نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامرضا لطیفی ¹
• مژده باباگلی ²

¹ دانشیار برنامه ریزی شهری دانشگاه علامه طباطبائی

² کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار می‌‌گیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آن‌ها مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سال‌های 1375، 1385 و 1390 بر اساس مدل سطح‌بندی موریس محاسبه می‌‌شوند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که توزیع مطلوبیت فضا با توزیع شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه معناداری دارد، به‌طوری‌که این رابطه در هر سه دوره سرشماری تأیید می‌‌شود. گرچه توزیع شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در طی 15 سال موردبررسی متوازن‌تر می‌‌شود، ولیکن در توزیع شاخص مطلوبیت فضا تغییر محسوسی رخ نمی‌‌دهد. همچنین در سا‌‌ل‌های 1385 و 1390 برخلاف سال 1375 رابطه همبستگی میان شاخص‌های اجتماعی و مطلوبیت فضا بیش از رابطه همبستگی میان شاخص‌های اقتصادی و مطلوبیت فضا محاسبه می‌‌شود که نشان از افزایش تأثیرپذیری شاخص مطلوبیت فضا از شاخص اجتماعی دارد. آزمون رگرسیون و محاسبه ضریب تعیین تعدیل‌شده نیز نتایج مشابهی را نشان می‌‌دهد؛ بطوری که در سال 1375 شاخص اقتصادی 72 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را تبیین می‌‌کند. در سال‌های 1385 و 1390 شاخص اقتصادی از معادله رگرسیون خطی خارج و شاخص اجتماعی بدان وارد می‌‌شود. در این سال‌ها شاخص اجتماعی به ترتیب توان تبیین 59 درصد و 68 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را می‌‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• نابرابری فضایی
• نابرابری اجتماعی
• انسداد اجتماعی
• فضاهای نابرابر

20.1001.1.24765864.1394.1.1.5.9

عنوان مقاله [English]

Study of Urban Spatial Inequality in Tehran (1996 to 2011)

نویسندگان [English]

• Gholamreza Latifi ¹
• Mojdeh Babagoli ²

چکیده [English]

This research examines the urban spatial inequality in Tehran. For this
purpose, distribution of economic, social and space desirability indices and
the relationships among them were studied. These indices will be calculated
with secondary analysis of detailed results of Iran National Population and
Housing and reports on price of land and rental price of residential buildings
in 1996, 2006 and 2011 based on Morris Level Processing. These results
indicate that the distribution of the space desirability index has significant
relationships with the distribution of social and economic indices as these
relationships are confirmed in all three census. Although the distributions of
economic and social indices become more balanced over the 15 years,
significant change doesn’t occur in the distribution of space desirability
index. In contrast, in 1996, 2006 and 2011, the correlation between social
index and space desirability index exceeds the correlation between economic
index and space desirability index. This indicates the social index’s
increasing of influence on space desirability.