نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی ،دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز،ایران

2 کارشناسی علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمرن اهواز، اهواز، ایران

چکیده

اسکان غیررسمی شکل رایج رشد شهری در اکثر کشورهای در حال توسعه است و شکلی از نحوه زیست که نه شهرنشین­اند و نه روستانشین را سامان داده­اند. براین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی فرآیند شکل­گیری تجربه حاشیه‌نشینی در محلات حاشیه­نشین شهرستان هویزه در استان خوزستان می­باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر روش کیفی به شــیوۀ­ نظریه داده­بنیاد و تکنیک گردآوری داده­ها مصاحبه نیمه­ساختاریافته و مشــاهدات میدانی مشارکتی بوده است. برای دستیابی به اهداف تحقیق 20 نفر از ســاکنان مناطق هویزه، به شــیوۀ هدفمند انتخاب شــده­اند. مصاحبه­ها تا رسیدن به اشباع داده­ها ادامه داشتند. بعد از کدگذاری، 21 مقوله اصلی از داده­ها پدیدار شد. در بعد شرایط شامل (فقدان حمایت و مهارت، بی­توجهی به عدالت فضایی، ضرورت تغییر فضا به تغییر اجتماعی، حس رهاشدگی، تجربه مستقیم جنگ، بسترهای ذهنی کنشگران، انتقاد تاریخی به فضای تولیدشده، و ...)، در بعد کنش- تعامل (تقابل، تعارض و مقایسه، احساس استیصال در تغییر وضعیت، چرخه فقر) و در بعد پیامدها (حاشیه‌نشین شدن حاشیه­نشینان، اصول حق به شهر به عنوان حلقه مفقوده، تلفیق هراس و روایت، تکنیک خودحمایتی) است که حول یک مقوله هسته به نام (زیست لاکچری- فقیرانه و بازگشت به عادت واره) شکل گرفته­ا­­ند. همچنین طبق نتایج حاصل از تحلیل فضایی، در بین مؤلفه­های آسیب‌پذیری، آسیب‌پذیری امنیتی و روحی در اکثر مناطق هویزه وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction of Social Aspects of Marginalization and Identification of Livability Damages in Hoveyzeh City Using GIS

نویسندگان [English]

  • Marziyeh Shahryari 1
  • Fatemeh Hamidi 2

1 Assistant Professor of sociology .Shahid Chamran University of Ahvaz , Ahvaz, Iran

2 BA of Social Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Informal housing is a common style of urban growth in most developing countries and is organized somehow which is neither urban nor rural. This study aimed to understand the daily life experience of citizens in the suburbs of Hoveyzeh city in Khuzestan province. The research method in this research was based on the qualitative method in the form of data theory and the data collection technique was semi-structured interviews and participatory field observations. To achieve the research objectives, 20 residents of these areas have been purposefully selected. Interviews continued until the saturation of data. After coding, 21 main categories of data emerged, each of which was analyzed based on the text of the interviews. In terms of conditions including (lack of support and skills, disregard for spatial justice, the need to change the space for social change, sense of abandonment, direct experience of war, actors' mental contexts, historical criticism of the produced space, marginalized lifestyle, acceptance and normal Marginal life, destiny and heredity, local dependence on interests and connections, combination of fear and narrative) and in the action-interaction dimension (confrontation, conflict, comparison, feeling of despair in changing the situation, the blind cycle of poverty) and in Then there are the consequences (marginalization of the marginalized, the principles of the right to the city as a missing link, the combination of fear and narrative, self-reliance) that have formed around a core category called (bio-luxury and return to habit). Finally, after extracting the findings, using the GIS, the relationship between location and the incidence of injuries is discussed and the results are expressed analytically and graphically. Also, the results of the spatial analysis show that among the vulnerability components, most of Hoveyzeh's areas are exposed to security and psychological vulnerabilities.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marginalization
  • Grounded Theory
  • Habitual
  • GIS
  • Hoveyzeh
امان پور، سعید و حسینی سیاه گلی، مهناز. (1399). مد­­ل­سازی تأثیرات فقر شهری بر ساختار فضایی-کالبدی بافت­های فرسوده (مطالعۀ موردی: شهر ایذه، جغرافیای اجتماعی شهر،7(2)، 76-59.
بوردیو، پی یر. (1390). تمایز، ترجمه: محسن چاوشیان، تهران: نشر ثالث.
بخشی، حامد. (۱۳۹۳). تعامل فرهنگ و ساختار در حل مسئله فقر، روزنامه جهان اقتصاد، تاریخ ۴ شهریور، ضمیمه هفتگی خراسان رضوی.
برنر، نیل، مارکوزه، پیتر و مایر، مارگیت. (1396). شهرها براى مردم، نه برای سوداگرى، ترجمه دکتر محمود عبدالله زاده، تهران: ناشر دفتر پژوهش‌های فرهنگى، چاپ اول. 
پیران، پرویز. (1367 و 1366). شهرنشینی شتابان و ناهمگون (بخش اول تا نهم): آلونک‌نشینی در تهران، اطلاعات سیاسی اقتصادی،  15 تا 23.
پیران، پرویز. (1368). تقدم و تسلط شهری: دیدگاه‌های نظری، ماهنامه سیاسی-اقتصادی، 30.
پیران، پرویز. (1380). تحلیل جامعه‌شناختی از مسکن شهری در ایران: اسکان غیر سمی، جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، 6،48-27.
خزایی، مصطفی و رضویان، محمدتقی. (1398). بافت فرسوده؛ فرصت یا تهدید مدیریت شهری (نمونه موردی: بافت فرسوده شهر نهاوند، آمایش محیط، 46(10)، 125-101.
خیرالدین، رضا و صلاحی مقدم، علیرضا. (1400). توانمندسازی اسکان‌های غیررسمی با گذر از رویکرد نیازمبنا به دارایی مبنا؛ (موردکاوی محله فرحزاد تهران)‏، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، 6 (17)، 58-29.
 داداش پور، هاشم و علیزاده، بهرام. (1390).  اسکان غیررسمی و امنیت تصرف زمین، انتشارات آذرخش، تهران، چاپ اول، 198.
رسولی، محمد، احدنژاد، محسن و حیدری، محمدتقی. (1400). تحلیل اهمیت- عملکرد عوامل کلیدی موفقیت در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر ذینفعان (مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، 6(16)، 178-149.
شکوری، علی. (1384). رفتارهای حمایتی و دلائل بروز آن‌ها، فصلنامه رفاه اجتماعی، 5 (18)،28-1
صادقی سقدل، حسین، عصاری آرانی، عباس، رکن الدین افتخاری، عبدالرضا و محمدی تیراندازه، مینو. (1399). بررسی مؤلفه­های مؤثر کلان اقتصادی بر روند حاشیه‌نشینی بعد از انقلاب اسلامی، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 10(36)، 124-103.
قاسمی سیانی، محمد و حقی، مهدی. (1395). تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه­های غیررسمی از منظر عدالت فضایی، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(24)، 256-245.
گیدنز، آنتونی. (1390). نظریه جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی، چاپ هفدهم، 1096.
میرحسینی، زهرا، بوربور، زهرا، صمصمامی، مرضیه، احمدی، نیره و اختری، زینب. (1389). چالش­های زندگی روزمره زنان حاشیه‌نشین شهر تهران، مطالعات راهبردی زنان، 22(89)، 38-8.
موحد، علی، ولی نوری، سامان، حاتمی نژاد، حسین، زنگانه، احمد و کمانرودی کجوری، موسی. (1395). تحلیل فضایی فقر شهری در کلان شهر تهران، انجمن جغرافیای ایران، 15(3): 19-3.
محمدی، جمال و اداک، صائب. (1398). حاشیه­نشینان شهری و تجربۀ رنج اجتماعی (محله نایسر شهر سنندج)، فصلنامه علوم اجتماعی، 26(86)، 184-158.
موحد، علی، کرملاچعب، حسین و محمدی، عباس. (1391). تأثیر جنگ تحمیلی بر شکل­گیری و گسترش مناطق حاشیه‌نشین، فصلنامه آمایش محیط، 24، 26-1.
نیازی، محسن، عشایری، طاها، سعادتی، موسی، منتظری خوش، حسن و عمرانی­نژاد، فاطمه. (1396). تبیین جامعه‌شناختی فرهنگ فقر روستایی مطالعه‌ای در باب روستاهای استان اردبیل، مسائل اجتماعی ایران، 8(1)، 167-189.
Booi, H, Boterman, W R. (2020). Changing patterns in residential preferences for urban or suburban living of city dwellers. Journal of Housing and the Built Environment, 35.93–123, https://doi.org/10.1007/s10901-019-09678-8.
Brooke Foucault Welles, B.F. Sarmiento, O. (2021). Networked Inequality: Studies on Diversity and Marginalization, Olga –osarmien (Editors), Applied Network Science.
Bullock, j, Jenkins, M. (2020). Corruption and marginalization, Transparency International Anti-Corruption Helpdesk Answer, Isabelle Büchner, Jessica Ebrard and Marie Chêne, Transparency International Ellie McDonald, Equal Rights Trust
 Cheraghi-Sohi, S,  Panagioti, M, White,G.,D, Giles, S, Riste, L,  Kirk,S,  Nio Ong, B,  Poppleton, A, Campbell,A,  Sanders,C. (2020). Patient safety in marginalised groups: a narrative scoping review, International Journal for Equity in Health ,19(1), 26. doi: 10.1186/s12939-019-1103-2.
Liu I-TH-C, Uchida Y and Norasakkunkit V. (2019). Socio-Economic Marginalization and Compliance Motivation among Students and Freeters in Japan. Front. Psychol. 10:312. Doi: 10.3389/fpsyg.2019.00312
Krahn, G., Putnam, M. (2003). Qualitative methods in psychological re-search.In M. C. Roberts & S. S. Ilardi (Eds.), Handbook of research methods in clinical psychology, 177-195.
Sasman, M. Dolan, C.B. Villegas, D. Eyob, E. Barrett, C. (2021). The Influence of Marginalization on Cultural Attitudes and Trash Disposal Practices in Esfuerzo de Paraíso of the Dominican Republic, A Qualitative Interview Study. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2872. https://doi.org/10.3390/ijerph18062872.