برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
ابوذر قاسمی‌نژاد؛ محسن شبستر؛ علی اصغر اسماعیل زاده
چکیده
امروزه حاشیه‌نشینی به یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و موانع توسعه اجتماعی تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی شرایط علی و زمینه‌ای تعلیق توسعة اجتماعی در بین حاشیه‌نشینان پاکدشت و قیام‌دشت انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیة ساکنان مناطق حاشیه‌نشین پاکدشت و قیام‌دشت هستند که به شیوة نمونه‌گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. ...
بیشتر
امروزه حاشیه‌نشینی به یکی از مهمترین مسائل اجتماعی و موانع توسعه اجتماعی تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی شرایط علی و زمینه‌ای تعلیق توسعة اجتماعی در بین حاشیه‌نشینان پاکدشت و قیام‌دشت انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه کلیة ساکنان مناطق حاشیه‌نشین پاکدشت و قیام‌دشت هستند که به شیوة نمونه‌گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. به این اعتبار، با 38 نفر از ساکنان این مناطق مصاحبه عمیق فردی به عمل آمد. توقف مصاحبه نیز بر اساس معیار اشباع نظری بود. تحلیل داده‌ها به روش داده‌بنیاد و براساس رویکرد اشتروسی انجام گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که شرایط علی تعلیق توسعة اجتماعی عبارتند از: برگشت‌ناپذیری متقابل، کنش‌های موقتی و ابزاری، خودپنداره ضعیف، تسلسل نسلی فقرو «خیر محدود. زمینه‌های تعلیق توسعه اجتماعی نیز خود را قالب مقولاتی همچون نقش‌های ناهمگرا، شکاف در آگاهی اجتماعی، ضعف منابع و گروه‌های مرجع، بی-سامانی مرزهای خانوادگی و بی‌اعتمادی نهادی نشان داده است. تتایج این مطالعه نشان می‌دهد، تضادهای قومیتی و تضادهای هویتی منجر به ساختار موزاییکی این مناطق شده‌اند. تضادهای قومیتی و انگاره‌های گذشته‌نگر باعث برتری جویی‌های قومی و در نتیجه عدم همگرایی شده است. در تعارض‌های هویتی نیز به دلیل نابرابری‌های عمده، قدرت انطباق‌پذیری این اقوام ساکن با جهان مدرن (در اینجا تهران) را سخت و دشوار کرده است. لذا، این افراد در این مناطق به کنش‌های موقتی و ابزاری گرایش پیدا کرده و نمی‌توانند تعاملات اجتماع پایداری ایجاد کنند در نتیجه توسعه اجتماعی تحقق نمی‌یابد.
