برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
ابراهیم اخلاصی؛ علی خانمحمدی؛ علی خاکساری رفسنجانی
چکیده
فراوانی پژوهش‌های مطالعات خودرو، پراکندگی نتایج مطالعاتی، ماهیت میان رشته ای نسبت یابی خودرو به مثابه مصنوع فناورانه جدید و ابعاد مختلف نظام اجتماعی، ضرورت خوانش انتقادی مقالات ذیربط را به منظور دستیابی به کفایت ها و کمبودهای مطالعاتی با نظرداشت به ملاحظات پارادایمی مندرج در جامعه شناسی تکنولوژی آشکار می‌سازد. هدف پژوهش، توصیف ...
بیشتر
فراوانی پژوهش‌های مطالعات خودرو، پراکندگی نتایج مطالعاتی، ماهیت میان رشته ای نسبت یابی خودرو به مثابه مصنوع فناورانه جدید و ابعاد مختلف نظام اجتماعی، ضرورت خوانش انتقادی مقالات ذیربط را به منظور دستیابی به کفایت ها و کمبودهای مطالعاتی با نظرداشت به ملاحظات پارادایمی مندرج در جامعه شناسی تکنولوژی آشکار می‌سازد. هدف پژوهش، توصیف زوایای مطالعات داخلی 1382-1403 حوزه علوم اجتماعی و هنر پیرامون خودرو حسب مؤلفه های چندگانه است. تعداد 26 مقاله مرتبط از میان 893 مقاله نمایه شده در پایگاه‌های علمی داخلی بر مبنای معیارهای شمول انتخاب و با روش تحلیل ماتریسی و مضمونی مورد کاوش قرار داده شده‌اند. به موجب نتایج حاصله، بسیاری از مقالات طی تمرکز بر شهرهای بزرگ، ذیل الزامات رویکرد پیمایشی و تحلیل ثانوی داده ها در مقام داده یابی و داده کاوی و هم چنین، بازی با مجموعه ای از متغیرهای انتظامی - شهری به مثابه متغیرهای مستقل و وابسته نگاشته شده اند. به علاوه، در تعداد بسیار محدودی از مقالات، صورت بندی مسأله خودرو در ایران از منظر ملاحظات زیست محیطی، روانی بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و در بی اعتنایی به چشم اندازهای نظری متأخر در مطالعات تکنولوژی نظیر کنش گر-شبکه و متقابلاً، اکتفاء به جهت گیری های آسیب شناختی، ذیل پارادایم جبرگرایی تکنولوژیک مورد کاوش قرار گرفته است. مزید بر مغفوله های محتوایی پیش گفته، عدم التفات خاطر پژوهشگران ایرانی به الزامات و لوازم مترتب بر پارادایم پژوهش کیفی در موضع داده یابی و داده کاوی، به عنوان محوری ترین مغفوله مطالعات موجود از حیث روش شناختی محسوب می شود.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مرجان گلی پور؛ پویان شهابیان؛ بهناز امین زاده گوهرریزی
چکیده
تحولات اخیر و سرعت ساخت‌وساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعف‌ها و چالش‌هایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانه‌تری به مسئله نمای شهری را می‌طلبد و کلیه ساختمان‌ها را در برمی‌گیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر می‌باشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ...
بیشتر
تحولات اخیر و سرعت ساخت‌وساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعف‌ها و چالش‌هایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانه‌تری به مسئله نمای شهری را می‌طلبد و کلیه ساختمان‌ها را در برمی‌گیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر می‌باشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ارتقاء کیفیت نمای بناهای مسکونی شهر تهران و با توجه به تجربه شکل‌گیری کمیته‌های نما در یک دهه‌ی اخیر، به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است که کنشگران و مؤلفه‌های مؤثر بر شکل‌گیری نماهای ساختمانی چگونه است؟ چالش‌های مرتبط با نمای بناهای مسکونی و انتظارات مترتب آن چیست؟ فرایند مطلوب در خصوص ارتقاء نمای بناهای مسکونی چگونه است؟ برای پاسخگویی به پرسش‌های مذکور، از روش‌شناسی کیفی و راهبرد تحلیل محتوا از طریق مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته با افراد تأثیرگذار استفاده شده است. راهکارهای ارتقاء کیفیت نما شامل یک ساختار سلسله‌مراتبی و مجموعه‌ای از عناصر تعریف‌شده ضمن درک ابعاد مختلف همه مداخله‌‌کنندگان و سازمانهای ذی‌نفع در شهر می‌باشد و بر روی دیدگاه گسترده‌ای از معیارها تمرکز می‌شود. بنابر نتایج پژوهش،کنشگران مؤثر با توجه به سطح تاثیرگذاری و عملکردی در دو دسته‌ی مدیریت شهری(تصمیم‌گیری، تصمیم‌سازی و اجرایی) و ذی‌نفعان فراگیر(زمین، طراحی، ساخت و ساز، عمومی) دسته‌بندی شدند. عوامل مؤثر بر نمای ساختمانهای مسکونی به ترتیب اهمیت شامل « اسنادی»، « مدیریتی و حقوقی»، « اجتماعی»، « طراحی(طراحان) »، « فناوری »، « نظری »، « اقتصادی» و «اجرایی» می‌باشد و می‌تواند در برنامه‌ریزی، طراحی، مدیریت و تصمیم‌گیری و ارزیابی کیفیت نمای بناهای مسکونی موردتوجه قرار گیرد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
میترا قربی؛ مهین نسترن؛ محمود قلعه نویی؛ علیرضا قربی
چکیده
بازار در شهر ایرانی نه تنها نمود ابعاد اجتماعی –فرهنگی و اقتصادی شهر است بلکه بستر استخوان‌بندی شهر ایرانی و اتصال‌دهنده محلات و فضاهای شهری به یکدیگر بوده است. بازار عنصری نظم‌دهنده، ساختاردهنده و منسجم‌کننده فرم فیزیکی شهر محلات شهری است که امروزه به‌واسطه تغییرات ناشی از سبک زندگی شهری جایگاهش درشهر تغییر کرده است. از ...
بیشتر
بازار در شهر ایرانی نه تنها نمود ابعاد اجتماعی –فرهنگی و اقتصادی شهر است بلکه بستر استخوان‌بندی شهر ایرانی و اتصال‌دهنده محلات و فضاهای شهری به یکدیگر بوده است. بازار عنصری نظم‌دهنده، ساختاردهنده و منسجم‌کننده فرم فیزیکی شهر محلات شهری است که امروزه به‌واسطه تغییرات ناشی از سبک زندگی شهری جایگاهش درشهر تغییر کرده است. از این‌رو پژوهش حاضر برآن است تا با تحلیل جایگاه بازار در فرم کالبدی شهر نقش آن رادر انسجام فرم‌کالبدی بسنجد.پژوهش‌حاضر بامطرح کردن این سوال که نقش بازار درانسجام فرم‌شهری چگونه است و درصورت حذف و ازبین‌رفتن بازار چه اتفاقی برای هسته تاریخی و محلات وابسته می‌افتد؟ درپی تعیین نقش دوباره بازار در شهر و محلات معاصر بافت تاریخی کرمان است. ازاین‌رو ضمن تبیین چارچوب درجهت تحلیل انسجام فرم‌کالبدی و تعیین جایگاه بازار در شهر ایرانی از پیکربندی فضا و تکنیک تحلیل شبکه‌شهری استفاده می شود. نتایج نشان‌داد بازار کرمان به‌عنوان یک مرکز کلیدی موجب تقویت پیوند میان توده‌وفضا، همپیوندی، پیوستگی و نفوذپذیری و درنتیجه انسجام فرم‌کالبدی در شهر می‌شود و حذف آن موجب کاهش همپوندی، پیوستگی، کارایی شبکه وپراکندگی فضایی می‌شود. مراکزمحله ای که مرکزمحله فعال داشتند کمترین آسیب رابا حذف بازار دیدند. ازمنظر انسجام فرم‌کالبدی، پیوستگی فضایی ایجادشده توسط بازار به‌حفظ یکپارچگی ساختار کالبدی شهر در طول زمان کمک می کند، این‌امر باعث می‌شود بازار به عنوان یک نقطه استراتژیک در تقویت هویت فضایی هسته تاریخی شهر کرمان ایفای نقش کند. تقویت بازار وتوجه به نقش ساختاری وعملکردی آن درشکل گیری فرم‌کالبدی شهر می تواند رشد وتوسعه شهر ومحلات شهری را تضمین کند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
محدثه سادات ذوالفقاری؛ هانیه هودسنی
چکیده
چارچوب حکمروایی شهری به‌عنوان یکی از متاخرترین رویکردها در زمینه مدیریت بازآفرینی شهری مطرح است. با توجه به تنوع کنشگران و پیچیدگی روابط میان نهادهای عمومی و اجتماعات محلی در بازآفرینی شهری، در این زمینه، حکمروایی محلی نقش مهمی در مدیریت تعاملات میان کنشگران مختلف ایفا می‌کند و نهادهای محلی، بستر مناسبی را برای این ارتباطات فراهم ...
بیشتر
چارچوب حکمروایی شهری به‌عنوان یکی از متاخرترین رویکردها در زمینه مدیریت بازآفرینی شهری مطرح است. با توجه به تنوع کنشگران و پیچیدگی روابط میان نهادهای عمومی و اجتماعات محلی در بازآفرینی شهری، در این زمینه، حکمروایی محلی نقش مهمی در مدیریت تعاملات میان کنشگران مختلف ایفا می‌کند و نهادهای محلی، بستر مناسبی را برای این ارتباطات فراهم می‌آورند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل نقش دفاتر توسعه محله‌ای شهر تهران در چارچوب حکمروایی بازآفرینی شهری است. پژوهش حاضر مبتنی بر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای‌کیفی انجام شده‌است. داده‌های پژوهش از تحلیل محتوای اسناد و قوانین مرتبط و 22 مصاحبه‌ی عمیق نیمه‌ساختاریافته با کنشگران حوزه بازآفرینی شهر تهران در سطوح مختلف، به‌دست آمده‌‌‌است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که دفاتر توسعه محله‌ای شهر تهران در پنج حوزه اصلی نقش‌آفرینی می‌کنند: میانجی‌گری میان کنشگران مختلف، تسهیل مشارکت ساکنین، توانمندسازی آن‌ها، زمینه‌محوری و رهبری سیاسی. اگرچه دفاتر دارای پشتوانه‌های قانونی قوی هستند اما اجرای این قوانین با چالش‌هایی مواجه است. با توجه‌به چالش‌های موجود سه عاملِ آگاهی‌های اجتماعی و میزان مطالبه‌گری ساکنین، تغییرات مدیریتی و رویکردها در سطوح کلان و پویایی و خلاقیت مدیران دفاتر در پیشبرد شرح خدمات، تأثیر به‌سزایی بر اثربخشی این دفاتر در فرآیند بازآفرینی دارند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
پروانه سبحانی؛ افشین دانه کار
چکیده
ازهمگسیختگی و کاهش عملکرد بوم‌شناختی در مناطق شهری یکی از تهدیدهای مهم برای حفاظت از منابع ارزشمند اکولوژیک است و راهبردهای مؤثر برای کنترل تکه تکه شدن و نابودی سرزمین در این مناطق مستلزم شناسایی منابع اکولوژیک و عملکردهای زیستی می‌باشد. براین اساس در مطالعه حاضر به شناسایی منابع حساس و اکولوژیک و تهیه ...
بیشتر
ازهمگسیختگی و کاهش عملکرد بوم‌شناختی در مناطق شهری یکی از تهدیدهای مهم برای حفاظت از منابع ارزشمند اکولوژیک است و راهبردهای مؤثر برای کنترل تکه تکه شدن و نابودی سرزمین در این مناطق مستلزم شناسایی منابع اکولوژیک و عملکردهای زیستی می‌باشد. براین اساس در مطالعه حاضر به شناسایی منابع حساس و اکولوژیک و تهیه نقشه شبکه اکولوژیک در مجموعه شهری تهران-البرز پرداخته شد و در ادامه پیوستگی عملکرد زیستی در این مجموعه مورد بررسی قرار گرفت. عمده‌ترین منابع حساس و اکولوژیک در این مجموعه شهری، شامل مناطق تحت حفاظت از جمله پارک ملی، اثر طبیعی ملی، منطقه حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش، منطقه شکارممنوع و همچنین ذخایر حفاظتی جنگلی می‌باشد. همچنین نواحی شمال و شمال شرق منطقه که از پراکندگی مناطق تحت حفاظت و ذخایرزیستی بیشتری برخوردارند، دارای اهمیت اکولوژیک بالاتر و همچنین حساسیت زیستی بیشتری نسبت به روند شهرنشینی و توسعه فعالیت‌های انسانی هستند. همچنین تحلیل عملکرد و پیوستگی اکولوژیک در مجموعه شهری تهران-البرز حاکی از آن است که در بین سال‌های 1379 تا 1402 پیوستگی اکولوژیک در این منطقه کاهش یافته است. با توجه به این‌که شبکه مناطق حساس زیستی در مجموعه شهری تهران-البرز از اهمیت بالایی برخوردارند، بنابراین انجام برنامه‌ریزی و فراهم کردن ابزارهای مناسب برای کاهش اثرات توسعه شهری و تهدیدات ناشی از آن امری ضروری است. همچنین نتایج این تحلیل می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مدیریتی به حفاظت و برنامه‌ریزی صحیح در راستای توسعه فعالیت‌های انسانی و به دنبال آن مخاطرات و پیامدهای محیطی کمک کند.
)
