه به تأمین زیرساخت‍های لازم برای احداث پمپ بنزین های خطی، رفع نقصان های جایگاه‍های خطی موجود و انجام مطالعات یکپارچه حمل ونقل و کاربری زمین پیش از اجرای فاز دوم پروژه می‍باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Qualitative Evaluation of the Landuse of Linear Fueling Stations in Isfahan Metropolis Based on the Combination of Fuzzy Logic and Analytic Hierarchy Process

نویسندگان [English]

  • Homayoon Nooraie 1
  • Ahmad Rahimi 2
  • Mahsa Fatahian 2

1 Assistant Professor of Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.

2 Master of Urban Planning, , Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Providing the required fuel for vehicles and in line with it, choosing the Proper location for fueling stations is considered as one of the important and key issues. In recent years, due to the lack of large and suitable spaces for the construction of a new fuel station, for the first time in the country, the first phase of the linear fueling station a the Isfahan metropolis has been implemented. Before entering the implementation of the second phase of the project and also the extension of the stations to other metropolises of country, the evaluation of linear fueling stations especially in terms of landuse quality (matrices of compatibility, desirability, capacity and dependence) is very important. In this regard, in this research library and field methods have been used to collect data. In addition, a combination of fuzzy logic and analytic hierarchy process (AHP) has been used to analyze the status of linear fueling stations. The results show that in general, 34% of all linear gas stations in Isfahan are in a relatively unsuitable location and 20% of them are in average condition in terms of qualitative evaluation of the landuse. The general suggestions of this research are to pay attention to providing the necessary infrastructure for the construction of linear gas stations, eliminating the shortcomings of existing linear stations and conducting integrated transportation and land use studies before the implementation of the second phase of the project.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qualitative Evaluation of the Landuse
  • Linear Fueling Stations
  • Fuzzy Logic
  • Analytic Hierarchy Process
  • Isfahan Metropolis
ابراهیم زاده، عیسی، قادرمزی، جمیل. (1394). ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری با تأکید بر پایداری کاربری مسکونی نمونه موردی: شهر دهگلان در استان کردستان، مجله آمایش محیط، دوره 1، شماره 38: 1-25.
پورمحمدی، محمدرضا. (1385). برنامهریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات سمت.
خلیل زاده خوشخو. حدید، خزایی. صفا و میثم عطارزاده (1392)، تحلیل فضایی و مکان‍یابی جایگاه‍های عرضه سوخت شهری مبتنی بر رویکرد پدافند غیرعامل؛ مطالعه موردی: منطقه 14 شهرداری تهران، فصلنامه علمی ترویجی پدافند غیرعامل، سال چهارم، شماره 4: 19-31.
رضویان، محمدتقی. (1381). برنامهریزی کاربری اراضی شهری، تهران: انتشارات منشی.
سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهر تهران، گزارش توصیه‍ها و هشدارهای ایمنی در مورد جایگاه‍های سوخت‍رسانی.
شرکت ملی پخش فرآورده‍های نفتی ایران. (1395). دستورالعمل طراحی و ساخت جایگاههای کوچک عرضه سوخت، قابل‍دسترسی ‍از طریقhttps://commerce.niopdc.ir/Content/media/image/2017/02 /54692_orig.pdf?t=636224065355524076، (تاریخ دسترسی: 25/3/1398).
موحدی، علی، صمدی، محمدحسین. (1390). ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهر مریوان، مجله پژوهشهای جغرافیایی انسانی، شماره 78: 45.
واعظی، موسی، اسمعیلی، اکبر، احمدی، توحید، خرمی، هابیل. (1397). مکان‍یابی و بررسی نقش عملکردی توقفگاه‍ها و پارکینگ‍های چندمنظوره پارک‍سوار در شهر شیراز. فصلنامه برنامهریزی توسعه شهری و منطقهای، سال سوم، شماره 4، 99-131.
References
Authority, N. A. E. P. (2014). Assessment of retail petrol stations. Nourth Australia Environment Protection Authority, available through http://www.environment.nsw.gov.au/resources/air/vapourecov09758.pdf, access date12/3/2019: 1-6.
Chen, D., Zhou, S., Xie, Y., & Li, X. (2015). Optimal facility location model based on genetic simulated annealing algorithm for siting urban refueling stations. Mathematical Problems in Engineering, 2015
Delhi, T. a. C. P. O. o. N. (1997). Guide to the location of gasoline (motor fuel) filling stations and fillingcum-service stations in urban areas, Town and Country Planning Organisation of New Delhi: 1-8.
El Faleet, O. J. (2017). Spatial analysis of the petrol stations in Khan-Younis city using geographic information system (GIS) techniques. Journal of Geography and Regional Planning, 10(6), 133-147.‏
Institute, A. P. (1996). Service Station Safety, American Petroleum Institute: 1-30.
Institution, T. B. S. (2012). Safety requirements for construction and performance of swivels for use on metering pumps and dispensers. Petrol filling stations. The British Standards Institution of United Kingdom: 1-13.
Kasanko, M., Lavalle, C., Demicheli, L., McCormick, N. L., & Turchini, M. (2002). Land-use and transport-network indicators in the assessment of the sustainability of urban areas. In Remote Sensing for Environmental Monitoring, GIS Applications, and Geology (Vol. 4545, pp. 118-129). International Society for Optics and Photonics.‏
Khahro, S. H. (2014). Land suitability analysis for installing new petrol filling stations using GIS. Procedia Engineering. 77: 28-36.
Lekwot, V.E. (2012). "Impact Assessment of the Operation of Petrol Stations on the Socio-Economic Environment of Karu, Nasarawa State, Nigeria". Jornal of Environment Management and Safety 4(1): 106-119.
Lin, Y. J., Chen, H. Y., & Lu, W. B. (2019). A DEA-based study on the environmental performance assessments of urban land use. Ekoloji, 28(107), 1513-1519.‏
Ministry, H. a. L. (2012). Location and sitting of petrol filling station. ministry of housing and Lands of Mauiritius: 1-14 (Master degree, Ahmadu Bellu University).
Mohammed, M. U., Musa, I. J., & Jeb, D. N. (2014). GIS-based analysis of the location of filling stations in metropolitan Kano against the physical planning standards. American Journal of Engineering Research, 3(9), 147-158.‏
Morales, F., & de Vries, W. T. (2021). Establishment of Land Use Suitability Mapping Criteria Using Analytic Hierarchy Process (AHP) with Practitioners and Beneficiaries. Land, 10(3), 235.‏
Nuissl, H., Haase, D., Lanzendorf, M., & Wittmer, H. (2009). Environmental impact assessment of urban land use transitions—A context-sensitive approach. Land use policy, 26(2), 414-424.‏
Olasunkanmi, O. (2017). Assessing The Location and Spatial Distribution of Petrol Filling Stations in Ilaro, Ogun State, The Federal Polytechnic, Ilaro.‏
Pahlavani, P., Sheikhian, H., & Bigdeli, B. (2020). Evaluation of residential land use compatibilities using a density-based IOWA operator and an ANFIS-based model: A case study of Tehran, Iran. Land Use Policy, 90, 104364.‏
Raad, R., Margane, A., Saade, E. & Mueller, K. (2012). Environmental Risk Assessment of the Fuel Stations in the Jeita Spring Catchment. Economic Cooperation and Development institute of Germany: 1-126.
Sartorius, K., Hart, J., & Eitzen, C. (2007). An examination of the variables influencing the fuel retail industry. Professional Accountant, 7(1), 218-235.‏
Tah, D. S. (2017). GIS-based locational analysis of petrol filling stations in Kaduna Metropolis. Science World Journal, 12(2).‏
Taleai, M., Sharifi, A., Sliuzas, R., & Mesgari, M. (2007). Evaluating the compatibility of multi-functional and intensive urban land uses. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 9(4), 375-391.‏
Williams, B., Petrov, L., & Ustaoglu, E. (2017). Scenario analysis of alternative land development patterns for the Leipzig-Halle Region: Implications for transport-land-use sustainability. Urban Planning, 2(1), 108-129.‏