نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیداحمد میرمحمدتبار ¹
• مریم سهرابی ²

¹ استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه اراک

² دکتری جامعه شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با افزایش روند شهری شدن در جهان، میزان مصرف در حال افزایش است. یک پیامد اجتناب‌ناپذیر مصرف بیشتر، افزایش سریع مقدار زباله جامد تولیدی است. امروزه شرایط مدیریت پسماند در کشورهای درحال‌توسعه نامناسب است. طی دو دهه اخیر، علیرغم فعالیت‌های سازمان مدیریت پسماند و سازمان فرهنگی شهرداری مشهد برای ترویج تفکیک زباله و مدیریت صحیح پسماند، نرخ تفکیک زباله از مبدأ در شهر مشهد در حد قابل قبول نیست و نیاز است به بررسی چالش‌های مدیریت پسماند است تا مشکلات و دلایل مدیریت نامناسب پسماند در شهر مشهد شناسایی شود. هدف اصلی تحقیق شناسایی چالش‌های مدیریت پسماند و دلایل آن در شهر مشهد است. داده‌های این مطالعه کیفی از طریق مصاحبه عمیق گردآوری شده و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. با کمک نمونه‌گیری هدفمند و با معیار اشباع نظری با 25 نفر از مصاحبه‌شوندگان مصاحبه انجام شد و نهایتاً داده‌های گردآوری شده در قالب دو مضمون فراگیر و هشت مضمون سازمان دهنده، کدگذاری و تحلیل گردید. نتایج تحقیق درباره مشکلات مدیریت پسماند در مشهد نشان می‌دهد که چهار مضمون سازمان دهنده رفتارهای ناپایدار زیست‌محیطی شهروندان، نارسایی قانونی-ساختاری، ناکارآمدی اجرایی و مشکلات مرتبط با زائران در ایام پیک مهم‌ترین چالش‌های مدیریت پسماند در شهر مشهد هستند. همچنین چهار مضمون سازمان دهنده خلأهای فرهنگی و اجتماعی، نگاه کالایی و درآمدی به پسماند، بازدارندگی پایین قوانین و ضعف سازمانی مهم‌ترین دلایل چالش‌های مدیریت پسماند در شهر مشهد است.

کلیدواژه‌ها

• مدیریت پسماند
• چالش ها
• دلایل
• تحلیل مضمون
• شهر مشهد

موضوعات

• برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای

عنوان مقاله [English]

Challenges of waste management in Mashhad: a qualitative study

نویسندگان [English]

• Seyed Ahmad Mir Mohammad Tabar ¹
• Maryam Sohrabi ²

¹ Assistant Professor, Department of Sociology, Arak University

² PhD in Sociology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad

چکیده [English]

With the increasing trend of urbanization in the world, the amount of consumption is increasing. An inevitable consequence of more consumption is the rapid increase in the amount of solid waste that is produced.During the last two decades, despite the activities of the Waste Management Organization and the Cultural Organization of Mashhad Municipality to promote waste segregation and proper waste management, the rate of waste separation from the source in Mashhad city is not acceptable and there is a need to investigate the challenges of waste management in order to identify the problems and reasons for improper waste management in Mashhad city.The main purpose of the research is to identify the challenges of waste management and its reasons in Mashhad. The data of this qualitative study was collected through in-depth interviews and thematic analysis method was used to analyze the data. Twenty-five interviewees were interviewed with purposeful sampling and theoretical saturation criteria, and finally the collected data were coded and analyzed in the form of two overarching themes and eight organizing themes. The results about the problems of waste management in Mashhad show that the four themes organizing the unstable environmental behavior of citizens, legal-structural failure, executive inefficiency and problems related to pilgrims during peak times are the most important challenges of waste management in Mashhad.The four organizing themes of cultural and social gaps, commodity and income view of waste, low deterrence of laws and organizational weakness are the most important reasons for the challenges of waste management in Mashhad.

کلیدواژه‌ها [English]

• waste management
• challenges
• reasons
• thematic analysis
• Mashhad