نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز، ایران

2 دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

بی‌نظمی و اغتشاش در مصالح نماها، فرم و سبک نماها، تعداد و فرم بازشوها، تابلوهای تبلیغاتی و الحاقات نماها، منظر شهرهای امروزی را از الگوی مطلوب اسلامی دور کرده است. آسیب‌های نما و ناایمنی آن، لزوم بررسی دقیق انطباق وضعیت نماها با توقعات فقه اسلامی را محرز می‌نماید. این پژوهش کیفی از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، تحلیل محتوای متون فقهی شیعه و مشاهده میدانی، سعی در آسیب‌شناسی رویه‌های منظر و نماهای شهری، دارد. سنجش انطباق رویه‌های حاکم بر منظرسازی شهری با فقه شیعه هدف اصلی در این پژوهش بوده و با اشاره به قواعد حرمت الگوگیری از بیگانه، قاعده لاضرر، قاعده اتلاف، قاعده رعایت حق‌الناس و پرهیز از اشرافیگری، به نقد و آسیب‌شناسی نماهای شهری پرداخته است. این نوشتار نتیجه می‌گیرد کمیته‌ای متشکل از متخصصین نماسازی، منظرشهری و قواعد فقهی می‌بایست انطباق طرح‌ها و الگوهای نماسازی را با قواعد فقهی و قواعد اخلاقی منظر شهری بررسی نمایند. در سطح کارشناسی نیز آموزش مبانی فقهی حاکم بر منظر شهری به ناظران ساختمانی اهمیت دارد. همچنین هریک از مصالح به‌واسطه ویژگی‌های خود ممکن است با برخی از قواعد فقهی منافات داشته باشد که الزامی است طراحان نما مطابق با اخلاق منظرسازی و در انطباق با قواعد فقهی اقدام به ارائه‌ الگوها نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pathology of Urban Landscape and Facade Rules and Policies from the Perspective of Shia Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Asghar Molaei 1
  • Mohammad Akbari Ryabi 2

1 Assistant ProfesIslamic Art University, Tabriz, Iran

2 Ph.D. student, Islamic Urbanism, Islamic Art University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

 
Irregularity and disturbance in facades’ materials, facades’ form and style, openings’ number and form, billboard advertisements, and extensions to facades have distanced the landscape of modern cities from the ideal Islamic model. The damages to the facades and their insecurity necessitate carefully examining the conformity of the facades’ condition with the expectations of Islamic jurisprudence. This qualitative research tries to pathologize urban landscape and facade policies through library studies, content analysis of Shia jurisprudence texts, and field observations. Assessing the conformity of the policies governing urban landscaping with Shia jurisprudence is the primary purpose of this research, and by referring to the rules of the sanctity of emulating outsiders, the rule of prohibition of detriment, the rule of destruction, and the rule of respecting human rights and avoiding aristocracy, it criticizes and analyzes the pathology of urban facades. This article concludes that a committee of experts in facade design, urban landscape, and jurisprudential rules should examine the conformity of facade designs and patterns with the jurisprudential rules and the ethical rules of the urban landscape. At the undergraduate level, it is essential to teach construction supervisors the policies of jurisprudence governing the urban landscape. Furthermore, due to its characteristics, each of the materials may conflict with some jurisprudential rules, which require facade designers to provide patterns in accordance with the ethics of landscaping and the jurisprudence rules.
Keywords: Islamic Ethics, Jurisprudential Rules, Urban Landscape, Façade.

Introduction
Visual disorder and disturbance, resulting from a lack of thought control, are abundantly observed in the view of urban spaces in facades’ materials, form and style, openings’ number and form, billboard advertisements and extensions to facades (Iman, 2013). Another issue related to the appearance of urban buildings, which is becoming increasingly abundant today, is the issue of showing off and pretending to be aristocracy. This is because in the religion of Islam and traditional Iranian urban planning, uniformity, introversion, equality and fraternity and avoiding aristocracy have always been considered values (Khalifai, 2017).
In today's cities, we see numerous and diverse patterns of facade construction, which alone cannot have a definite adverse verdict. But in many cities, this multiplicity and diversity have been actualized in an uncontrolled, unbridled and exaggerated way, in a way that the output of the urban landscape in the section of building facades has turned into forty pieces of normative and anti-value patterns and an amalgam of styles and materials. It has created various geometries and implementation methods. Every building tries to show off its appearance in such a limitless space.
This article responds to the question: "What are the damages of contemporary urban facades from the perspective of Shia jurisprudence?"And it has been followed to measure the conformity of the policies governing urban landscaping with the principles of Shia jurisprudence.
In this section, the theoretical literature of the subject, including terminology, key concepts and existing theories, are examined in the first step and then practical experiences in the second step. In the theoretical background of the Islamic urban civil engineering system, Islamic jurisprudence provides the ideological content of this system, and the technical knowledge of civil engineering provides the form, format, and implementation form of this system (Araki, 2017).Studies of the existing literature show that in the definition of the word "jurisprudence", despite the many expressions, there is a relative consensus with the theme of "understanding and deep understanding of a specific subject based on reference to authoritative documents".
METHODOLOGY
The current study was written with the aim of assessing the compliance of the governing procedures of urban landscaping with Shia jurisprudence and Islamic ethics. This article, in a descriptive-analytical method, has used library study techniques and the content analysis process of Shia jurisprudential texts (commentaries and compilations) and urban literature. In other words, the purpose of this article is to explain the needs of building facades in contemporary Iranian cities from the perspective of Islamic jurisprudence. This research compares and evaluates three models of glass, composite, and Roman facades, as examples of common non-native and luxurious models in facade construction, in terms of jurisprudence rules and professional ethics that oversee the image and urban landscape. The meta-criteria of beauty, safety, privacy, and aristocracy with their broad concepts have been placed as the criteria of this analysis.
RESULTs & DISCUSSION
Iranian-Islamic architecture and urban planning have a unique design, elegance and precision. In the meantime, the principles of the Islamic worldview have left an indelible influence on its identity and shaping. Dividing the length of the wall with vertical and horizontal proportions, the symmetry of the whole wall, the repetition and rhythm in the whole wall, framing proportions by vertical and horizontal elements, the height of the ground floor being higher than the upper floors, breaking the line of the ground and the sky by vertical elements, the hierarchy of the frame, the arrangement, the number of individual openings, the use of the pillared hall in the central openings, the hierarchical symmetry, the emphasis on the line of the sky and the ground, and the traditional Iranian-Islamic urban planning strategies are known in landscaping (Bahrini and Khosravi, 2013).
By studying documents in various texts, principles of the landscape of the Islamic city can be extracted, some of which are listed below: the principle of unity while plurality in Iranian-Islamic architecture and urban planning, the principle of moving from plurality to unity in spatial and geometric structure,the principle of centralism, the principle of ranking, the principle of avoiding extravagance and corruption, the principle of justice and humility, the principle of servitude, monotheism and guidance, the principle of meaningfulness of the environment for humans, the principle of hijab and avoiding the creation of sinful conditions, the principle of collective identity and avoiding dependence on strangers.The principle of monotheism, Islamic ethics, and Christianity (Mulaei, 2017; Naghizadeh et al., 2019; Pak Fitrat and Heydarzadeh, 2016; Karbaschi et al., 2012).
CONCLUSIONS 
This section states several jurisprudential rules related to urban landscaping and views of Iranian-Islamic cities.  1. The jurisprudential rule of the sanctity of emulating outsiders, 2. The jurisprudential rule of the necessity of respecting human rights, 3. The jurisprudential rule of prohibition of detriment, 4. The rule of avoiding aristocracy, 5. The rule of destruction, 6. Islamic ethics.
The findings of the present research indicate that in decision-making, in the field of the urban landscape, the presence of a group of urban landscape jurisprudents who, in addition to being familiar with the concepts of urban planning, can review and adapt the proposals to the rules of Islamic jurisprudence is essential. Furthermore, the observance of Islamic ethics, which includes professional ethics, is mandatory for all designers and managers of urban facades and institutions such as the engineering system, beautification and urban landscape organizations, municipalities, etc., regarding the adoption of measures to adhere to designers and consider these ethical and jurisprudential principles in facade construction regulations will be responsible. On the other hand, citizen participation and every person living in urban areas, as a public demand, expect to consider facades in accordance with the principles and rules of Islamic jurisprudence, and planning regarding the emergence and emergence of Islamic ethics in urban facades is the responsibility of institutions in charge of urban planning laws in the heart of civil societies.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Ethics
  • Jurisprudential Rules
  • Urban Landscape
  • Façade
 
ادیب‌زاده، بهمن. (1397)، «حق نظاره و حق جلوه در سیمای شهر اسلامی»، نشریه صفه، شماره 80: 67-61.
اراکی، محسن. (۱۳۹۷)، فقه و عمران شهری، قم: انتشارات مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول.
ایمان، میلاد. (139۱)، بررسی مسائل فقهی مرتبط با زندگی شهروندی، پایان‌نامه کارشناسی، دانشگاه فیروزکوه.
بحرینی، حسین و خسروی، حسین. (1393)، راهنمای طراحی فضاهای شهری، جلد اول، جداره‌های فضای شهری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پاکزاد، جهانشاه. (1382)، «پدیدارشناسی نمای ساختمان‌های مسکونی و سیر تکوینی توقعات از آن»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 14: 102-91.
پاکزاد، جهانشاه. (1386)، مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، چاپ دوم.
پاک‌فطرت، علیرضا و خداشناس، ابراهیم و حیدرزاده، احسان. (1396)، راهنمای طراحی و کنترل نماهای شهری- مطالعه موردی شیراز، شیراز: انتشارات نوید.
ترشابی، کریم بخش و پودینه، حلیمه. (1392)، «نمای ساختمان قوانین شهری سلیقه مردم یا علم و هنر طراح»، هفتمین کنگره ملی مهندسی عمران.
تشکری، لیلا و یاراحمدی، سمانه. (۱۳۹۲)، «منظر مردمی شهر»، نشریه منظر، شماره ۲۴: ۷۷-۷۰.
توسلی، محمود. (1376)، قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
حجتی کرمانی، علی. (1381)، اسفار اربعه: گزارش سفر به چین، آلمان، واتیکان و حج، به کوشش فریده حجتی کرمانی، تهران: انتشارات کویر، چاپ اول.
حسین‌زاده‌دلیر، کریم؛ عزیزپور، ملکه و اسمعیل‌پور، نجمه. (1388)، «بررسی رابطه رشد افقی سریع شهر یزد و تحرکات جمعیتی در این شهر»، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 20، شماره 2: 124-105.
حقیقت‌بین، مهدی و قلندریان گل ختمی، ایمان. (۱۳۹۵)، «کاربرد فقه در تحقق منظر شهری امن»، فصلنامه شیعه شناسی، شماره 55: ۹۸-۶۹.
خسروپناه، عبدالحسین. (1389)، «چیستی فلسفه‌ی فقه با تأکید بر تعریف فقه»، نشریه کتاب نقد، سال دوازدهم، شماره 54: 139-107.
خلیفه‌ای، مجتبی. (1397)، «چالش‌های منظرشهری در شهرهای میانی»، دانشگاه هرمزگان: نشریه انجمن علمی عمران، شماره 7.
سازمان برنامه‌وبودجه، امور نظام فنی و اجرایی. (۱۳۹۵)، دستورالعمل طراحی سازه‌ای و الزامات و ضوابط عملکردی و اجرایی نمای خارجی ساختمان‌ها. ضابطه شماره ۷۱۴.
سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور. (۱۳۹۹)، دستورالعمل نحوه تشکیل و مدیریت کمیته‌های ساماندهی منظر شهری. تهران: وزارت کشور.
سرایی، آرش. (۱۳۸۹)، «ضوابط و مقررات ارتقای کیفی سیما و منظر شهری»، مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی ایران 25/9/1387، ماهنامه شهرداری‌ها، شماره 100.
سیفیان، محمدکاظم. (۱۳۷۷)، «قاعده لاضرر و رعایت آن در اصول معماری و شهرسازی اسلامی»، فصلنامه هنرهای زیبا، شماره ۷.
صارمی، حمید. (۱۳۹۲)، درسنامه‌ی برنامه‌ریزی مسکن، دانشگاه علم‌وصنعت ایران.
صدری، سیدمحمد. (1393)، درآمدی بر فقه: آشنایی با فقه با تکیه بر چگونگی شکل‌گیری فقه معاملات. تهران: انتشارات قانون‌مدار، چاپ اول.
طاهری، صولت. (1384)، «رعایت اخلاق در مهندسی شهرسازی»، دانشگاه بجنورد: نشریه شهرفردا، داخلی رشته مهندسی شهرسازی، 27-21.
طباطبایی، ملک. (۱۳۹۰)، جداره‌های شهری و نقش آن‌ها در فضای شهری. تهران: انتشارات آرمان‌شهر.
علی‌آبادی، محمد و هاشمی طغرالجردی، سیدمجید. (1389)، «معرفی اصول حاکم بر حریم بصری خانه بر مبنای اندیشه اسلامی»، دوفصلنامه معماری و شهرسازی طرح و نماد، دانشگاه علم و صنعت ایران، شماره 2: 74-63.
قراملکی مظهر، علی؛ موحدی‌نیا، مهدی؛ حسینی، سیدمحمد. (1397)، «اصول و قواعد فقهی حاکم بر مذاکره»، نشریه پژوهش‌های فقهی، شماره 14: 606-581.
کالن، گوردن. (1382)، گزیده منظرشهری، ترجمه منوچهر طبیبیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
کرباسچی، محمدتقی؛ ناصری، غلامحسین؛ توسلی، فرایین. (۱۳۹۲)، بررسی تطبیقی ضوابط نما در شهرداری تهران با اصول و معیارهای معماری اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز: دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی.
گلکار، کورش. (1387)، «محیط بصری شهر: سیر تحول از رویکرد تزئینی تا رویکرد پایداری»، نشریه علوم محیطی، سال پنجم، شماره 4: 113-95.
لطیفی، غلامرضا و قلندریان، ایمان. (1395)، امنیت و شهر اسلامی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی، چاپ اول.
محقق داماد، سید مصطفی. (1379)، قواعد فقه، انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی، جلد اول.
محمودی، اکبر. (1398)، «بررسی قاعده فقهی حرمت تغریر جاهل»، فصلنامه فقه، شماره 99.
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران. (۱۳۹۳)، راهنمای طراحی و کنترل نماهای شهری، تهران.
مطهری، مرتضی. (1381)، کلیات علوم اسلامی، تهران: انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر. (1385)، القواعد الفقهیه، قم: انتشارات مدرسه الأمام علی بن ابیطالب، جلد اول.
مکارم شیرازی، ناصر. (1387)، النکاح. جلد 7، قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب، چاپ اول.
موسوی الخمینی، روح الله. (1386)، ترجمه تحریرالوسیله امام خمینی، ترجمه علی اسلامی، دفتر انتشارات اسلامی.
مولایی، اصغر. (1396)، «تبیین نظم شهر اسلامی براساس احکام ثابت»، نشریه فلسفه دین، سال چهاردهم، شماره 4: 878-855.
مولایی، اصغر. (۱۳۹۷)، «تبیین مبانی نظم اجتماعی در شهر اسلامی براساس شریعت اسلامی»، دوفصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، سال دهم، شماره 20: ۷۶-۴۹.
مولایی، اصغر و غفاری، حمید. (1401)، «جایگاه احکام و اخلاق اسلامی و حقوق شهروندی در پروژه‌های عمران شهری (نمونه مطالعاتی: پروژه عتیق تبریز)»، فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، سال هفتم، شماره 22: 174-139.
نصر، سیدحسین. (1386)، «سنت گرایی علیه بنیادگرایی»، نشریه شهروند امروز، شماره 34: 31-23.
نصر، سیدحسین. (1387)، اسلام سنتی در دنیای متجدد، ترجمه محمد صالحی، تهران: دفتر نشر و پژوهش سهروردی، چاپ اول.
نصر، سیدحسین. (1387)، «جهان سنتی ما اخلاقی است»، نشریه آینه خیال، شماره 8: 29-24.
نقی زاده، محمد؛ زمانی، بهادر و کرمی، اسلام. (1389)، «ملاحظات فرهنگی در شکل دهی به نماهای شهری با تکیه بر ساختار نماهای شهری ایرانی در دوران اسلامی»، نشریه هویت شهر، دوره پنجم، شماره 7: ۷۴-۶۱.
نوحی، محمدرضا. (1384)، قواعد فقهی در آثار امام خمینی، تهران: چاپ و نشر عروج.
References
Adibzadeh, Bahman. (2017). “The right to look and the right to appear in the face of the Islamic city”. Soffeh Magazine, No. 80, Shahid Beheshti University Press, Tehran. 67-61. [In Persian]
Aliabadi, M.; Hashemi Togharjardi, S. (2010). “Introducing the principles governing the visual privacy of the house based on Islamic thought”. Architecture and urban planning biannual design and symbol, Iran University of Science and Technology, 2(2), 63-74. [In Persian]
Araki, Mohsen. (2017). Jurisprudence and urban development. First edition, Jamal al-Fikr al-Islami Publications, Qom. [In Persian]
Bahraini, H.; Khosravi, H. (2014). Urban space design guide. The first volume, facades of the urban space, Tehran University Press. [In Persian]
Cullen, G. (2000). Urban Landscape. Translated by Manouchehr Tabibian, second edition, Tehran University Press. [In Persian]
Golkar, K. (2007). “Visual environment of the city: evolution from decorative approach to sustainable approach”. Journal of Environmental Sciences, 5(4), 113-95. [In Persian]
Hoseinzade Dalir, K.; Azizpoor, M.; Esmailpoor, N. (2008). “Investigation of relationship between rapid horizontal growth of Yazd and population movements”. Geography and environmental planning, Vol. 2, No. 34, 105-124. [In Persian]
Haqit Bin, M.; Qalandarian Golkhatami, I. (2015). “The application of jurisprudence in the realization of a safe urban landscape”. Sheia Studies Quarterly, 14(55), 98-69. [In Persian]
Iman, M. (2011). Examining jurisprudential issues related to citizen life. Final project for Bachelor degree, Firoozkooh University. [In Persian]
Karbaschi, M.T.; Naseri, G.; Tavasoli, F. (2012). A comparative study of facade standards in Tehran Municipality with the principles and criteria of Islamic architecture. The second national conference of Islamic architecture and urban planning, Tabriz University of Islamic Arts. [In Persian]
Khalifaei, M. (2017). “Urban landscape challenges in middle cities”. Journal of the Civil Engineering Society, Hormozgan University, No. 7. [In Persian]
Khosropanah, A.H. (2009), What is the philosophy of jurisprudence with an emphasis on the definition of jurisprudence, Book Review, Year 12, Number 54, Pages 107-139. [In Persian]
Latifi, G.; Ghalandarian, I. (2016). Security and the Islamic city. The first edition, Academic Jihad Publications of Allameh Tabatabai branch. [In Persian]
Mahmoudi, A. (2018). “Examining the jurisprudential rule of sanctity of the ignorant person”. Jurisprudence Quarterly, 26 (99). [In Persian]
Makarem Shirazi, N. (2007). Marriage. Volume 7, first edition, Imam Ali Bin Abi Talib Publications, Qom. [In Persian]
Mohagheq Damad, S.M. (1999). The rules of jurisprudence. Volume 1, Publications of Islamic Sciences Publishing Center. [In Persian]
Motahri, Morteza. (2011). Generalities of Islamic Sciences (three-volume set). Sadra Publishing House, Tehran. [In Persian]
Makarem Shirazi, Naser. (2007). Jurisprudence rules. C1. [In Persian]
Molaei, A. (2016). “Explaining the order of the Islamic city based on fixed rules”. Journal of Philosophy of Religion, 14(4), 878-855. [In Persian]
Molaei, A. (2017). “Explaining the basics of social order in an Islamic city based on Islamic Sharia”. Islam and Social Sciences bi-quarterly, 10(20), 49-76. [In Persian]
Molaei, A.; Ghaffari, H. (2022). “The Position of Islamic Feqh and Ethics and Citizenship Rights in Urban Development Projects (Case Study: Tabriz Atigh Project)”. Quarterly Journal of Urban and Regional Development Planning, 7(22), 139-174. [In Persian]
Naghizadeh, M.; Zamani, B.; Karimi, I. (2009). “Cultural considerations in shaping urban views based on the structure of Iranian urban views in the Islamic era”. Hoviyat Shahr Magazine, 5(7), 61-74. [In Persian]
Nouhi, M.R. (2004). Jurisprudence rules in the works of Imam Khomeini. Tehran: Arouj publishing house. [In Persian]
Nasr, S. H. (2006). “Traditionalism against fundamentalism”. Today's Citizen Magazine, No. 34, 23-31. [In Persian]
Nasr, S. H. (2007). “Our traditional world is moral”. Aine Khayal Magazine, No. 8, 29-24. [In Persian]
Nasr, S. H. (2007). Traditional Islam in the modern world. Translated by Mohammad Salehi, first edition, Sohrvardi Publishing and Research Office, Tehran. [In Persian]
Organization of Municipalities and Villages of the country (2019). Instructions on how to form and manage urban landscape organizing committees. Ministry of Interior, Tehran. [In Persian]
Pakzad, J. (2002). “Phenomenology of the facade of residential buildings and the evolution of expectations from it”. Journal of Fine Arts, No. 14, 102-91. [In Persian]
Pakzad, J. (2006). Theoretical foundations and urban design process. Ministry of Housing and Urban Development, Vice-Chancellor of Urban Development and Architecture, second edition. [In Persian]
Pak Fetrat, A.; Heydarzadeh, E. (2016). A guide to the design and control of urban facades - a case study of Shiraz. Shiraz: Navid Publications. [In Persian]
Program and budget organization, technical and executive system affairs (2015). Structural design guidelines and functional and executive requirements and criteria for the exterior of buildings. Regulation No. 714. [In Persian]
Qaramaleki Mazhar, A.; Mohadinia, M.; Hosseini, S.M. (2017). “Feqh principles and rules governing negotiation”. Jurisprudential Research Journal, 14(3), 581-606. [In Persian]
Saraei, A. (2008). “Rules and regulations for improving the quality of TV and urban landscape”. Approved by the Supreme Council of Architecture and Urban Planning of Iran 9/25/1387, Municipal Monthly, 11(100). [In Persian]
Seifian, M.K. (1998). “Harmless rule and its observance in the principles of Islamic architecture and urban planning”. Fine Arts Quarterly, No. 7. [In Persian]
Saremi, H. (2012). Housing planning textbook. Iran University of Science and Technology. [In Persian]
Sadri, S.M. (2013). An introduction to jurisprudence: familiarity with jurisprudence based on how transactions jurisprudence is formed. First edition, Qanoonmadar Publications. [In Persian]
Tarshabi, A., Karim Bakhsh, B. and Pudineh, H. (2012). “Building facade, urban rules, people's taste or designer's science and art”. 7th National Congress of Civil Engineering. [In Persian]
Tashakkor, L.; Yar Ahmadi, S. (2012). “People's view of the city”. Manzar Magazine, No. 24, fall, 77-77. [In Persian]
Tavasoli, M. (1998). Urban space design rules and criteria. Architecture and Urban Planning Studies and Research Center of Iran. [In Persian]
Taheri, S. (2004). “Compliance with ethics in urban engineering”. (Shahrfarda) internal journal of urban engineering field, Bojnord University, 21-27. [In Persian]
Tabatabaei, M. (2019). Urban walls and their role in urban space. Tehran: Armanshahr Publications. [In Persian]
Vice-Chancellor of Urban Development and Architecture of Tehran Municipality (2013). Guide to the design and control of urban facades. Tehran. [In Persian]
 
استناد به این مقاله: مولائی، اصغر.، اکبری ریابی، محمد. (1402). آسیب شناسی قواعد و رویه‌های منظر و نماهای شهری از منظر فقه شیعه،  فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، 8(24)، 181-215.
DOI: 10.22054/urdp.2023.69365.1468
 Urban and Regional Development Planning  is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License...