نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فیروز جعفری ¹
• افشار حاتمی ²
• سپیده نوری ³

¹ استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

² دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی

³ ....دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

شناخت میزان آسیب پذیری نسبت به مخاطرات طبیعی و ریشه یابی علل تفاوت های اجتماعی فضایی آن، برای نیل به جامعه ای پایدار ضروری است. بر این اساس، شناخت مناسب از آسیب پذیری و الگوی اجتماعی- فضایی آن مبنای لازم را برای تدوین سیاست های مناسب کاهش آسیب پذیری و ارتقای تاب آوری فراهم می آورد. هدف ‌این پژوهش ارزیابی و رتبه‌بندی میزان آسیب پذیری اجتماعی فیزیکی شهرستان های استان اردبیل در برابر زلزله است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی، و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از گزارش های بخش جمعیت و مسکن مرکز آمار کشور برداشت شد. برای رتبه‌بندی شهرستان‌ها از نظر توزیع شاخص‌ها، از روش تاپسیس و برای بیان رابطه بین متغیرها از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده‌ شد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که به لحاظ آسیب پذیری اجتماعی شهرستان پارس آباد در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. در مقابل به لحاظ آسیب پذیری فیزیکی شهرستان مشکین در پهنه خیلی زیاد و شهرستان اردبیل در پهنه خیلی کم قرار دارند. نتایج تلفیق شاخص های اجتماعی و فیزیکی در مدل تاپسیس زلزله نشان داد که شهرستان اردبیل با امتیاز 0.580 در پهنه خیلی کم و شهرستان مشکین شهر با امتیاز 0.411 در پهنه خیلی زیاد از آسیب پذیری در برابر زلزله قرار دارند. در نهایت نتایج تحلیل رگرسیون وزن داری جغرافیایی بیانگر آن بود که بین جمعیت و آسیب پذیری رابطه‌ی مستقیم و معناداری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• آسیب پذیری
• زلزله
• مدیریت بحران
• اردبیل

20.1001.1.24765864.1395.1.2.7.7

عنوان مقاله [English]

The evolution of socio-physical vulnerability versus earthquake Case study: Counties of Ardabil Province

نویسندگان [English]

• Firooz Jafari ¹
• Afshar Hatami ²
• Sepideh Noori ³

چکیده [English]

To achieve a sustainable society, it is necessary to recognize the levels of vulnerabilities versus natural risks and root the causes of socio-physical differences. Based on this, recognizing vulnerability and socio-spatial pattern of that is the base of policy making toward reducing vulnerability and increasing resiliency. The objective of this research is to evaluate and rank the levels of socio-physical vulnerability of Ardabil province counties versus earthquake. This research from view of objective is applied and from view of nature and research method is a descriptive - analytic study. The required data for the study has been gathered from the reports of population and housing sections of national census center. To rank the counties in terms of distribution index, TOPSIS and to express the relationship between variables geographical weighted regression (GWR) has been used. The results of research indicate that in terms of social vulnerability Pars Abad County is on the very high zone and Ardabil County is on the very low zone. In contract, in terms of physical vulnerability, Meshkin County is on the very high zone and Ardabil County is on the very low zone. The results of combination of social and physical indexes in TOPSIS model showed that, Ardabil County with score of 0.580 is on the very low zone and Meshkin County with score of 0.411 is on the very high zone of vulnerability. Finally analysis of geographical weighted regression (GWR) indicated that there is direct and significant relationship between population and vulnerability.

کلیدواژه‌ها [English]

• Vulnerability
• Earthquake
• Crisis Management
• Ardabil