برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سامان یوسف وند؛ شاپور سلمان وندی؛ مرتضی گنجی
چکیده
پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد مردمنگاری انتقادی در پی فهم وضعیت اجتماع حاشیهنشین شهر خرمآباد است که از این طریق روایتهای غالب افراد از تجربه زندگی در اجتماع حاشیهنشین را ارائه نماید و درنهایت با در نظر گرفتن شرایط و اقتضائات بومی منطقه، تحلیلی واقعبینانه متناسب با بافت محلی ارائه دهد. در این راستا از نمونهگیری هدفمند ...
بیشتر
پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد مردمنگاری انتقادی در پی فهم وضعیت اجتماع حاشیهنشین شهر خرمآباد است که از این طریق روایتهای غالب افراد از تجربه زندگی در اجتماع حاشیهنشین را ارائه نماید و درنهایت با در نظر گرفتن شرایط و اقتضائات بومی منطقه، تحلیلی واقعبینانه متناسب با بافت محلی ارائه دهد. در این راستا از نمونهگیری هدفمند بهره گرفته شده است و داده‌ها با استفاده از ابزارهای مشاهده مشارکتی و مصاحبههای نیمهساخت یافته گردآوری و با تکنیک تحلیل مضمون تجزیهوتحلیل شدهاند. در این فرآیند تعداد 21 مصاحبه در هفت محله حاشیهنشین شهر خرمآباد انجام شده است. پس از کدگذاری مصاحبهها، 109 کد اولیه و 11 مضمون سازماندهی استخراج شده است تا درنهایت مضمون فراگیر تحقیق تحت عنوان «بی‌قدرتی و تله محرومیت اجتماع حاشیهنشین» شناسایی و انتخاب شود. استدلال مقاله این است که بی‌قدرتی و تله محرومیت اجتماع حاشیهنشین در شهر خرمآباد ناشی از سلسلهمراتب نابرابر در نظام برنامه‌ریزی و اجرا و سازماندهی ناصحیح اجتماعات است. ازاینرو برای بهبود وضعیت اجتماع حاشیهنشین، اتخاذ رویکرد حکمرانی شهری عدالتبنیان و اصلاح نحوه سازماندهی جامعه شهری لازم و ضروری است.
حمید آماده؛ عبدالرسول قاسمی؛ امیرمحمد جیرسرایی
چکیده
با رشد و توسعه جوامع، آلودگی به یکی از چالش‌های اساسی مدیریتی در دنیای امروز تبدیل شده است. این موضوع در کشورهای درحال‌توسعه بیشتر موردبحث می‌باشد، زیرا رشد و کیفیت محیط‌زیست در سیاست‌های اقتصادی در تضاد با یکدیگر قرار دارند. یکی از آلودگی‌هایی که امروزه گریبان‌گیر شهرها و ازجمله تهران است، پسماند جامد شهری است. این سؤال مطرح ...
بیشتر
با رشد و توسعه جوامع، آلودگی به یکی از چالش‌های اساسی مدیریتی در دنیای امروز تبدیل شده است. این موضوع در کشورهای درحال‌توسعه بیشتر موردبحث می‌باشد، زیرا رشد و کیفیت محیط‌زیست در سیاست‌های اقتصادی در تضاد با یکدیگر قرار دارند. یکی از آلودگی‌هایی که امروزه گریبان‌گیر شهرها و ازجمله تهران است، پسماند جامد شهری است. این سؤال مطرح است که آیا با افزایش درآمد شهروندان، میزان تولید پسماند جامد شهری افزایش می‌یابد؟ در این مقاله رابطه‌ی بین درآمد سرانه شهروندان تهرانی و میزان تولید پسماند جامد شهری در قالب منحنی زیست‌محیطی کوزنتس موردبررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه تولید پسماند جامد شهری توسط خانوارها تولید میشود، نتایج حاصل‌شده از این پژوهش می‌تواند وضعیت ترجیحات شهروندان برای کیفیت محیط‌زیست را به‌خوبی توضیح دهد. داده‌های تابلویی برای سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶ در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران استفاده شده است. نتایج نشان داد بر اساس آزمون والد مدل درجه دوم فرضیه منحنی زیست‌محیطی کوزنتس برای تحلیل رابطه موردنظر مناسب است. همچنین برآورد الگو با روش اثرات ثابت، اثر معنادار درآمد سرانه بر تولید پسماند را نشان داد. در این پژوهش از اثر تراکم جمعیت و بُعد خانوار بر تولید پسماند به‌عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شد که نتایج برآورد نشان داد اثر تراکم جمعیت بر تولید پسماند منفی است و ضریب برآورد شده متغیر بُعد خانوار معنادار نیست.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
امین عالی پور؛ محمود شارع پور
چکیده
در پی سیاست مسکن مهر در ایران، از سال ۱۳۸۶ مجتمعهای مسکونی مختلفی در سرتاسر کشور ساخته شد. مسکن علاوه بر تأمین سرپناه، باید نیازهای اجتماعی ساکنان را نیز برآورده نماید که حاصل آن را میتوان به‌صورت احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق در ساکنان آن‌ها مشاهده کرد. با توجه به اینکه برخی از مجتمعهای مسکن مهر، دولتی و برخی دیگر ...
بیشتر
در پی سیاست مسکن مهر در ایران، از سال ۱۳۸۶ مجتمعهای مسکونی مختلفی در سرتاسر کشور ساخته شد. مسکن علاوه بر تأمین سرپناه، باید نیازهای اجتماعی ساکنان را نیز برآورده نماید که حاصل آن را میتوان به‌صورت احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق در ساکنان آن‌ها مشاهده کرد. با توجه به اینکه برخی از مجتمعهای مسکن مهر، دولتی و برخی دیگر خودمالکی بودند؛ برخی در داخل محدوده و برخی دیگر در خارج محدوده شهر بودند، در این مطالعه به مقایسه احساس رضایت، احساس امنیت و احساس تعلق ساکنان در مجتمعهای مسکن مهر مختلف (داخل/خارج محدوده و دولتی/خودمالکی) پرداخته شده است. بر این اساس، تمام مجتمعهای مسکن مهر بزرگ در دو شهر بابل و بابلسر (درمجموع ۱۳ مجتمع) انتخاب شدند که بر اساس روش نمونهگیری طبقه‌بندی‌شده، تعداد ۳۴۶ پرسشنامه به روش سیستماتیک در این مجتمعها تکمیل شد. به دلیل اینکه توزیع داده‌ها نرمال نبود، برای مقایسه متغیرها در مجتمعهای مختلف، از آزمون‌های ناپارامتریک کراسکال- والیس و من- ویتنی و برای بررسی رابطه آن‌ها از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتیجه تحقیق نشان داد که تفاوت احساس امنیت/رضایت/تعلق میان مجتمعهای داخل و خارج محدوده معنادار است و هر چه از داخل به سمت خارج محدوده برویم از میزان احساس امنیت/رضایت/تعلق کاسته میشود؛ اما تفاوت معناداری میان مجتمعهای دولتی و خودمالکی وجود ندارد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
نگار خیابان چیان؛ معصومه خامه؛ حسن سجادزاده؛ شیما اسلام پور
چکیده
توجه به تاب‌آوری فضایی میادین شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر شهر، نقش غیرقابل‌انکاری در حفظ حیات ذهنی و عینی شهرها دارد. این پژوهش برای پاسخ به این سؤال که ارتباط عوامل اجتماعی و کالبدی در تاب‌آوری فضایی میدان شهری چگونه است؟ و باهدف یافتن نسبت این عوامل، انجام گرفته است. مقاله حاضر توسعه‌ای و کاربردی بوده و روش تحقیق ترکیبی ...
بیشتر
توجه به تاب‌آوری فضایی میادین شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر شهر، نقش غیرقابل‌انکاری در حفظ حیات ذهنی و عینی شهرها دارد. این پژوهش برای پاسخ به این سؤال که ارتباط عوامل اجتماعی و کالبدی در تاب‌آوری فضایی میدان شهری چگونه است؟ و باهدف یافتن نسبت این عوامل، انجام گرفته است. مقاله حاضر توسعه‌ای و کاربردی بوده و روش تحقیق ترکیبی از کیفی و کمی می‌باشد. جهت گردآوری اطلاعات با بهرهگیری از منابع اسنادی مدل مفهومی تدوین گردید. در بخش کیفی، از ابزار مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه در تبیین و تحلیل عوامل، همچنین به جهت تحلیل ارزش هم پیوندی در بخش کمی از نرم‌افزار (City engine) استفاده شده است. یافتهها تأثیرگذاری بعد فرهنگی بناهای مرکزی میادین شهری به‌عنوان جزئی از کالبد، در ارتقاء تاب‌آوری فضایی از منظر عوامل اجتماعی را نشان میدهد. نتایج حاکی از آن است که با بالاتر رفتن ارزش هم پیوندی در بعد کالبدی، شاخص‌های بعد اجتماعی نیز ارتقا مییابند. همچنین عوامل اجتماعی و کالبدی در ایجاد تاب‌آوری فضایی دارای ارتباط بوده و بر یکدیگر مؤثرند و حتی در برخی شاخصها، میتوانند مکمل کمبودهای یکدیگر باشند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
فرزانه هدفی؛ علی صرافی نیک
چکیده
ارتباط عاطفی و تجربی انسان با مکان از موضوعات مهم روانشناسی محیطی بوده است. دراین‌ارتباط درک و احساس انسان تابعی از ویژگیهای محیطی، کارکرد عناصر، هویت و توانایی مکان در ایجاد ارتباط اجتماعی و حافظه جمعی دانسته میشود که به‌ویژه در ارتباط با اماکن و محلات تاریخی موضوعیت بیشتری دارد. تحقیق حاضر باهدف تعیین میزان تأثیر ادراک محیطی ...
بیشتر
ارتباط عاطفی و تجربی انسان با مکان از موضوعات مهم روانشناسی محیطی بوده است. دراین‌ارتباط درک و احساس انسان تابعی از ویژگیهای محیطی، کارکرد عناصر، هویت و توانایی مکان در ایجاد ارتباط اجتماعی و حافظه جمعی دانسته میشود که به‌ویژه در ارتباط با اماکن و محلات تاریخی موضوعیت بیشتری دارد. تحقیق حاضر باهدف تعیین میزان تأثیر ادراک محیطی و دلبستگی مکانی بر رضایت مکانی در محله تاریخی نوبر تبریز انجام گرفته است. تعداد 320 نفر از ساکنین و کسبه بالای 18 سال بر اساس نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و در تحقیق مشارکت کردند. در گردآوری اطلاعات، از پرسشنامههای مختلف بکار رفته در پژوهشهای مرتبط استفاده شد: از مقیاس لویکا برای سنجش دلبستگی به مکان، از مقیاس یوکسل و همکاران برای سنجش رضایت از مکان و از مقیاس تعدیل‌یافته بونیتو و همکاران برای سنجش ابعاد مختلف ادراک محیطی استفاده شد. ضرایب آلفای کرونباخ برای همه متغیرها در حد قابل‌قبول بوده و تحلیل عاملی تأییدی حکایت از اعتبار ساختاری مناسب ابزار تحقیق داشت. برای سنجش ارتباط و تأثیر متغیرها بر یکدیگر از مدل‌سازی معادلات ساختاری و برای سنجش معنیداری تأثیر متغیرهای میانجیگر از آزمون z سوبل استفاده شد. یافتهها نشان میدهد، بین دلبستگی به مکان و ادراک محیطی ارتباط و همچنین این متغیرها بر متغیر رضایت مکانی تأثیر مستقیم و معنیداری دارند. آزمون سوبل نشان داد، هیچکدام از متغیرهای دلبستگی به مکان و درک محیطی اثر میانجیگر معنیداری ندارند. نتایج تحقیق نشان داد ارزیابی و قضاوت انسان‌ها از مکان در ارتباط با تجارب شناختی و عینی است که در انسان احساس مثبتی نسبت به مکان ایجاد میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سید جلال الدین حسینی؛ آزیتا رجبی؛ افشین سفاهن؛ علی اصغر رضوانی
چکیده
توسعه حمل‌ونقل عمومی محور، یکی از راهکارهای مهم و مصادیق توسعه پایدار شهری است که به‌منظور حل معضلات ترافیکی و بهبود شرایط حمل‌ونقل در شهرها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این رویکرد، برنامه‌ریزی و گسترش حمل‌ونقل عمومی، به‌عنوان جایگزینی برای استفاده از خودروهای شخصی و حمل‌ونقل خصوصی مطرح شده است. منطقه 11 شهرداری تهران یکی از ...
بیشتر
توسعه حمل‌ونقل عمومی محور، یکی از راهکارهای مهم و مصادیق توسعه پایدار شهری است که به‌منظور حل معضلات ترافیکی و بهبود شرایط حمل‌ونقل در شهرها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این رویکرد، برنامه‌ریزی و گسترش حمل‌ونقل عمومی، به‌عنوان جایگزینی برای استفاده از خودروهای شخصی و حمل‌ونقل خصوصی مطرح شده است. منطقه 11 شهرداری تهران یکی از مناطق مرکزی شهر تهران است که دارای بار ترافیکی بالایی است و به‌تبع آن با مشکلاتی در سیستم حمل‌ونقل شهری خود مواجه است. در تحقیق مذکور، باهدف انطباق شاخص‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی محور با وضعیت فعلی منطقه 11 شهر تهران و بازپس‌گیری شهر از فضای خودرو محور به فضای انسان‌محور، شاخص‌های استاندارد توسعه حمل‌ونقل عمومی محور به‌عنوان مبنای تحلیل و رتبهبندی بررسی‌شده‌اند. در این رویکرد، با توجه به شاخص‌های مختلف، میزان قابلیت منطقه برای تحقق توسعه حمل‌ونقل عمومی محور ارزیابی گردیده است. به‌این‌ترتیب، این تحقیق به مسئولین و برنامه‌ریزان شهری کمک میکند تا بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، راهکارهای مناسبی برای بهبود حمل‌ونقل در منطقه 11 شهر تهران ارائه دهند. روش تحقیق پژوهش حاضر ازنظر هدف؛ کاربردی و ازنظر متدولوژی توصیفی و ازنظر روش جمع‌آوری اطلاعات مبتنی بر روشهای کتابخانهای – اسنادی و مطالعات میدانی بوده و در تحلیل اطلاعات نیز از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی و روشهای رتبهبندی و در مقایسه تطبیقی، از ضریب ناموزونی موریس و روش بی‌مقیاس خطی و از نرم‌افزار Choice Expert برای تحلیل سلسلهمراتبی AHP استفاده شده است. با توجه به نتایج حاصله، میتوان گفت که منطقه 11 شهرداری تهران، به‌رغم داشتن پتانسیل بالا برای تحقق توسعه حمل‌ونقل عمومی محور، در شرایط فعلی ظرفیت تبدیل‌شدن به یک مرکز توسعه حمل‌ونقل عمومی محور را ندارد و جهت تبدیل‌شدن باید تغییرات وسیعی در ساختارهای فضایی آن ایجاد شود.
