محمد شیخی؛ محسن شبستر
چکیده
حریم و محدوده‌های شهری در برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل توسعه شهرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. رشد سریع شهرنشینی، گسترش بی‌ضابطه شهرها و اراضی پیرامون آن‌ها به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، موجب شده تا امر برنامه‌ریزی برای کلان‌شهرها با چالش‌های زیادی روبه‌رو گردد. مدیریت و برنامه‌ریزی برای حریم کلانشهر تهران در دهه‌های ...
بیشتر
حریم و محدوده‌های شهری در برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل توسعه شهرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. رشد سریع شهرنشینی، گسترش بی‌ضابطه شهرها و اراضی پیرامون آن‌ها به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، موجب شده تا امر برنامه‌ریزی برای کلان‌شهرها با چالش‌های زیادی روبه‌رو گردد. مدیریت و برنامه‌ریزی برای حریم کلانشهر تهران در دهه‌های اخیر ، زمینه‌ساز چالش میان ذی‌نفعان مختلفی است که هرکدام سهمی از فضای پیرامونی شهر را برای خود می‌خواهند. هدف اصلی این تحقیق،شناسایی مسائل مدیریت یکپارچه حریم کلانشهر تهران است. روش این تحقیق ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی است. برای گردآوری داده‌ها از تحلیل ثانویه اطلاعات اسنادی- کتابخانه‌ای، طرح‌ها و نقشه‌های مربوطه برای تحلیل وضعیت موجود حریم استفاده شده است. همچنین جهت ارائه راهکارها و اعتبارسنجی، مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با صاحب‌نظران شهری صورت گرفته و از طریق نرم‌افزار مکس‌کیودا[1] تحلیل محتوای مصاحبه‌ها و اسناد بررسی شده صورت گرفته است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که مسائل قانونی، مدیریتی، نهادی و کالبدی- فضایی موجود در حریم کلانشهر تهران، مدیریت یکپارچه در این پهنه را پیچیده و چالش‌برانگیز کرده است. به‌طوری‌که تعدد قوانین، تفرق مدیریتی و نهادی و نیز تعرض به حریم کلانشهر تهران توسط شهرهای واقع در این پهنه از مسائل عمده منطقه کلان‌شهری تهران به شمار می‌رود. [1]. Maxqda
محمود رضایی
چکیده
هدف این مقاله، برآوردی از دیدگاه صاحب‌نظران در شناسایی طرح‌های شهری شاخص و اجرا شده تهران در دوره جمهوری اسلامی است. باوجود نقدهای مکرر به‌نظام طرح‌های شهری تهران، پیشرفت و گرایش این طرح‌ها در دوره‌های اخیر کمتر از شکست آن‌ها به‌صورت روشمند بررسی شده است. پرسش این است که این طرح‌ها چگونه قابل دسته‌بندی و ارزیابی هستند؟ گرایش ...
بیشتر
هدف این مقاله، برآوردی از دیدگاه صاحب‌نظران در شناسایی طرح‌های شهری شاخص و اجرا شده تهران در دوره جمهوری اسلامی است. باوجود نقدهای مکرر به‌نظام طرح‌های شهری تهران، پیشرفت و گرایش این طرح‌ها در دوره‌های اخیر کمتر از شکست آن‌ها به‌صورت روشمند بررسی شده است. پرسش این است که این طرح‌ها چگونه قابل دسته‌بندی و ارزیابی هستند؟ گرایش طرح‌های موفق شهری به سمت چه طرح‌هایی بیشتر یا کمتر بوده است؟ افزون بر ترسیم چشم‌انداز پیشرفت، آگاهی از گرایش طرح‌ها، سبب روشن‌تر شدن و هدایت تصمیم‌های آتی می‌شود. در این پژوهش، روش دلفی انتخاب و طبق آن پنج کمیته مختلف تخصصی تشکیل شده است. چهل نفر متخصص در چهار گام نظرسنجی جهت کشف، دسته‌بندی و امتیازدهی طرح‌ها مشارکت کرده‌اند. درنهایت، میان طرح‌های شاخص، چهار گونه طرح با سه معیار کلی موفقیت و ده‌ها پروژه شاخص در چهار رتبه شناسایی و امتیازبندی شدند. همچنین مشخص شد که تمام چهار گونه طرح‌های شهری موفق از دهه 1370 باوجود شکست‌های برنامه‌ریزی، افتتاح و رایج شده‌اند. گرایش به پیاده‌راه‌سازی شهری و توجه به گونه «معماری شهری» موفق، بیشتر از اواسط دهه 1380 گسترش‌یافته و از دهه نود گرایش به طراحی فضاهای باز شهری متنوع زیاد شده است. در سال‌های آغازین 1400 شمسی شایسته است تا با فعال‌سازی «مشارکت مردم»، نیروی متخصص و مدیران کارآمد سبب تبلور بیشترین قابلیت‌ها در طرح‌های شهری به‌ویژه طرح‌های اکولوژیکی، درمانی-بهداشتی، مسکن و توانمندسازی بافت‌های فرسوده، تاریخی و غیررسمی شد.
احمد غیاثوند
چکیده
با عنایت به توسعه و گسترش گرافیک محیطی در سطح فضاهای عمومی شهر، مطالعه حاضر به بررسی نگرش مردم منطقه 19 شهر تهران نسبت به وضعیت نقاشی‌های دیواری پرداخته است. برای بررسی نگرش افراد از نظریه «محرک ـ پاسخ» استفاده گردیده، که تحت تأثیر سه فرایند میزان توجه (دقت)، وضعیت ادراک و میزان پذیرش می‌باشد. در این میان نیز می‌توان آثار عملکردی، ...
بیشتر
با عنایت به توسعه و گسترش گرافیک محیطی در سطح فضاهای عمومی شهر، مطالعه حاضر به بررسی نگرش مردم منطقه 19 شهر تهران نسبت به وضعیت نقاشی‌های دیواری پرداخته است. برای بررسی نگرش افراد از نظریه «محرک ـ پاسخ» استفاده گردیده، که تحت تأثیر سه فرایند میزان توجه (دقت)، وضعیت ادراک و میزان پذیرش می‌باشد. در این میان نیز می‌توان آثار عملکردی، زیباشناختی و هویت‌بخشی را برای نقاشی‌های دیواری متصور بود تا از این طریق بتوان نگرش مخاطبان شهری نسبت بدین پدیده را سنجید. برای انجام این پژوهش از روش پیمایش استفاده شده و جامعه آماری آن را کلیه مردم ساکن در منطقه 19 در سال 1394 تشکیل می‌دهند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران حدود 500 نفر محاسبه شده و شیوه نمونه‌گیری دومرحله‌ای می‌باشد. نتایج حاصل نشان می‌دهد طراحی نقاشی‌ها با موضوع طبیعت و زندگی شهری بیش از سایر نقاشی‌ها در حال افزایش هستند؛ میزان توجه (دقت) به نقاشی و میزان پذیرش نقاشی نقش بسزایی بر آثار عملکرد، هویتی و زیباشناختی نقاشی‌ها دارد؛ گر چه در این میان سهم فرایند پذیرش به‌مراتب بیش از میزان توجه، می‌باشد. همچنین ادراک افراد از نقاشی‌های دیواری در قالب مضامین «ادراک نوستالوژیک» (بیشتر نقاشی‌های شهدا و جنگ و مسئولان)، «ادراک هویت‌بخش دینی» (بیشتر نقاشی‌های مذهبی) و «ادراک منتقدانه» (سایر نقاشی‌ها) مورد تحلیل قرار گرفته است.
موسی واعظی؛ اکبر اسمعیلی؛ توحید احمدی؛ هابیل خرمی
چکیده
بررسی وضعیت ترافیکی شهر شیراز و در کنار آن بررسی وضعیت توقفگاهها و پارک‌سوارهای موجود در سطح این شهر جهت پاسخگویی به نیازهای موجود و آتی آن، یکی از مسائل بسیار مهمی است که مشکل‌آفرین بوده و مسئولان شهری با آن درگیر هستند و با هدف رفع مشکلات موجود و پاسخ به نیازهای آتی، لزوم انجام مطالعات کارشناسی بر روی این مسئله آشکار می‌گردد. ...
بیشتر
بررسی وضعیت ترافیکی شهر شیراز و در کنار آن بررسی وضعیت توقفگاهها و پارک‌سوارهای موجود در سطح این شهر جهت پاسخگویی به نیازهای موجود و آتی آن، یکی از مسائل بسیار مهمی است که مشکل‌آفرین بوده و مسئولان شهری با آن درگیر هستند و با هدف رفع مشکلات موجود و پاسخ به نیازهای آتی، لزوم انجام مطالعات کارشناسی بر روی این مسئله آشکار می‌گردد. بنابراین در این مقاله به مکان‌یابی و بررسی نقش عملکردی توقفگاهها و پارکینگ‌های چندمنظورۀ پارکسوار در شهر شیراز پرداخته شده است. جهت نیل به این هدف ابتدا مطالعات اولیه‌ای بر روی مبانی نظری مسئله صورت گرفته و سپس اقدام به شناسایی شاخص‌های تأثیرگذار شده است. با انجام مدل‌سازی و طراحی و ایجاد بانک اطلاعاتی لازمه در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، اقدام به ورود لایه‌های اطلاعاتی شهر شیراز گردیده و با اعمال ضرایب تأثیرگذاری هر یک از این شاخص‌ها که با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) انجام‌گرفته است اقدام به شناسایی نقاط مستعد جهت احداث و ایجاد توقفگاه و پارک‌سوارهای چندمنظوره شده است. نتایج تحقیق نشان‌دهنده آن است که لکه‌های مستعد و مناسب برای احداث پارک‌سوارها مکان‌های مرکزی، شمالی و شمال شرق شهر شیراز می‌باشند و بر اساس مطالعات میدانی 54 نقطه مستعد در خارج از محدوده ترافیک شهر و 39 نقطه در داخل و درمجموع 93 نقطه مستعد انتخاب و اولویت‌بندی شده است.
محمود جمعه پور
چکیده
به نظر می‌رسد که ما در مسئله شهر تهران، پایتخ ت از هماهنگی با تغییرات جامعه به دورمانده‌ایم. ما اغلب با آنچه کاول اونز[1] یک نقص اجرایی می‌نامد مواجهیم. دنبال کردن روش‌هایی که آشکارا غیرمفید و ناکارآمد هستند و آن‌طور که باربارا تاچمن[2] می‌نامد، سرچوبی[3] و در ناتوانایی خارج شدن از جبر ساختاری و نهادی غالب گرفتار آمده‌ایم. این جبر ...
بیشتر
به نظر می‌رسد که ما در مسئله شهر تهران، پایتخ ت از هماهنگی با تغییرات جامعه به دورمانده‌ایم. ما اغلب با آنچه کاول اونز[1] یک نقص اجرایی می‌نامد مواجهیم. دنبال کردن روش‌هایی که آشکارا غیرمفید و ناکارآمد هستند و آن‌طور که باربارا تاچمن[2] می‌نامد، سرچوبی[3] و در ناتوانایی خارج شدن از جبر ساختاری و نهادی غالب گرفتار آمده‌ایم. این جبر ساختاری و نهادی، نیاز به تغییر نگرشی و پارادایمی در این زمینه را گوشزد می‌کند. به‌جای توجه به فرایند شکل‌گیری تهران و تبدیل‌شدن آن به یک مسئله، برخورد پروژه‌ای با آن داریم. درحالی‌که بسیاری از عوامل تبدیل شهر تهران به یک کلانشهر مسئله‌دار همچنان عمل می‌کند. ما نیازمند نگرش فرایندی و یک مهندسی معکوس در فرایندی هستیم که در طی بیش از دو سده منجر به شکل‌گیری تهران امروز شده است. ما نیازمند تغییر نگرش اساسی به رویه و روش‌های مرسوم برنامه‌ریزی به نگاه کلی، سیستمی، فرآیندی و دورنگر هستیم. به‌جای جزئی‌نگری و نگرش انتزاعی، دورنگری به‌جای نزدیک‌بینی، برخورد فرایندی به‌جای پروژه‌ای، نگاه برنامه محور به‌جای روزمرگی و ...، راه‌های حل معضل تهران و ساماندهی مسئله پایتخت را گوشزد می‌کنند. نتایج تحلیل بر راهبرد مدیریت یکپارچه و سیستمی در چارچوب پیوندهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و نگرش اکولوژیکی به توسعه کلانشهر، ایجاد تعادل بین محیط طبیعی و محیط انسانی، تعادل منطقه‌ای و توجه به ظرفیت‌های اکولوژیکی منطقه کلان‌شهری تأکید می‌کنند. [1]. Cowell Owens [2]. Barbara Tuchman [3]. Wooden headedness
محمد حسین امجدی؛ علیرضا شکیبایی
چکیده
هدف از این مقاله، ارزیابی سیاست‌های اجراشده در بخش مسکن جهت کاهش نابرابری در دسترسی به مسکن، در حوزه‌های شهری ایران می‌باشد. در این مقاله با استفاده از داده‌های طرح آماری درآمد- هزینة خانوار مرکز آمار ایران و با استفاده از ضریب جینی، نابرابری در دسترسی به مسکن شهری در قالب سه شاخص نسبت قیمت مسکن به درآمد، نسبت هزینه مسکن به‌کل هزینه ...
بیشتر
هدف از این مقاله، ارزیابی سیاست‌های اجراشده در بخش مسکن جهت کاهش نابرابری در دسترسی به مسکن، در حوزه‌های شهری ایران می‌باشد. در این مقاله با استفاده از داده‌های طرح آماری درآمد- هزینة خانوار مرکز آمار ایران و با استفاده از ضریب جینی، نابرابری در دسترسی به مسکن شهری در قالب سه شاخص نسبت قیمت مسکن به درآمد، نسبت هزینه مسکن به‌کل هزینه خانوار و فضای مورد استفاده هر نفر در فاصله سال‌های 1385 تا 1395 بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که با وجود کاهش نابرابری در دسترسی به مسکن، اما مقدار این شاخص افزایش‌یافته است. بیشترین میزان نابرابری مربوط به شاخص نسبت قیمت مسکن به درآمد و کمترین میزان مربوط به شاخص نسبت هزینه مسکن به‌کل هزینه خانوار می‌باشد. بر اساس نتایج، زنان سرپرست خانوار، سرپرستان خانوار بی‌سواد، کارگران بخش خصوصی سرپرست خانوار و سرپرست‌های کم‌درآمد از گروه‌های هدف موردحمایت برنامه‌های تأمین مسکن شناسایی شدند. نتایج بر این نکته دلالت دارند که افزایش نابرابری درآمد باعث افزایش نابرابری در مسکن شده است. ازاین‌رو اتخاذ و اعمال سیاست‌های مناسب و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک در جهت تأمین مسکن مورد نیاز افراد جامعه و کاهش نابرابری‌ها می‌بایست از اولویت‌های برنامه ریزان و سیاست‌گذاران بخش مسکن قرار گیرد.
بهرام ایمانی؛ محمد حسن یزدانی؛ سولماز روحی پور
چکیده
کاربری صنعتی از کاربری‌های است که جانمایی مناسب آن می‌تواند محیط طبیعی و انسانی را از تأثیرات منفی استقرار کاربری صنعتی مصون دارد و به تحقق توسعه پایدار با رویکرد کمترین خطرزایی و خطرپذیری کمک نماید. ازاین‌رو در این تحقیق با لحاظ نمودن استانداردهای حریم‌ها و دسترسی‌های معیارهای طبیعی و انسانی موجود در محدوده شهرستان اردبیل به ...
بیشتر
کاربری صنعتی از کاربری‌های است که جانمایی مناسب آن می‌تواند محیط طبیعی و انسانی را از تأثیرات منفی استقرار کاربری صنعتی مصون دارد و به تحقق توسعه پایدار با رویکرد کمترین خطرزایی و خطرپذیری کمک نماید. ازاین‌رو در این تحقیق با لحاظ نمودن استانداردهای حریم‌ها و دسترسی‌های معیارهای طبیعی و انسانی موجود در محدوده شهرستان اردبیل به پهنه‌بندی اراضی شهرستان اردبیل جهت تعیین مکان مناسب برای استقرار صنایع اقدام گردید. این تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی می‌باشد، بدین معنی که با استفاده از استانداردهای موجود به جانمایی صنایع در محدوده موردمطالعه اقدام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اراضی کاملاً مناسب برای استقرار صنایع، 43720 هکتار از اراضی محدوده موردمطالعه را شامل می‌شود. با توجه به این‌که مدل AHp فقط توانایی شناسایی پهنه‌های مناسب و نامناسب برای استقرار صنایع را داراست و نمی‌تواند اولویت و ارجحیت استقرار صنایع، در مکان‌های مناسب را تحقق بخشد؛ بنابراین با استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزار ARC MAp به شناسایی و جداسازی پهنه‌های کاملاً مناسب که حداقل 200 هکتار مساحت داشته باشند، اقدام گردید و با استفاده از مدل VIKOR و 8 معیار مؤثر در امر مکان‌یابی صنایع، به اولویت‌بندی پهنه‌های شناسایی شده اقدام شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مکان فعلی صنایع در شهرستان اردبیل با پهنه‌های بهینه شناسایی شده در این تحقیق، مغایرت دارد و همچنین 6 پهنه مناسب جدید برای استقرار واحدهای صنعتی در محدوده شهرستان اردبیل شناسایی و اولویت‌بندی استقرار صنایع در این پهنه‌ها مشخص شد.
