نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرید گنجعلی ¹
• ایمان قلندریان ²

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

² استادیار، گروه شهرسازی ، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی، مشهد ، ایران.

چکیده

درک تعامل میان انسان و محیط در زمینه شهرنشینی فزاینده، یکی از چالش‌های اصلی در حوزه مطالعات شهری است. این پژوهش با هدف ترسیم ساختار فکری و روندهای نوظهور در حوزه میان‌رشته‌ای علوم رفتاری و محیط ساخته‌شده، از یک رویکرد ترکیبی علم‌سنجی و تحلیل محتوا بهره می‌برد. با تحلیل داده‌های کتابشناختی از پایگاه‌های Scopus و Web of Science از طریق نرم‌افزار VOSviewer و بررسی محتوایی ۵۶ مقاله کلیدی، نقشه جامع این حوزه علمی ترسیم گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد که پژوهش‌ها عمدتاً بر برنامه‌ریزی شهری (۳۳٪) و طراحی منظر (۲۱٪) متمرکز هستند. دو جریان فکری اصلی و مکمل شناسایی شد: یک جریان متمرکز بر ابعاد «روان‌شناختی-اجتماعی» رفتار و دیگری متمرکز بر تأثیر «فرم کالبدی و مداخلات برنامه‌ریزانه»، که این دو رویکرد در نشریات مرجعی چون Journal of Cleaner Production و Transportation Research Part A تجلی یافته‌اند. نتایج، بیانگر یک گذار پارادایمی از رویکردهای عینی‌گرایانه به سمت تحلیل‌های عمل‌گرایانه و یکپارچه است. این مقاله با شناسایی شکاف‌ها و قطب‌های پژوهشی، راهنمایی برای مطالعات آتی جهت ارتقای کیفیت فضاهای شهری از طریق مداخلات طراحانه آگاهانه‌تر ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل علم‌سنجی
• علوم رفتاری
• محیط‌های ساخته‌شده
• رویکردهای عینی‌گرا و عمل‌گرا
• نرم‌افزارVOSViewer

موضوعات

• برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای

عنوان مقاله [English]

Visualizing Citation Networks and Emerging Research Trends in Behavioral Sciences Related to Urban Environments: A Scientometric Approach

نویسندگان [English]

• Farid Ganjeali ¹
• Iman Ghalandarian ²

¹ Urban Design Graduate, Department of Urbanism, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

² Assistant Prof. in Urbanism, Department of Urbanism, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Understanding the human-environment interaction within the context of increasing urbanization is a primary challenge in urban studies. Aiming to delineate the intellectual structure and emerging trends in the interdisciplinary field of behavioral sciences and the built environment, this study utilizes a mixed-method approach of scientometric and content analysis. By analyzing bibliographic data from Scopus and Web of Science using VOSviewer and conducting a content analysis of 56 key articles, a comprehensive map of the scientific landscape was developed. The findings indicate a primary research focus on urban planning (33%) and landscape design (21%). Two main and complementary intellectual currents were identified: one focusing on the "psycho-social" dimensions of behavior, and another centered on the impact of "physical form and planning interventions," reflected in leading journals such as the Journal of Cleaner Production and Transportation Research Part A. The results signify a paradigm shift from objectivist to more pragmatic and integrated analyses. By identifying research gaps and hubs, this paper provides a guide for future studies aimed at enhancing the quality of urban spaces through more informed design interventions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bibliometric analysis
• Behavioral sciences
• Built environments
• Objectivist and Pragmatic approaches
• VosViewer software