زهرا ثروتی؛ غلامرضا لطیفی؛ علی سلطانی؛ هانیه صنایعیان
چکیده
روند توسعه طی 50 سال گذشته دارای اثرات مثبت و منفی زیادی روی جوامع شهری سراسر جهان داشته است. یکی از نگرانی‌های قابل‌توجه افزایش مداوم درجه حرارت شهری تحت عنوان جزیره حرارتی شهری می‌باشد. جزیره حرارتی همانند چتری از هوا می‌باشد که اغلب روی مناطق ساخت‌وساز شده شهر قرار داشته و دمای درون آن گرم‌تر از هوای اطرافش می‌باشد. در دهه‌های ...
بیشتر
روند توسعه طی 50 سال گذشته دارای اثرات مثبت و منفی زیادی روی جوامع شهری سراسر جهان داشته است. یکی از نگرانی‌های قابل‌توجه افزایش مداوم درجه حرارت شهری تحت عنوان جزیره حرارتی شهری می‌باشد. جزیره حرارتی همانند چتری از هوا می‌باشد که اغلب روی مناطق ساخت‌وساز شده شهر قرار داشته و دمای درون آن گرم‌تر از هوای اطرافش می‌باشد. در دهه‌های اخیر، جزایر حرارتی، چالشهای فراوانی برای شهرها ایجاد کردند ازجمله مواردی که میتوان نام برد سلامت جامعه، رفاه اجتماعی و زیرساختهای شهری می‌باشد. این پژوهش درصدد آن است که با بررسی آبوهوایی و تصاویر ماهواره LandSat-8 و سنجنده MODIS جهت تشخیص محل دقیق جزایر حرارتی در کلانشهر تهران، به همپوشانی این تصاویر با نقشههای GIS مرتبط با ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی شهری (تراکم جمعیت، کیفیت زندگی، قیمت مسکن)، بپردازد تا شکل‌گیری جزایر حرارتی و تحولات اقتصادی اجتماعی زمینه را تشریح کند. در نتایج حاصل از پژوهش این موضوع مشاهده میشود که مناطق ده و یازده و دوازده کلانشهر تهران جزو حوزه اصلی جزایر حرارتی شهر هستند و به نظر میرسد به دلیل وجود ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی خاص این مناطق، الگوی توزیع جزایر حرارتی، مشهودتر است.
غلامرضا لطیفی؛ اسماعیل پیری؛ یادگار محمدی؛ شهرام پارسا
چکیده
شهرها به دلیل ماهیت پیچیده و افزایش روزافزون رشد جمعیت شهرنشینی و همچنین عواملی نظیر؛ توزیع نامناسب ارائه خدمات در ابعاد مختلف شهری، قیمت زمین، عادلانه نبودن درآمدها بین اقشار مختلف مردم، عدم دسترسی متعادل به امکانات و خدمات و همچنین فضاهای مختلف شهری بین ساکنان نواحی مختلف سبب شده که شهرها یکی از جلوه‌های نمایان بروز نابرابری ...
بیشتر
شهرها به دلیل ماهیت پیچیده و افزایش روزافزون رشد جمعیت شهرنشینی و همچنین عواملی نظیر؛ توزیع نامناسب ارائه خدمات در ابعاد مختلف شهری، قیمت زمین، عادلانه نبودن درآمدها بین اقشار مختلف مردم، عدم دسترسی متعادل به امکانات و خدمات و همچنین فضاهای مختلف شهری بین ساکنان نواحی مختلف سبب شده که شهرها یکی از جلوه‌های نمایان بروز نابرابری محسوب شوند. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه نابرابری فضایی-اجتماعی در بین محله‌های دارسیران و بهاران شهر مریوان بر اساس شاخص‌های پایگاه اقتصادی-اجتماعی و دسترسی به کاربری خدمات شهری است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی می‌باشد که با استفاده از ابزار پرسشنامه جهت سنجش سؤالات متغیر مستقل و وابسته به جمع‌آوری اطلاعات بهصورت اسنادی – میدانی پرداخته شده است، همچنین برای تحلیل دادههای پرسشنامه از نرمافزار Spss استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، با توجه به آزمون mann – whitney u test و سطح اطمینان 95%، تفاوت معناداری بین پایگاه اقتصادی اجتماعی ساکنین محله‌های بهاران و دارسیران در دسترسی به کاربری خدمات شهری وجود دارد.
غلامرضا لطیفی
چکیده
فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای در مهرماه سال 1399 یکی ازبرجسته ترین اعضا هیات تحریریه خود را از دست داد که ثلمه ای برای جامعه علمی وبویژه فعالان حوزه شهرسازی کشور بود، لذا بر اساس ادای وظیفه و اخلاق حرفه ایبرآن شدیم که مقدمه ای در شماره جاری فصلنامه به این امر اختصاص داده شود تاشاید سهم کوچکی از دین خود را به او تقدیم داریم.
بیشتر
فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای در مهرماه سال 1399 یکی ازبرجسته ترین اعضا هیات تحریریه خود را از دست داد که ثلمه ای برای جامعه علمی وبویژه فعالان حوزه شهرسازی کشور بود، لذا بر اساس ادای وظیفه و اخلاق حرفه ایبرآن شدیم که مقدمه ای در شماره جاری فصلنامه به این امر اختصاص داده شود تاشاید سهم کوچکی از دین خود را به او تقدیم داریم.
نوید پاک نژاد؛ غلامرضا لطیفی
چکیده
تحلیل ساختار فضای شهری در گذر از دوره‌های زمانی مختلف و تحلیل ویژگی‌های بافت منجر به شناخت شکل‌گیری رفتار و الگوهای رفتاری در ساختار کالبدی میشود و این مسئله شرایطی را ایجاد میکند که برنامه ریزی برای بروز و ظهور الگوهای رفتاری متنوع بر پایه تحلیل فضایی فراهم گردد. چیدمان فضایی یکی از روش‌هایی است که در درک فضا و فرم کالبدی کاربرد ...
بیشتر
تحلیل ساختار فضای شهری در گذر از دوره‌های زمانی مختلف و تحلیل ویژگی‌های بافت منجر به شناخت شکل‌گیری رفتار و الگوهای رفتاری در ساختار کالبدی میشود و این مسئله شرایطی را ایجاد میکند که برنامه ریزی برای بروز و ظهور الگوهای رفتاری متنوع بر پایه تحلیل فضایی فراهم گردد. چیدمان فضایی یکی از روش‌هایی است که در درک فضا و فرم کالبدی کاربرد دارد و به سبب تحلیل فضا و تأثیرگذاری فضا بر رفتار انسان در فضای شهری دارای اهمیت و جایگاه بالایی می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است و ابتدا با انجام مطالعات کتابخانه‌ای (بررسی کتب، مقالات علمی و اسناد) به تبیین چارچوب نظری پرداخته شده است و سپس فرم کالبدی با نرم افزار Depthmap (که بر اساس مبانی تکنیک چیدمان فضا طراحی شده) تحلیل گردیده. هدف از تحقیق حاضر بررسی، مقایسه و تحلیل شکل‌گیری ساختار فضایی- کالبدی متفاوت این دو محله در دوره‌های زمانی مختلف و تأثیر آن بر الگوهای رفتاری است. از نتایج پژوهش حاضر آن است که ساختار شطرنجی و منظم (محله دروس) امکان دسترسی بیشتری به کاربری‌ها میدهد اما باعث پراکندگی کاربری‌ها و الگوهای رفتاری میشود. در بافت شطرنجی محلات دارای کاربری‌های متنوع هستند اما در بافت ارگانیک (محله زرگنده) نظام کالبدی انسجام بیشتری در این شکل‌گیری کاربری‌ها به وجود می‌آورد و این مسئله زمینه ساز شکل‌گیری الگوهای رفتاری متنوع و متعدد می‌گردد.
غلامرضا لطیفی؛ مژده باباگلی
چکیده
در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار می‌‌گیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آن‌ها مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سالهای 1375، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر روند نابرابری‌های فضایی در تهران موردبررسی قرار می‌‌گیرد. برای بررسی فضاهای نابرابر شهری در تهران، توزیع شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و مطلوبیت فضا و رابطه آن‌ها مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. این شاخص‌ها از تحلیل ثانویه نتایج تفصیلی سرشماری‌های نفوس و مسکن و طرح‌های جمع‌آوری اطلاعات قیمت و اجاره مسکن در سالهای 1375، 1385 و 1390 بر اساس مدل سطح‌بندی موریس محاسبه می‌‌شوند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که توزیع مطلوبیت فضا با توزیع شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی رابطه معناداری دارد، به‌طوری‌که این رابطه در هر سه دوره سرشماری تأیید میشود. گرچه توزیع شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی در طی 15 سال موردبررسی متوازن‌تر میشود، ولیکن در توزیع شاخص مطلوبیت فضا تغییر محسوسی رخ نمی‌‌دهد. همچنین در سالهای 1385 و 1390 برخلاف سال 1375 رابطه همبستگی میان شاخص‌های اجتماعی و مطلوبیت فضا بیش از رابطه همبستگی میان شاخص‌های اقتصادی و مطلوبیت فضا محاسبه میشود که نشان از افزایش تأثیرپذیری شاخص مطلوبیت فضا از شاخص اجتماعی دارد. آزمون رگرسیون و محاسبه ضریب تعیین تعدیل‌شده نیز نتایج مشابهی را نشان میدهد؛ بطوری که در سال 1375 شاخص اقتصادی 72 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را تبیین میکند. در سالهای 1385 و 1390 شاخص اقتصادی از معادله رگرسیون خطی خارج و شاخص اجتماعی بدان وارد میشود. در این سال‌ها شاخص اجتماعی به ترتیب توان تبیین 59 درصد و 68 درصد از واریانس تغییرات شاخص مطلوبیت فضا را می‌‌یابد.
