نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد هشتگرد، هشتگرد، ایران
چکیده
در چند دهه اخیر با افزایش روند شهرنشینی و انبوه‌سازی مسکن در کشور، ایجاد فضای طبیعی در شهرها که از عوامل مؤثر در افزایش سرزندگی ساکنان می‌باشد رنگ باخته است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی جایگاه طبیعت بر سرزندگی ساکنان در مجتمع‌های مسکونی است. چهار مجتمع مسکونی اکباتان در تهران، پردیسان در قم، زیتون در اصفهان و مهرگان در قزوین به‌عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شدند. پژوهش به لحاظ هدف شناختی، روش انجام آن توصیفی - تحلیلی و روش پژوهش تلفیقی از روش کیفی و کمی است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه و مشاهدات میدانی از محل؛ و روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، استفاده از مدل ANP است. پس از شاخص سازی بر اساس نتایج، سرزندگی در مجتمع مسکونی زیتون و اکباتان وضعیت بهتری نسبت به مجتمع مسکونی پردیسان و مهرگان دارد. در مؤلفه‌ها نیز، در مؤلفه کالبدی دو مجتمع اکباتان و زیتون، مؤلفه ادراکی دو مجتمع اکباتان و زیتون، مؤلفه اجتماعی مجتمع زیتون و در مؤلفه‌های بصری و عملکردی نیز اکباتان و مؤلفه زمانی نیز دو مجتمع اکباتان و زیتون بهترین وضعیت را داشته‌اند. در راستای بررسی شاخص طبیعت و تأثیر آن بر سرزندگی مطالعات میدانی از طریق ساکنین با تدوین پرسشنامه انجام شد، بر اساس فرمول کوکران و جدول مورگان 384 پرسشنامه برای هر مجتمع تهیه، سپس شاخص‌های مورد بررسی مورد تحلیل واقع شد خروجی تحلیل بر اساس ضریب آلفای کرونباخ محاسبه‌شده است بر این اساس به ترتیب اکباتان و زیتون، بر اساس میزان فضای سبز و رضایت ساکنین در وضعیت بهتری قرار داند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Study on the Place of Nature in the Sense of Vitality of Residents in Residential Complexes
نویسنده [English]
- Mohammad Behzadpour
Assistant Professor of Architecture, Islamic Azad University, Hashtgerd Branch, Hashtgerd, Iran
چکیده [English]
In recent decades, with the increasing trend of urbanization and mass housing in the country, the creation of natural space in cities, which is one of the effective factors in increasing the vitality of residents has faded. Accordingly, the purpose of this study is to investigate the place of nature on the vitality of residents in residential complexes. Four residential complexes of Ekbatan in Tehran, Pardisan in Qom, Zaytoun in Isfahan and Mehregan in Qazvin were selected as the study areas. In terms of purpose, the research method is descriptive-analytical and the research method is a combination of qualitative and quantitative methods. Data collection tool: questionnaire and field observations; And the method of data analysis is the use of ANP model. After indexing based on the results, vitality in Zaytoun and Ekbatan residential complex is better than Pardisan and Mehregan residential complex. In the components, in the physical component, the two complexes of Ekbatan and Zaytoun, the perceptual component of the two complexes of Ekbatan and Zaytoun, the social component of the complex of Olive, and in the visual and functional components, Ekbatan and the temporal component, the two complexes of Ekbatan and Zaytun are in the best condition. In order to study the nature index and its effect on the vitality, field studies were conducted by residents by compiling a questionnaire, based on Cochran's formula and Morgan table, 384 questionnaires were prepared for each complex, then the studied indicators were analyzed. Cronbach has calculated that Ekbatan and Olive, respectively, are in a better position based on the amount of green space and the satisfaction of the residents.
کلیدواژه‌ها [English]
- Nature
- Vitality
- Neighborhood Relations
- Residential Complexes
- Social Interactions
- احمدی، علی. (1393)، بررسی وضعیت سرزندگی بافت‌های هدف برنامه‌های بازآفرینی شهری و ارائۀ راهکارهای ارتقاء آن نمونۀ موردی: محلۀ شیوا، تهران، هفت شهر، دوره 4، شماره 47 و 48 : 85-96.
- پایگاه اینترنتی شهرک اکباتان (shahrak-ekbatan.ir).
- پور محمد، شهراد؛ شجاعی، سید علیرضا؛کلانتری خلیل‌آباد، حسین و تقوایی، مسعود. (1399)، کاربست تأثیر شناختی شاخص خاطره بر ارتقای حس رضایتمندی ساکنین محلات شهر شیراز، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، دوره 5،شماره 14.
- جیکوبز، جین. (1386)، مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، ترجمه :حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران.
- خبرگزاری ایران، استان قزوین، (1396).
- خستو، مریم و سعیدی رضوانی، نوید. (1389)، عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، نشریه هویت شهر، سال 4، شماره 6.
- دلاور، علی. (1389)، روش‌شناسی کیفی، فصلنامه راهبرد، سال 19، شماره 54.
- دیانت، آراسته؛ آدمی، پیمانه و ژولیده، وریا. (۱۳۹۵)، شاخص‌های ارزیابی سرزندگی در فضاهای عمومی شهری، دومین کنفرانس بین‌المللی یافته‌های نوین پژوهشی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران، کنفدراسیون بین‌المللی مخترعان جهان (IFIA)، دانشگاه جامع علمی کاربردی،
https://www.civilica.com/Paper-RCEAUD02-RCEAUD02_607.html
- سجادی، ژیلا؛ کلانتری، بهرنگ و یاری قلی ، وحید. (1395)، تبیین فضای عمومی در توسعه پایدار محلی (مطالعه موردی: پارک شفق محله یوسف‌آباد تهران)، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای،دوره 1،شماره 2: 83-118.
doi: 10.22054/urdp.2020.11553
- قدس، حسین؛ بمانیان، محمدرضا و مرادی نسب، حسین. (1397)، واکاوی مؤلفه‌های ساختاری تعاملات اجتماعی در فضاهای اجتماع‌پذیر (خیابان ستارخان؛ فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه) ، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای،دوره 3،شماره 5: 55-80.
doi: 10.22054/urdp.2020.42908.1129
- گلکار، کوروش. (1385)، نشاط و سرزندگی در شهر به کمک طراحی شهری، شهرنگار، شماره 39.
- لینچ، کوین. (1381)، تئوری شکل شهر، ترجمه:سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران.
- مدیری، آتوسا و بهبودیان، سعید. (1385)، ارتقاء سرزندگی در فضاهای عمومی شهرهای جدید با رویکرد ساماندهی منظر شهری (مطالعه موردی: شهر جدید گلبهار)، سازمان زیباسازی شهرداری تهران.
- مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران. (1394)، سنجش سرزندگی در فضاهای شهری و ارائه راهکار (حدفاصل میدان تجریش و میدان قدس)، تهیه‌کننده: مریم محمدی، معاونت مطالعات و برنامه‌ریزی زیرساخت و طرح جامع، مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی امور معماری و شهرسازی.
- وب‌سایت شهرداری قم (qom.ir).
- وب‌سایت مجتمع مسکونی زیتون اصفهان
- هاشم‌پور، پریسا وکایینی، لیلا. (1394)، سرزندگی و معیارهای آن در معماری، کنفرانس بین‌المللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط‌زیست، افق‌های آینده، نگاه به گذشته، ایران، تهران، پژوهشکده فرهنگ هنر و معماری جهاد دانشگاهی.
- Appleyard, D. (1981). Livable Streets, Berkeley, CA: University of California
- Carmona, M. Heath, T. Oc, T. and Tiesdell, S. (2006), Public Places – Urban Spaces, London, Architectural Press.
- Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism, London, And Streetwise Press.
- Gehl, J. (2006). Life, Spaces, Buildings in Moor, M. and Rownald, J. “Urban Design Futures”, London, Routledge.
- Gencer, Cevriye, Didem, Gurpinar, (2006). Analytic network process in supplier selection: A case study in an electronic firm, Applied Mathematical Modeling, Vol.31:2475–2486.
- Saaty, T. L. (2004). Fundamentals of the analytic network process – Dependence and feedback in decision-making with a single network, Journal of Systems Science and Systems Engineering: 1–35.
- Salzano, T. (2007). seven aims for the Livable City from Making Cities Livable Goals, http://www. Livable Cities. Org/home.
- Ferriss, A. L. (1975). National approaches to developing social indicators. Social Indicators Research, 2(1), 81-92.
- Timmer, V., & Seymoar, N. K. (2005). Vancouver Working Group Discussion Paper. In World Urban Forum 2006.
- Veenhoven, R. (1988). The utility of happiness. Social indicators research, 20(4), 333-354.
)