نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه‌شناسی. مرکز ارزیابی تاثیرات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.

2 کارشناسی ارشد مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

اجرای پروژه‌های محرک توسعه در راستای تسریع و تسهیل بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری صورت می‌پذیرد و با اتکا به مشارکت اجتماعی و استفاده از ظرفیت‌های محلی به ثمر می‌رسد. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات انتقال سازمان‌های عمومی به بافت فرسوده شهر تهران بوده است که به این منظور تلاش شد با بهره‌گیری از رویکرد ارزیابی تأثیرات و باهدف برآورد تأثیرات ناشی از این اقدام، با استفاده از روش‌های اسنادی و میدانی نخست به گردآوری داده‌ها و اطلاعات پرداخته و درنهایت با بهره‌گیری از فنون متفاوت همچون مطالعات تطبیقی، برآوردی از متغیرها و ذی‌نفعان این اقدام (انتقال سازمان‌های عمومی) ارائه گردد. برای تحقق این هدف علاوه بر مرور پژوهش‌های انجام‌شده، برخی از طرح‌های شهری داخلی و خارجی مرتبط نیز موردبررسی قرار گرفت. مدیران شهری، مسئولان مرتبط، نخبگان و فعالان محلی، بخشی از جامعه آماری این پژوهش بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری با این افراد گفتگو شد. درنهایت تأثیراتی در حوزه‌های مختلف اجتماعی (تغییر در متغیرهایی چون تراکم جمعیت، نظارت اجتماعی، امنیت، سبک زندگی، تعارضات اجتماعی، حضور زنان، مهاجرت، کیفیت زندگی و...)، کالبدی (زیرساخت‌ها، ترافیک، فرسودگی بافت، منظر شهری و...)، اقتصادی (بهای املاک، اشتغال‌زایی، کسب‌وکارهای محلی، سرمایه‌گذاری و...) و محیط زیستی بیان و تلاش شد در قالب نظامی از نهادها و سازمان‌هایی که باید در مدیریت پیامدها نقش ایفا نمایند ارائه گردد. در انتها نیز باهدف کاهش آثار منفی پیشنهادهایی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impacts of Relocating Public Organizations to Deteriorated Areas as Urban Catalyst Projects

نویسندگان [English]

  • Hadi Barghamadi 1
  • Farid Nahid 2

1 PhD in Sociology, Center for Social Impact Assessment. Institute for humanities and social studies . ACECR

2 MA of Management, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

چکیده [English]

Urban catalyst projects are implemented in order to accelerate and facilitate the regeneration process of disorganized and disordered urban areas and are accomplished by relying on social participation and the use of local capacities. This study mainly aimed to investigate the effects and impacts of relocating public organizations to deteriorated areas in Tehran as urban catalyst projects. Thus the methodology was designed based on social impact assessment. Data was collected through documents and field visits. Afterward, the changes derived from the intervention in different variables and impacts on stakeholders were evaluated using different techniques such as comparative analysis. In addition to the literature review, reports from several similar urban projects were also studied. Related officials, urban managers, elites, and local social actors were selected by the targeted sampling method and were also interviewed, and the interviews continued to reach theoretical saturation. Based on all the data, the impacts on various aspects, including social (changes in population density, social control, safety, social conflicts, female presence and participation, migration and gentrification, quality of life, etc.), physical (infrastructures, traffic, deterioration, urban landscape, etc.), economical (property prices, job creation, local businesses, investment, etc.) and environmental subjects were explained. In the end, for managing the impacts, the network of different institutions and organizations which should be responsible for these interventions are identified. Then related solutions are provided to increase the positive effects and reduce the negative ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Impact Assessment
  • Deteriorated Area
  • Urban Catalyst Project
  • Relocation of Public Organizations
  • City of Tehran
 
انجم‌شعاع، مریم؛ حناچی، پیروز و الهام اندرودی (1398). اصول و راهکارهای طراحی ساختارهای میان‌افزا به‌مثابه محرک توسعه بافت‌های تاریخی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 10، شماره 37، ص 67-80.
بارج، رابل جی (1391). مفاهیم، فرایندها و روش‌های ارزیابی تأثیر اجتماعی. ترجمه­ی کاوه اکبری، افسانه قره‌داغی و سمانه مرتضوی گازدار. تهران: انتشارات جامعه و فرهنگ با همکاری اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
تاجیک، زهره؛ پورموسوی، سید موسی و رحیم سرور (1398). بازآفرینی اقتصادی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با رویکرد برنامه‌ریزی راهبردی؛ مطالعه موردی: منطقه 10 شهر تهران. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 10، شماره 37، ص 53-66.
حبیبی، کیومرث و احمد پوراحمد (1389). بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری. تهران: نشر انتخاب.
ذاکرحقیقی، کیانوش و الناز سرخیلی (1397). پروژه‌های محرک توسعه مفاهیم، تجارب، معیارهای شناخت و ارزیابی. تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
رسولی، سید حسن؛ مومن­پورآکردی، سکینه؛  عظیمی­زاده، الهام و سیدمریم قاسمی (1395). ضرورت بهسازی و نوسازی بافت­های فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر ساری)، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش­های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، باتومی گرجستان.
سجادزاده، حسن و سجاد زلفی‌گل (1394). طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله کلپا همدان. فصلنامه آمایش محیط، دوره 8، شماره 31، ص 147- 171.
عزیزی، محمدمهدی­ و بهاره بهرا (1396). نقش پروژه­های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها: نمونه مطالعاتی، بافت تاریخی شهر یزد. نشریه هنرهای زیبا، دوره 22، شماره 4، ص 5-16.
عسگری، نقی (1399). ارزیابی پایداری اجتماعی محلات نوسازی‌شده شهر تهران؛ مطالعه موردی: محلات شبیری ـ جی و شمشیری. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 11، شماره 42، ص 55-66.
کلانتری خلیل‌آبادی، حسین و مهدی حقی (1399). تحلیل نظام اجرایی طرح‌های نوسازی در بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر بافت فرسوده تهران؛ نمونه موردی: محلات صفا و شهید اسدی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 11، شماره 41، ص 5-14.
کلانتری­خلیل­آبادی، حسین و احمد پوراحمد (1385). فنون و تجارب برنامه‌ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی.
مهدی‌نژاد، سمانه و شهریار شقاقی (1399). احیاء هویت بافت تاریخی شهر با تأکید بر ساماندهی نظام کالبدی و بصری مطالعه موردی: میدان تاریخی ویجویه تبریز. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 11، شماره 41، ص 69-80.
مهربانی‌گلزار، محمدرضا، فاطمی، مهدی و پریچهر اصل‌فلاح (1395). تجربیات پروژه‌های محرک توسعه. تهران: سازمان نوسازی شهر تهران.
نصر، طاهره (1396). جستاری در ارزیابی اقدامات نوسازی بافت­های فرسوده شهری ایران (در قیاس یا تجارب نوسازی جهانی) در راستای توجه به اهداف توسعه پایدار، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه­ای، سال 7، شماره پیاپی 27.
وفایی، ابوذر (1399). تبیین زمینه‌های تحقق پایداری در بافت‌های قدیم و فرسوده با رویکرد بازآفرینی شهری یکپارچه؛ مطالعه موردی: بافت قدیم شهر کاشان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، دوره 11، شماره 41، ص 55-68.
هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل و حسین ذبیحی (1397). مقایسه تطبیقی تجارب پردازه‌های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال پانزدهم، شماره 60 صفحات 29 – 44.
Kongsombat, Prin. (2009). "STUDY ON URBAN CATALYST FOR SUSTAINABLE URBAN DEVELOPMENT." Master Thesis at School of Human-Environment Studies, Kyusho University, Japan.
Kristo, S., & Dhiamandi, J. (2016). Urban Catalyst as the tool for public space transformation. In 1st International Scientific Conference on Professional Sciences (Vol. 1, pp. 45-53). Universiteti" Aleksandër Moisiu" Durrës.
Lakmali, R. N. (2018). Vitalization of core city area using urban catalyst as a tool for development-In the case of Colombo City Core. General Sir John Kotelawala Defense University, Sri Lanka.
Mutia, F., Elviana, E., & Yunisya, A. N. (2020, April). Kalanganyar River, Sidoarjo Regency, Indonesia as a natural urban catalyst, living place or society pest. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 490, No. 1, p. 012007). IOP Publishing.
Sternberg, E. (2002). What makes buildings catalytic? How cultural facilities can be designed to spur surrounding development. Journal of architectural and planning research, 30-43.
 
 
 
 
استناد به این مقاله: برغمدی، هادی.، ناهید، فرید. (1400). تأثیرات انتقال سازمان‌های عمومی به نواحی فرسوده شهر به‌مثابه پروژه محرک توسعه،  فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، 7(21)، 87-119.
DOI: 10.22054/URDP.2022.66775.1420
 Urban and Regional Development Planning  is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License...