نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیارشهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
چکیده
هدف این مقاله، برآوردی از دیدگاه صاحب‌نظران در شناسایی طرح‌های شهری شاخص و اجرا شده تهران در دوره جمهوری اسلامی است. باوجود نقدهای مکرر به‌نظام طرح‌های شهری تهران، پیشرفت و گرایش این طرح‌ها در دوره‌های اخیر کمتر از شکست آن‌ها به‌صورت روشمند بررسی شده است. پرسش این است که این طرح‌ها چگونه قابل دسته‌بندی و ارزیابی هستند؟ گرایش طرح‌های موفق شهری به سمت چه طرح‌هایی بیشتر یا کمتر بوده است؟ افزون بر ترسیم چشم‌انداز پیشرفت، آگاهی از گرایش طرح‌ها، سبب روشن‌تر شدن و هدایت تصمیم‌های آتی می‌شود. در این پژوهش، روش دلفی انتخاب و طبق آن پنج کمیته مختلف تخصصی تشکیل شده است. چهل نفر متخصص در چهار گام نظرسنجی جهت کشف، دسته‌بندی و امتیازدهی طرح‌ها مشارکت کرده‌اند. درنهایت، میان طرح‌های شاخص، چهار گونه طرح با سه معیار کلی موفقیت و ده‌ها پروژه شاخص در چهار رتبه شناسایی و امتیازبندی شدند. همچنین مشخص شد که تمام چهار گونه طرح‌های شهری موفق از دهه 1370 باوجود شکست‌های برنامه‌ریزی، افتتاح و رایج شده‌اند. گرایش به پیاده‌راه‌سازی شهری و توجه به گونه «معماری شهری» موفق، بیشتر از اواسط دهه 1380 گسترش‌یافته و از دهه نود گرایش به طراحی فضاهای باز شهری متنوع زیاد شده است. در سال‌های آغازین 1400 شمسی شایسته است تا با فعال‌سازی «مشارکت مردم»، نیروی متخصص و مدیران کارآمد سبب تبلور بیشترین قابلیت‌ها در طرح‌های شهری به‌ویژه طرح‌های اکولوژیکی، درمانی-بهداشتی، مسکن و توانمندسازی بافت‌های فرسوده، تاریخی و غیررسمی شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Progress and Trend Trajectory in Urban Design Projects of the Islamic Republic of Iran (Implemented Projects in Tehran from 1980 to 2015)
نویسنده [English]
- Mahmood Rezaei
Associate Professor of Urban Planning, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]
Fewer scholars have dealt with the trends of urban plans in Tehran during recent years. This article aims to obtain a general view of urban thinkers on the most significant and successful urban design projects which have been implemented in Tehran from 1980 to 2015. The main question seeks how professionals categorize and evaluate these projects. To this end, the Delphi method was applied, and five groups of urban experts consisting of 40 members professional in urban sociology, urban design, urban planning, urban management, and architecture, took part. In addition, opinions of mayors, municipalities, city councilors, and consulting engineers for each Tehran district have been taken into the account. Based on the panel view and compared to the literature review, the paper has categorized Tehran’s selected urban designs into four categories including urban frameworks, transportation plans, urban architectures, and public open spaces. It reveals the projects which have not been selected by the panelists contain important categories for Tehran and vary from urban furniture to energy-efficient scales. However, the number of successful projects has grown and especially the peak belongs to public open spaces and urban architectures during the last five years. Based on the current trends, this study suggests that the urban design projects in Tehran in the near future must shift toward projects with participatory and ecological approaches, healthy city studies, focusing on the improvement of distressed urban fabrics and providing housing projects.
کلیدواژه‌ها [English]
- Trends in Urban Design and Planning
- Islamic Republic of Iran
- Typology of Urban Plans and Designs
- Delphi Method
- Implemented Urban Design Projects in Tehran
)