نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران
2 استادیار برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران
3 استاد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران
چکیده
امروزه برنامههای توسعهشهری بواسطه واگرایی و جداییگزینی مولفهها و گروههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی صاحبنفوذ و قدرت در قلمروهایسرزمینی، کنترل کمی بر مولفهها و نیروهای شکلدهنده خود دارند، بطوریکه فرآیند قدرت در مجموعهشهری باعث حذفتدریجی گروهها و منافع غیر متشکل به نفع گروههای مسلط میباشد. در مجموعهشهری مشهد علیرغم وجود برنامههای منطقه‌ای، ناحیه‌ای و شهری در راستای سازمان‌یابی متوازنفضا و تحقق عدالتفضایی، شاهد عدمتعادل ناحیه‌ای و شهری، تمرکز شدید سرمایه و قدرت هستیم؛ به‌نحوی‌که فرآیندهای ناشی از توسعه بی‌حدومرز منجر به تخریب محیط‌زیست، مهاجرت‌روستائیان به شهر، افزایش حاشیه‌نشینی و آسیب‌های دنباله‌دارشده است. قدرت بلامنازع سیاسی با استفاده از ابزارهایقدرتمند سیاسی- اقتصادی و اجتماعی، عنصر اصلی تعیین سازمانفضایی بوده و به تنظیم و هدایت اقدامات کنشگران بخش‌های خصوصی، عمومی و مردمی پرداختهاست. پژوهشحاضر با هدف کشف رابطه میان حاکمیت منطقه کلان‌شهری مشهد و سازمان‌یابی فضایی با بهرهگیری از روش‌شناسی ترکیبی، استفاده از پرسشنامه‌متخصصین وکاربست مدل تحلیلعاملی CFA، به شناسایی قدرت و نفوذ بازیگران بر ساختاریابیفضایی و روابط، اهداف و نیات آن‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین عامل در تحلیل بازیگران و صاحبانمنافع در مجموعهشهری مشهد پرداخته است. نتایج به‌دست آمده حاکی از آنست که عناصر قدرتِ‌حاکمیتی، دولتی، بخشعمومی و شهروندان به ترتیب بیشترین قدرت و تأثیر را در شکل‌دهی به سازمانفضایی مجموعهشهری مشهد داشتهاند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analyzing and Evaluating the Role of the Power Institution in Spatial Organization in Mashhad Urban Complex Using CFA Factor Analysis Model Method
نویسندگان [English]
- Ehsan Ershadsarabi 1
- Atefe Dehghan 2
- Ismaeil Shieh 3
1 Ph.D Candidate of Urban Planning, Islamic Azad University, West Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Urban Planning, Islamic Azad University, West Tehran Branch, Tehran, Iran
3 Professor of Urban Planning, Islamic Azad University, West Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]
Today, urban development programs have little control over the components and forces that shape urban spaces; these conditions are the result of the divergence of social, political and economic influences existing in each of the territories. As a result, today the processes of power in the Metropolitan Area have led to the gradual elimination of unorganized groups and interests in favor of the dominant groups. In the Mashhad Metropolitan Area, despite the existence of regional, district and urban programs with the aim of a balanced organization of space and achievement of spatial justice, there are regional and urban imbalances, and the capital and power are highly centralized. In consequence, in this urban complex, the processes resulting from unlimited development have contributed to environmental degradation, migration of villagers to the city, increased urban squatter settlement and consequent damages. Undisputed political power by the means of powerful political, economic and social tools, has been the main element in determining the space organization and has regulated and directed the actions of public and private sectors. The present study was developmental in nature and was based on a mixed methodology, using a questionnaire of experts, and applying CFA factor analysis model in identifying the power and influence of contributing factors in spatial structuring and their relationships, goals and intentions. The findings of the current study showed that the elements of power of sovereignty, government, public sector and citizens have had the most influence on shaping the spatial organization of Mashhad Metropolitan Area, respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
- Elements of power
- Spatial organization
- Actor analysis
- Stakeholders
- Metropolitan Area
)