نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دانش آموخته شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 شهرسازی- دانشکده هنر ومعماری دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
امروز با گسترش شهری‌شدن، بیش‌ازپیش شاهد فضامند شدنِ منطقِ رقابتی و توسعه در جهان پیرامون هستیم. به بیانی دیگر می‌توان گفت آنچه در قالب انواع طرح‌ها و برنامه‌ها بدان‌ها برخورد می‌کنیم، به‌نوعی نمایندۀ منطقِ نامبرده تلقی می‌شود. به‌عنوان مصداقی از این طرح‌ها و برنامه‌ها، این نوشتار به ترسیم فضای منازعه شکل‌گرفته پیرامون محدوده طرح توسعه دانشگاه تهران با بهره‌گیری از روش کیفی گرانددتئوری می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، به‌واسطه در هم تنیدگی عقلانیت آکادمیک و شبکه‌های قدرت، دانشی که دغدغۀ خیر عمومی دارد، تولید می‌شود و مسئله را که در اینجا ضرورت بخشی به ایجاد دانشگاه سبز، کارآفرین و هوشمند است، خلق می‌کند. به‌طور هم‌زمان این دانش خاص تولیدشده توسط روابط قدرت مشروعیت بخشی می‌شود. اینجاست که منطق توسعه در فرم فضایی خاصی بازتولید می‌شود. یکی از وجوه اشتراک این فضامندی در مفهوم عام منطق توسعه، انواع سلب مالکیت‌ها[1] و برون‌رانی‌هاست. این سلب مالکیت در کنار همۀ اعمال قدرت‌ها، مقاومت‌هایی را از سوی اهالی محله وصال در پی دارد. در نهایت مجموعه این نیروهای متکثر دخیل و شکل‌گرفته حول طرح توسعه دانشگاه تهران ترسیم‌شده و با اتکا به روش‌شناسی نسبت ادعاهای طرح مذکور با میدان واقعیت سنجیده می‌شود.
[1]. Dispossession
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Explaining Power Mechanism in the Preparation and Implementation of Urban Development Plans; The University of Tehran Development Plan as a Case Study
نویسندگان [English]
- Mojtaba Rafieian 1
- zahra rahmati 2
- Hashem Dadash Pour 3
1 Member of Art and Architecture Faculty
2 Graduated of Urban Planning, Department of Urban and Regional Planning, Tarbiat Modares University
3 Dept. of Urban planning- Faculty of Art -TARBIAT MODARES UNIVERSITY
چکیده [English]
Today, with the spread of urbanization, we witness more and more the space of competitive logic and development in the world around us. In other words, it can be said that what we deal with in the form of various plans and programs is considered representative of the mentioned logic. As an example of these development plans and programs, this article uses the qualitative grounded theory method. It describes the conflict space formed around the University of Tehran's development plan. The research findings show that in this field, through an intertwining of academic rationality and power networks, the knowledge concerned with the public good is produced and creates the issue necessary here to develop a green, entrepreneurial, and Entrepreneur university. At the same time, this particular knowledge generated by power relations is legitimized. This is where the logic of development is reproduced in a specific spatial form. One of the commonalities of this spatiality in the general concept of development logic is the types of dispossession and gentrification. This expropriation, along with all the exercise of power, leads to resistance from the residents of the Vesal neighborhood. Finally, the set of these multiple forces is drawn around the University of Tehran's development plan. The relationship between the plan's claims and the reality field is measured using the methodology.
کلیدواژه‌ها [English]
- Production of Space
- Political Economy of Space
- Expropriated Property
- University of Tehran Development Plan
- اسمیت، نیل. (1390)، مرزبندی نوین شهری، بهسازی بافت شهری از راه اسکان جمعیت مرفه در شهرهای کینه‌توز، ترجمه: حسام زند حسامی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
- هاروی، دیوید. (1395)، از حق به شهر تا شهرهای شورشی، ترجمه: خسرو کلانتری و پرویز صداقت، تهران: نشر آگاه، چاپ اول.
- هاروی، دیوید. (1397)، امپریالیسم جدید، ترجمه: حسین رحمتی، تهران: نشر اختران، چاپ اول.
- هاروی، دیوید. (1392)، شهری شدن سرمایه چرخه دوم انباشت سرمایه در تولید محیط مصنوع، ترجمه: عارف اقوامی مقدم، تهران: نشر دات، چاپ اول.
- هاروی، دیوید و مریفیلد، اندی. (1391)، حق به شهر، ریشه‌های شهری بحران‌های مالی، ترجمه: خسرو کلانتری، تهران: نشر مهر ویستا، چاپ اول.
- هیلیر، جین. (1388)، سایه‌های قدرت؛ حکایت دوراندیشی در برنامه‌ریزی کاربری اراضی، ترجمه: کمال پولادی، تهران: نشر جامعه مهندسان مشاور ایران، چاپ اول.
- رحمتی، زهرا؛ رفیعیان، مجتبی و داداش پور، هاشم. (1398)، تحلیل اثرات طرح‌های توسعه شهری بر زندگی شهروندان از منظر اعیانی سازی نمونه مطالعاتی طرح توسعه دانشگاه تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس.
- رفیعیان، مجتبی؛ یزدانیان، احمد و داداش پور، هاشم. (1396)، «صورت‌بندی انتقادی مسئلۀ فضا، با تأکید بر فضای عمومی شهری؛ فضا چگونه از خلال روابط نیروها تولید و بازتولید می‌شود؟»، مجله پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، سال دوم، شماره 6: 79-108.
- گونواردنا، کانیشکا؛ کیفر، استفان؛ میلگرام، ریچارد و اشمید، کریستین. (1394)، فضا، تفاوت و زندگی روزمره، خوانش هانری لوفور، ترجمه: افشین خاکباز و محمد فاضلی، تهران: انتشارات تیسا، چاپ اول.
- صدیقی، مائده. (1398)، بررسی و تحلیل روابط قدرت در نظام مدیریت شهری، نمونه موردی مداخلات بزرگ‌مقیاس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ مدیریت شهری، دانشگاه تهران.
- فوکو، میشل. (1378)، مراقبت و تنبیه (تولد زندان)، ترجمه: نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی، چاپ اول.
- کیچن، راب و تریفت، نایجل. (1397)، فضا، ترجمه: هومن حاجی میرزایی، سایت فضا و دیالکتیک.
- گاتدینر، مارک. (1397)، تولید اجتماعی فضای شهری، ترجمه: آیدین ترکمه، سایت فضا و دیالکتیک.
- مارکس، کارل. (1394)، سرمایه، نقد اقتصاد سیاسی، ترجمه: حسن مرتضوی، تهران: نشر لاهیتا. چاپ اول.
- مارکوزه، پیتر؛ کنولی، جیمز؛ نووی، جوهانز؛ اولیوو، اینگرید؛ پاتر، سوز و استیل، جاستین. (1392)، در جست‌وجوی شهر عدالت محور ، ترجمه: هادی سعیدی رضوانی و محجوبه کشمیری، تهران: موسسه نشر شهر، چاپ اول.
- مریفیلد، اندی. (1397)، پنجاه سال با حق به شهر، ترجمه: علی عزیزی، سایت فضا و دیالکتیک.
- مهندسان مشاور صفامنش و همکاران. (1396)، طرح ساماندهی و توسعه پردیس مرکزی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران: مهندسان مشاور صفامنش.
- واقفی، ایمان. (1395)، روش‌شناسی انتقادی در مطالعات شهر، تأملی روش‌شناختی در آثار هانری لوفور، سایت فضا و دیالکتیک.
- Harvey, David. (2014). "Cities or Urbanization". In in Implosions/Explosions: Towards a Study of Planetary Urbanization, by Neil Brenner, 52-66. Berlin: Jovis.
- Lefebvre, Henri. (1976). "Reflections on the Politics of Space", Translated by Michael J. Enders. Antipode, 8 (2): 30–37.
- Lefebvre, Henri. (1991). The Production of Space. Translated by Smith David Nicholson. Oxford and Cambridge: Blackwell.
- Levien, Michael. (2012). "Regimes of Dispossession: From Steel Towns to Special Economic Zones". Development and Change, 44(2), 381-407.
- MacLeod, Gordon and Jones, Martin. (2011). "Renewing Urban Politics." Urban Studies, 48(12), 2443–2472.
- Peck, Jamie, (2005). Struggling with the Creative Class. International Journal of Urban and Regional Research, 29(4), 740–770.
- Zieleniec, Andrzej. (2007). Space and Social Theory. SAGE Publications.
)