برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مرجان گلی پور؛ پویان شهابیان؛ بهناز امین زاده گوهرریزی
چکیده
تحولات اخیر و سرعت ساختوساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعفها و چالشهایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانهتری به مسئله نمای شهری را میطلبد و کلیه ساختمانها را در برمیگیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر میباشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ...
بیشتر
تحولات اخیر و سرعت ساختوساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعفها و چالشهایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانهتری به مسئله نمای شهری را میطلبد و کلیه ساختمانها را در برمیگیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر میباشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ارتقاء کیفیت نمای بناهای مسکونی شهر تهران و با توجه به تجربه شکلگیری کمیتههای نما در یک دههی اخیر، به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است که کنشگران و مؤلفههای مؤثر بر شکلگیری نماهای ساختمانی چگونه است؟ چالشهای مرتبط با نمای بناهای مسکونی و انتظارات مترتب آن چیست؟ فرایند مطلوب در خصوص ارتقاء نمای بناهای مسکونی چگونه است؟ برای پاسخگویی به پرسشهای مذکور، از روششناسی کیفی و راهبرد تحلیل محتوا از طریق مصاحبه عمیق نیمهساختاریافته با افراد تأثیرگذار استفاده شده است. راهکارهای ارتقاء کیفیت نما شامل یک ساختار سلسلهمراتبی و مجموعهای از عناصر تعریفشده ضمن درک ابعاد مختلف همه مداخلهکنندگان و سازمانهای ذینفع در شهر میباشد و بر روی دیدگاه گستردهای از معیارها تمرکز میشود. بنابر نتایج پژوهش،کنشگران مؤثر با توجه به سطح تاثیرگذاری و عملکردی در دو دستهی مدیریت شهری(تصمیمگیری، تصمیمسازی و اجرایی) و ذینفعان فراگیر(زمین، طراحی، ساخت و ساز، عمومی) دستهبندی شدند. عوامل مؤثر بر نمای ساختمانهای مسکونی به ترتیب اهمیت شامل « اسنادی»، « مدیریتی و حقوقی»، « اجتماعی»، « طراحی(طراحان) »، « فناوری »، « نظری »، « اقتصادی» و «اجرایی» میباشد و میتواند در برنامهریزی، طراحی، مدیریت و تصمیمگیری و ارزیابی کیفیت نمای بناهای مسکونی موردتوجه قرار گیرد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
پگاه خیراللهی؛ حمید دهقانی
چکیده
شورش های شهری، اعتراضاتی خشونت بار، ناگهانی و مبتنی بر انگیزه های اقتصادی هستند که عمدتا با اشغال فضاهای شهری به عنوان بستر اصلی اعتراضات همراه هستند. فضای شهری نیز خودشان متشکل از فضاهای مصرف، فضاهای قدرت و فضاهای شبکه ای هستند که هرسه، ابزار و هدفی برای شورش های شهری هستند. پژوهش حاضر با تأکید بر مهم ترین ترین شورش هایی که پس از انقلاب ...
بیشتر
شورش های شهری، اعتراضاتی خشونت بار، ناگهانی و مبتنی بر انگیزه های اقتصادی هستند که عمدتا با اشغال فضاهای شهری به عنوان بستر اصلی اعتراضات همراه هستند. فضای شهری نیز خودشان متشکل از فضاهای مصرف، فضاهای قدرت و فضاهای شبکه ای هستند که هرسه، ابزار و هدفی برای شورش های شهری هستند. پژوهش حاضر با تأکید بر مهم ترین ترین شورش هایی که پس از انقلاب اسلامی رخ داده اند، به دنبال تحلیل سویه های فضایی شورش های شهری است. داده های تحقیق، منابع تاریخی ثانویه هستند و برای تحلیل داده ها از تکنیک بولی استفاده شده است. نتایج ماتریس بولی نشان میدهد، زمانی که علت اعتراضات، سکونتگاه های شهری و کنشگری شورشیان صرفا مبنی بر وندالیسم باشد، شورش های شهری در سطح محلی و اگر نارضایتی ها فارغ از موضوع از طریق شبکه های تعاملی تشدید شوند و کنشگری کارناوالی در کنار کنشگری وندالیستی در بین معترضان متداول شود، شورش های شهری در سطح ملی رخ میدهند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سیده مریم محمودی؛ محمدتقی کرمی
چکیده
سیاست فرهنگی مفهومی مدرن و برآمده از گسترش مفهوم و ایده شهروندی اجتماعی است. دولت، بازار و نهادهای مدنی ازجمله شهرداریها مهمترین نهادهای ورودکننده به سیاست فرهنگی هستند. شهرداری نهادی عمومی و غیردولتی است. شهرداری تهران دارای جایگاه مهم و برجستهای از منظر سیاسی و موقعیتی اثرگذار و نیز بازیگر مهمی در عرصه فرهنگ است که وظیفۀ آن ...
بیشتر
سیاست فرهنگی مفهومی مدرن و برآمده از گسترش مفهوم و ایده شهروندی اجتماعی است. دولت، بازار و نهادهای مدنی ازجمله شهرداریها مهمترین نهادهای ورودکننده به سیاست فرهنگی هستند. شهرداری نهادی عمومی و غیردولتی است. شهرداری تهران دارای جایگاه مهم و برجستهای از منظر سیاسی و موقعیتی اثرگذار و نیز بازیگر مهمی در عرصه فرهنگ است که وظیفۀ آن اجرای سیاستهای فرهنگی متمرکز بر زیست شهری است. این پژوهش به روش تحلیل گفتمان انتقادی فوکویی، با مطالعه سیاست فرهنگی دورۀ شهرداری کرباسچی (1377-1368) به این پرسش پاسخ میدهد که گفتمان سیاست فرهنگی در این دوره از شهرداری تهران چه ویژگیهایی و چه ارتباطی با زمینه اجتماعی جامعه ایرانی دارد؟ با شناخت سه خرده گفتمان سیاست فرهنگی دولتی و فقرزدایی در گفتمان انقلاب اسلامی، دور نمای شهر جهانی، تهاجم فرهنگی و مقابله با سیاست فرهنگی بازاری و سوم، هویت فرهنگی- ملی و سیاست فرهنگی مدنی-ارتباطی؛ مدیریت شهری شهرداری را همزمان با پایان جنگ میتوان متأثر از حاکمیت ایده مدرنیزاسیون، سازندگی و توسعه دانست. ویژگی این سبک از مدیریت بر اساس فرآیند نوسازی و مدیریت، فرآیندی از بالا به پایین یعنی بر پایۀ ارادۀ مدیران قوی و تکنوکرات و با حمایت ساختار و نیز کمترین توجه به زمینههای اجتماعی و فرهنگی است. این شیوه از مدیریت و فهم از شهر نوعی از سیاست فرهنگی اقتدارگرا و یا بازاری را شکل میدهد که مهمترین مشخصۀ آن تابعیت فرهنگ از سیاست و اقتصاد است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
الهام کشتکار؛ جمال الدین سهیلی؛ شیدا خوانساری
چکیده
باغ ترکیبی از جماد و نبات است؛ پس اثری زنده و نمایانگر فرهنگ هر قوم و شرایط اقلیمی زادگاهش است. باغ ایرانی در طول عمر تجربیاش تمام ویژگیهای یک پدیده را داراست: دگرگونی میپذیرد؛ تحول میپذیرد؛ از درون خود تجربه میزاید؛ و جز اینها بر محیط و محیط جامع انسانی اثرگذاری میکند. باغ ایرانی بهعنوان یکی از مظاهر باغسازی جهان در ...
بیشتر
باغ ترکیبی از جماد و نبات است؛ پس اثری زنده و نمایانگر فرهنگ هر قوم و شرایط اقلیمی زادگاهش است. باغ ایرانی در طول عمر تجربیاش تمام ویژگیهای یک پدیده را داراست: دگرگونی میپذیرد؛ تحول میپذیرد؛ از درون خود تجربه میزاید؛ و جز اینها بر محیط و محیط جامع انسانی اثرگذاری میکند. باغ ایرانی بهعنوان یکی از مظاهر باغسازی جهان در عین داشتن الگویی مشخص، دارای تنوع بسیاری در اجزای خود است. این تنوع با سادگی فرم و الگوی باغ ایرانی، سبب بروز مفاهیم پیچیده و عملکردهای متفاوتی شده است. از سوی دیگر اشرافیت از مهمترین مفاهیم و شاخصههای معماری ایرانی- اسلامی همواره مورد توجه محققان و طراحان بوده است. موضوع نهی اشرافیت بر مصون ماندن فضای داخلی از دید و اشراف بیگانگان تاکید دارد و با ابزارهای " کنترل دید" و " فاصله" قابل بررسی است. برهمین اساس هدف اصلی پژوهش تبیین فضایی اثرگذاری نظام کالبدی باغ صفوی با تاکید بر اشرافیت فضای داخلی باغ بر رفتار فضای انسانی تعریف شده است. بدین منظور پژوهش حاضر در گام اول با جمعآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانهای و ادبیات نظری و در نهایت تدوین مدل سنجشی و در گام دوم علاوه بر معرفی ابزارهای سنجش، تحلیل فضایی و تفسیر مدلسازی براساس سوال اصلی پژوهش صورت گرفته است. نتایج نشان میدهد شاخصهای خوانایی، جهتیابی و پیکرهبندی فضایی به عنوان اصلیترین شاخصهای اثرگذار بر میزان اشرافیت شناسایی شده است که سنجهها و زیرشاخصهای مرتبط با آنها به کمک نرمافزار Depth map بصورت کمی مورد تفسیر و تحلیل قرار گرفته است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
محمد نوریپور سدهی؛ حسن احمدی
چکیده
در اثر تحولات سریع در عرصه شهرها، مشاغل خرد آسیبپذیر شدهاند. اهمیت این پژوهش آن است که با بررسی تحول مشاغل خرد شهری، آسیبهای ناشی از تغییرات مشاغل شناخته شوند و اثرات آنها در عرصه شهر و زندگی شهروندان مورد مطالعه قرار گیرند تا راهبردها و راهکارهای مناسبی جهت رفع و کاهش آسیبهای ناشی از تحولات مشاغل خرد شهری ارائه شوند. به همین ...
بیشتر
در اثر تحولات سریع در عرصه شهرها، مشاغل خرد آسیبپذیر شدهاند. اهمیت این پژوهش آن است که با بررسی تحول مشاغل خرد شهری، آسیبهای ناشی از تغییرات مشاغل شناخته شوند و اثرات آنها در عرصه شهر و زندگی شهروندان مورد مطالعه قرار گیرند تا راهبردها و راهکارهای مناسبی جهت رفع و کاهش آسیبهای ناشی از تحولات مشاغل خرد شهری ارائه شوند. به همین منظور از روش تحلیل محتوا استفاده شده و گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبههای نیمهساختیافته، مشاهدات میدانی و مطالعات اسنادی انجام شده است. مجموعاً 67 آسیب ناشی از تحول مشاغل در مفاهیم 20گانه و مقولههای 6گانه شناسایی شدند و طبق همین دستهبندی، مجموعاً 6 راهبرد و 48 راهکار در جهت کاهش آسیبها ارائه شدند که میتوانند در طرحها و برنامههای شهری خصوصاً در زمینهی چگونگی توزیع و پراکنش کاربریها و فعالیتهای تجاری شهر مورد استفاده قرار گیرند. همچنین پیشنهاد میشود که نگاه فضایی به معنای اصیل، جایگزین نگاه جبری و آمرانه شود. تحت چنین شرایطی میتوان با توسعهی برنامههای دموکراتیک، مانند برنامهریزی محلهای و برنامهریزی خردهفروشی شهری، آسیبهای ناشی از تحول مشاغل در شهرها را کاهش داد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سبحان یحیائی؛ محمد مهدی مولایی؛ ریحانه کشتکاران
چکیده
این مقاله به تحلیل بازیگران شهری در رسانههای اجتماعی و نقش این رسانهها در برساخت مفهوم شهر و تولید فضای شهری میپردازد. در این پژوهش، تحلیل تهران به عنوان یک کلانشهر پیچیده، با استفاده از «نظریهی فضا» هانری لوفور صورت گرفته است. به این منظور پس از تجزیه و تحلیل کمی و کیفی محتوای پستهای رسانههای اجتماعی (توییتر و اینستاگرام) ...
بیشتر
این مقاله به تحلیل بازیگران شهری در رسانههای اجتماعی و نقش این رسانهها در برساخت مفهوم شهر و تولید فضای شهری میپردازد. در این پژوهش، تحلیل تهران به عنوان یک کلانشهر پیچیده، با استفاده از «نظریهی فضا» هانری لوفور صورت گرفته است. به این منظور پس از تجزیه و تحلیل کمی و کیفی محتوای پستهای رسانههای اجتماعی (توییتر و اینستاگرام) مرتبط با شهر تهران، با استفاده از نرمافزار مکتور تحلیلی آیندهنگارانه درباره روابط بازیگران این میدان صورت گرفت. 10 گروه بازیگران شهری و چهار موضوع از اهداف و مناقشات شهری شناسایی شدند و در دو ماتریس بازیگر-بازیگر و بازیگر-هدف، روابط آنها مشخص شد. بر اساس یافتهها گروههای «شهروند و غیرسرشناس»، «رسانه جریان اصلی»، «حقیقی مدیریت شهری»، «فعال اجتماعی و سیاسی» و «حقوقی مدیریت شهری» بازیگران تقویتکننده و مسلط با بیشترین اثرگذاری در میان گروهها هستند. همچنین سه بازیگر اصلی حوزهی مدیریت شهری یعنی حسابهای «حقوقی مدیریت شهری»، «حقیقی مدیریت شهری» و «رسانهی مدیریت شهری» بیشترین همگرایی را با هم دارند و باتوجه به فاصلهی کم «شورایاران و نهادهای شهروندی» با گروههای مذکور، این گروه میتواند در آینده به عنوان یک متحد برای مجموعهی مدیریت شهری به حساب بیاید. در مقابل «فعالان اجتماعی و سیاسی» بیشترین واگرایی را در میان دیگر بازیگران دارند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
فائزه محمدی ششکل؛ محمد شیخی
چکیده
در بسیاری از سکونتگاههای غیررسمی، کیفیت فضاهای شهری به دلیل فقدان برنامهریزی و توجه به نیازهای ساکنان، به شدت پایین است. این موضوع، چالشهای متعددی را در زمینههای مختلف از جمله سلامت، امنیت، اقتصاد و محیطزیست به وجود میآورد. مکانسازی بهعنوان رویکردی نوین در طراحی و مدیریت فضاهای شهری، میتواند به ارتقای کیفیت زندگی ...
بیشتر
در بسیاری از سکونتگاههای غیررسمی، کیفیت فضاهای شهری به دلیل فقدان برنامهریزی و توجه به نیازهای ساکنان، به شدت پایین است. این موضوع، چالشهای متعددی را در زمینههای مختلف از جمله سلامت، امنیت، اقتصاد و محیطزیست به وجود میآورد. مکانسازی بهعنوان رویکردی نوین در طراحی و مدیریت فضاهای شهری، میتواند به ارتقای کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی کمک کند. این تحقیق با رویکرد تفسیری و روش کیفی از نوع مطالعه موردی، بهصورت تحلیلی - توصیفی صورتگرفته است. جامعه آماری شامل متخصصان دانشگاهی و سرپرستان دفاتر تسهیلگری و مدیران شهری بود که بهصورت هدفمند از نوع گلولهبرفی انتخاب شدند. ابتدا از روش فراترکیب برای شناسایی مؤلفههای مکانسازی استفاده شد و سپس چالشها از طریق مشاهده و مصاحبههای عمیق و نیمهساختاریافته با متخصصان بررسی شدند. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار MAXQDA و کدگذاری بر اساس ابعاد مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی انجام شد. نتایج نشان داد که مکانسازی فرایندی زمانبر و مشارکتی است که نیازمند هماهنگی بین ذینفعان، زیرساختهای مناسب و درک مزایای مکانسازی به سبب جدید بودن موضوع، توسط مقامات و جامعه محلی است. همچنین تأمین منابع مالی و اعتمادسازی از چالشهای اصلی این فرایند محسوب میشوند. یافتههای این تحقیق میتواند بهعنوان سند راهنما برای مدیران و دفاتر تسهیلگری جهت ارتقای کیفیت فضاهای شهری در سکونتگاههای غیررسمی مورداستفاده قرار گیرد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
میترا قربی؛ مهین نسترن؛ محمود قلعه نویی؛ علیرضا قربی
چکیده
بازار در شهر ایرانی نه تنها نمود ابعاد اجتماعی –فرهنگی و اقتصادی شهر است بلکه بستر استخوانبندی شهر ایرانی و اتصالدهنده محلات و فضاهای شهری به یکدیگر بوده است. بازار عنصری نظمدهنده، ساختاردهنده و منسجمکننده فرم فیزیکی شهر محلات شهری است که امروزه بهواسطه تغییرات ناشی از سبک زندگی شهری جایگاهش درشهر تغییر کرده است. از ...
بیشتر
بازار در شهر ایرانی نه تنها نمود ابعاد اجتماعی –فرهنگی و اقتصادی شهر است بلکه بستر استخوانبندی شهر ایرانی و اتصالدهنده محلات و فضاهای شهری به یکدیگر بوده است. بازار عنصری نظمدهنده، ساختاردهنده و منسجمکننده فرم فیزیکی شهر محلات شهری است که امروزه بهواسطه تغییرات ناشی از سبک زندگی شهری جایگاهش درشهر تغییر کرده است. از اینرو پژوهش حاضر برآن است تا با تحلیل جایگاه بازار در فرم کالبدی شهر نقش آن رادر انسجام فرمکالبدی بسنجد.پژوهشحاضر بامطرح کردن این سوال که نقش بازار درانسجام فرمشهری چگونه است و درصورت حذف و ازبینرفتن بازار چه اتفاقی برای هسته تاریخی و محلات وابسته میافتد؟ درپی تعیین نقش دوباره بازار در شهر و محلات معاصر بافت تاریخی کرمان است. ازاینرو ضمن تبیین چارچوب درجهت تحلیل انسجام فرمکالبدی و تعیین جایگاه بازار در شهر ایرانی از پیکربندی فضا و تکنیک تحلیل شبکهشهری استفاده می شود. نتایج نشانداد بازار کرمان بهعنوان یک مرکز کلیدی موجب تقویت پیوند میان تودهوفضا، همپیوندی، پیوستگی و نفوذپذیری و درنتیجه انسجام فرمکالبدی در شهر میشود و حذف آن موجب کاهش همپوندی، پیوستگی، کارایی شبکه وپراکندگی فضایی میشود. مراکزمحله ای که مرکزمحله فعال داشتند کمترین آسیب رابا حذف بازار دیدند. ازمنظر انسجام فرمکالبدی، پیوستگی فضایی ایجادشده توسط بازار بهحفظ یکپارچگی ساختار کالبدی شهر در طول زمان کمک می کند، اینامر باعث میشود بازار به عنوان یک نقطه استراتژیک در تقویت هویت فضایی هسته تاریخی شهر کرمان ایفای نقش کند. تقویت بازار وتوجه به نقش ساختاری وعملکردی آن درشکل گیری فرمکالبدی شهر می تواند رشد وتوسعه شهر ومحلات شهری را تضمین کند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سمانه نیازخانی؛ اسفندیار زبردست؛ آنگلا میلیون
چکیده
تبیین نتایج «برنامههای آمایشی» بهعنوان محصول برنامهریزی فضایی با «پایداری سکونتگاهها» بهعنوان محصول پایداری و توسعه پایدار با رویکردهای جدید یک مسئله جدی است. در این پژوهش، محور اقتصاد با رویکرد RBM موردنظر است. هدف، قابلیت دستیابی به پایداری سکونتگاهها با تأکید بر رشد اقتصادی و اشتغال پایدار از طریق برنامههای ...
بیشتر
تبیین نتایج «برنامههای آمایشی» بهعنوان محصول برنامهریزی فضایی با «پایداری سکونتگاهها» بهعنوان محصول پایداری و توسعه پایدار با رویکردهای جدید یک مسئله جدی است. در این پژوهش، محور اقتصاد با رویکرد RBM موردنظر است. هدف، قابلیت دستیابی به پایداری سکونتگاهها با تأکید بر رشد اقتصادی و اشتغال پایدار از طریق برنامههای آمایش استانی در مناطق کمتر توسعهیافته است. طرح این پژوهش، ترکیبی متوالی است؛ و روش کمی- کیفی در دو فاز انجام خواهد شد؛ در فاز اول با مرور نظاممند پژوهشهای پیشین و تحلیل محتوای کیفی جهتدار اسناد برنامههای آمایش استانهای مناطق کمتر توسعهیافته منتخب پژوهش، ارکان و عوامل پایداری سکونتگاهها استخراج شد. در فاز بعدی اعتبار ارکان و عوامل و نیز رابطه متقابل آنها و بازتاب محتوایی و عملی آنها در اسناد برنامههای آمایش استان ه از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان و تحلیل محتوای تلخیصی این مصاحبه واکاوی شد. برآیند نتایج تحلیل، تناظری موجه میان سطوح فضایی و مؤلفههای مذکور پایداری سکونتگاهها، با ماهیت سطوح سهگانه خروجی، پیامد و اثر را نشان میدهد. با بزرگترشدن سطح فضایی سکونتگاهها ضریب نفوذ نتایج برنامههای توسعه در طول زمان کاهش مییابد و از «اثر» به «خروجی» میل میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
همایون گلستانه؛ حسن صادقی نائینی
چکیده
طراحی برای نوآوری اجتماعی بهعنوان رویکردی مؤثر برای مقابله با مسائل پیچیده اجتماعی و ترویج توسعه جامعه پایدار در سراسر جهان ظهور کرده است. این مقاله یافتههای حاصل از یک تحلیل جامع از 14 ابتکار طراحی برای نوآوری اجتماعی را تلفیق میکند که از طریق رویکردها و فرآیندهای مشارکتی متنوع، به مسائل پیچیده اجتماعی ازجمله انسجام اجتماعی، ...
بیشتر
طراحی برای نوآوری اجتماعی بهعنوان رویکردی مؤثر برای مقابله با مسائل پیچیده اجتماعی و ترویج توسعه جامعه پایدار در سراسر جهان ظهور کرده است. این مقاله یافتههای حاصل از یک تحلیل جامع از 14 ابتکار طراحی برای نوآوری اجتماعی را تلفیق میکند که از طریق رویکردها و فرآیندهای مشارکتی متنوع، به مسائل پیچیده اجتماعی ازجمله انسجام اجتماعی، توانمندسازی اقتصادی، پایداری محیطی و سلامت و رفاه میپردازند. این مطالعه از روشهای پژوهش کیفی، ازجمله تحلیل مضمون و تحلیل مطالعات موردی تطبیقی استفاده میکند. دادهها از مستندات پروژه و مقالات مرتبط با آنها جمعآوری شدهاند و درک جامعی از تأثیرات چندوجهی طراحی برای نوآوری اجتماعی در زمینههای مختلف ارائه میدهند. یافتههای کلیدی بر اثربخشی طراحی انسانمحور و سازوکارهای مشارکت جامعه در دستیابی به نتایج پایدار تأکید میکنند. پروژهها، تأثیرات قابلتوجهی مانند تقویت پیوندهای اجتماعی، ارتقاء حفاظت محیطی، بهبود نتایج سلامتی و تقویت اقتصاد محلی از طریق فعالیتهای کارآفرینی را نشان میدهند. این مقاله با ارائه بینشهایی در مورد ظرفیت تحولآفرین طراحی برای نوآوری اجتماعی در مواجهه با چالشهای مختلف اجتماعی، بر اهمیت استراتژیهای تطبیقی، مشارکتهای اجتماعی و مدلهای مقیاسپذیر برای پیشبرد توسعه جامعه پایدار از طریق رویکردهای مبتنی بر طراحی تأکید میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
رقیه قنبری قادیکلایی؛ محمود ضیائی؛ وجه الله قربانی زاده؛ محمود جمعه پور
چکیده
تعارض مسئله مبتلابه مناطق حفاظتشده در ایران است و فائق آمدن بر آن چالشی بزرگ برای برنامه ریزان است. توسعه گردشگری میتواند یکی از عوامل اصلی تشدید این تعارضات باشد. ازاینرو هدف این مقاله شناسایی ویژگیها و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظتشده بهخصوص تالاب میانکاله در ایران و همچنین شناسایی شیوههای ...
بیشتر
تعارض مسئله مبتلابه مناطق حفاظتشده در ایران است و فائق آمدن بر آن چالشی بزرگ برای برنامه ریزان است. توسعه گردشگری میتواند یکی از عوامل اصلی تشدید این تعارضات باشد. ازاینرو هدف این مقاله شناسایی ویژگیها و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظتشده بهخصوص تالاب میانکاله در ایران و همچنین شناسایی شیوههای فائق آمدن بر آنها است. بدین منظور یافتههای کیفی مطالعات پیشین با استفاده از روش فراترکیب مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. مقالات، کتب و رسالههای منتشرشده در پایگاههای مطالعاتی در بازه زمانی 2000 تا 2024 بر اساس روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. پس از تجزیهوتحلیل یافتهها، شبکه مضامین در سه بعد چیستی، چرایی و چگونگی مدیریت تعارض ارائه شد. بر اساس یافتهها، تعارض در مناطق حفاظتشده اغلب در سطح بین گروهی و بین سازمانی است. مهمترین دلایل بروز تعارض ارتباطات ضعیف و فقدان همکاری، بیعدالتی و سلطه قدرت، ساختار حکمرانی معیوب است. همچنین برای مدیریت تعارض نیاز به طی شش مرحله افزایش سرمایه اجتماعی، مصالحه و اجماع، کنش جمعی، هم تکاملی تدریجی و بهبود تعارض است. نتایج پژوهش حاضر علاوه بر اینکه به گسترش دایره شناختی شیوههای کاهش تعارض در گردشگری کمک خواهد کرد، میتواند مبنایی برای پژوهشهای آتی در این حوزه مطالعاتی باشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
محمدحسین شریف زادگان؛ محمدرضا رستمی
چکیده
بستر قانونی مداخله در فرآیند تأمین مسکن مناسب در شهرهای کشور، طرحهای توسعه است که در مقیاسهای مختلف ( از سطح ملی تا محلی) باید بهطور سیستماتیک و یکپارچه سیاستهای تأمین مسکن مناسب را در خود جای دهند و از طریق حاکمیت قانون ، ضمانت اجرایی آن را تضمین نمایند. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از مرور روایی، چیستی و چگونگی ارتباط ...
بیشتر
بستر قانونی مداخله در فرآیند تأمین مسکن مناسب در شهرهای کشور، طرحهای توسعه است که در مقیاسهای مختلف ( از سطح ملی تا محلی) باید بهطور سیستماتیک و یکپارچه سیاستهای تأمین مسکن مناسب را در خود جای دهند و از طریق حاکمیت قانون ، ضمانت اجرایی آن را تضمین نمایند. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از مرور روایی، چیستی و چگونگی ارتباط میان برنامهریزی و سیاستگذاری مسکن و طرحهای توسعه در پژوهشهای انجام شده در شهرهای ایران، مورد نقد و بررسی قرار گیرد. نتایج پس از بررسی 27 مقاله علمی- پژوهشی منتخب بیانگر آن است که در پژوهشهای انجام شده به ندرت درک درستی از مفهوم مسکن مناسب لحاظ شده است؛ روششناسی و شیوه سنجش صرفاً کمی و مبتنی بر نگاه تکنوکرات است و نمیتواند بیانگر وضعیت واقعی مسکن باشد؛ توجه به حیطه فضایی کلانشهرها به خصوص شهر تهران است و صرف توجه به ارتباط مسکن و طرحهای توسعه در یک دهه اخیر نشان از بی توجهی به سایر ابعاد فضایی و زمانی کشور است؛ و در نهایت عدم توجه به ساختارهای کلان تأثیرگذار بر امر مسکن از نگاه اقتصاد- سیاسی فضا در پژوهشها مشهود است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مهین طهماس نژاد؛ حمید صابری؛ احمد خادم الحسینی؛ حجت مهکویی
چکیده
کلانشهر اصفهان طی چند دهه اخیر با توسعهی بیرویه فیزیکی، توسعه صنایع، هزینههای خدمات، آلودگی هوا، حاشیهنشینی و... باعث تسریع در روند شکلگیری توسعه ناپایدار شده است که لزوم توجه به شاخصها و روندهای توسعه محور در حوزه پایداری را میطلبد. شکوفایی دارای شاخصهایی است که بر پایداری اجتماعی بهعنوان یکی از ارکان ...
بیشتر
کلانشهر اصفهان طی چند دهه اخیر با توسعهی بیرویه فیزیکی، توسعه صنایع، هزینههای خدمات، آلودگی هوا، حاشیهنشینی و... باعث تسریع در روند شکلگیری توسعه ناپایدار شده است که لزوم توجه به شاخصها و روندهای توسعه محور در حوزه پایداری را میطلبد. شکوفایی دارای شاخصهایی است که بر پایداری اجتماعی بهعنوان یکی از ارکان توسعه پایدار تأثیرگذار است. این پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و همچنین نرمافزار میک مک و سناریو ویزارد، مؤلفههای شکوفایی شهری در کلانشهر اصفهان را مورد تحلیل قرار داده است. نتایج میک مک نشان میدهد که کلانشهر اصفهان دارای سیستمی ناپایدار میباشد. درنهایت 14 عامل کلیدی انتخاب شدند و تعداد 42 وضعیت احتمالی مختلف بر عوامل کلیدی در نرمافزار سناریو ویزارد در نظر گرفته شد. نتایج نشان میدهد 3 سناریو احتمال وقوع بیشتری در توسعهی شکوفایی آیندۀ اصفهان دارند. از بین این 3 سناریو، سناریوی اول شرایط ایدهآل، سناریو شماره 2، سناریو نسبتاً مطلوب و سناریوی شماره 3، وضعیت بحرانی و نامطلوب را دربر دارد. از این میان، نرخ فقر بیشترین اثرگذاری را داشته که بیانگر اهمیت این عامل در شکوفایی شهر اصفهان میباشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
اکبر اسمعیلی؛ رسول قربانی؛ حسن محمودزاده
چکیده
گسترش روزافزون شهرها و ترافیک از یکسو و توسعه فناوریهای نوین از سوی دیگر کشورها را با مسائل جدیدی مواجه ساخته است. نهادها و شیوههای مدیریت قدیمی با جهان پیچیده و بهسرعت در حال تغییر در تضادند، درنتیجه برنامه ریزان در تلاشاند تا با نگاهی یکپارچه، مدلهایی را برای توسعه شهرهای قرن 21 بهمنظور پاسخگویی به انتظارات جدید، ...
بیشتر
گسترش روزافزون شهرها و ترافیک از یکسو و توسعه فناوریهای نوین از سوی دیگر کشورها را با مسائل جدیدی مواجه ساخته است. نهادها و شیوههای مدیریت قدیمی با جهان پیچیده و بهسرعت در حال تغییر در تضادند، درنتیجه برنامه ریزان در تلاشاند تا با نگاهی یکپارچه، مدلهایی را برای توسعه شهرهای قرن 21 بهمنظور پاسخگویی به انتظارات جدید، توسعه دهند. یکی از این مفاهیم، توسعه شهر هوشمند است که محور تحول و توسعه هزاره سوم میباشد. حملونقل شهری نیز از حوزههایی است که از فناوریها نظیر اینترنت اشیاء (IoT) متأثر میگردد. این تحقیق جزء تحقیقات کاربردی و ازنظر گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی- تحلیلی میباشد. با انجام تحلیلهای کیفی به کمک پرسشنامه باز، مؤلفههای تأثیرگذار شناسایی و سپس پرسشنامه بستهای طراحی و با روش نمونهگیری هدفمند با استفاده از تکنیک گلوله برفی، اقدام به جمعآوری اطلاعات به تعداد 177 نمونه از سطح جامعه آماری گردید. یافتههای تحقیق نشان میدهد که شهر تبریز بهعنوان یکی از کلانشهرهای کشور با مشکلاتی زیادی در زمینه حملونقل هوشمند درونشهری مواجه میباشد که تحقق آن با چالشها و موانع متعدد منجمله ضعف مدیریت یکپارچه شهری، نداشتن چشمانداز مشخص، ضعف برنامهریزی، کمبود منابع مالی، نبود ساختارهای تشکیلاتی مرتبط، نبود سامانههای هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و استفاده از سامانههای ناهمگون، عدم آشنایی با سیستمهای هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و... روبرو میباشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
احمد دراهکی؛ مژده بهاری
چکیده
تحقیق حاضر باهدف بررسی موانع مشارکت زنان در طرح ریحان شهر منطقه 12 شهرداری تهران میباشد. این پژوهش از روش کیفی و استراتژی نظریهی مبنای بهره گرفته است. برای گردآوری دادهها از مصاحبههای عمیق و نیمهساختار یافته با حضور 35 مشارکتکننده استفاده شد. نتایج نشان میدهد پدیده محوری شناساییشده بازسازی اجتماعی ناهمگونی ساختاری ...
بیشتر
تحقیق حاضر باهدف بررسی موانع مشارکت زنان در طرح ریحان شهر منطقه 12 شهرداری تهران میباشد. این پژوهش از روش کیفی و استراتژی نظریهی مبنای بهره گرفته است. برای گردآوری دادهها از مصاحبههای عمیق و نیمهساختار یافته با حضور 35 مشارکتکننده استفاده شد. نتایج نشان میدهد پدیده محوری شناساییشده بازسازی اجتماعی ناهمگونی ساختاری در ذهنیت کنشگران میباشد؛ که از مجموعه شرایط زمینهای شامل: ترجیح مسائل فردی بر مسائل محله، تعارض و فشار نقش، فهم شهرداری بهمثابه نهاد خدماتی تا اجتماعی، مجموعهای از شرایط علی شامل: عدم بازخوردهای مثبت از طرحهای قبلی، اطلاعرسانی نامتناسب، مسائل دیده نشده، مبهم بودن طرح ریحان شهر، عدم توجه به میزان توانمندی مشارکتکنندگان، ایدهآل گرایی بهجای واقعیتگرایی، پولی سازی ریحان شهر، نادیده گرفتن زمینههای اجتماعی، در حال تکوین بودن، پیچیدگی در آغاز طرح، پیچیدگی در حین اجرا طرح و پیچیدگی فناوری طرح و مجموعهای شرایط مداخلهگر شامل: برنامههای بیثبات، بیاعتمادی نهادی، مسائل درونسازمانی و بی قدرتی در نربان قدرت نشات میگیرد. پیامد مجموعه عوامل گفته شده پنداشتها و برساختهای کنشگران شامل عدم باور به اثربخش بودن طرح و پنداشت نمایشی بودن طرح ریجان میشوند. پیشنهادات سیاستی در متن آمده است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
ستار پروین
چکیده
پژوهشهایی که باهدف ارزیابی تأثیرات اجتماعی- فرهنگی انجام میشوند به دنبال ارتقای کیفیت زندگی، توانمندسازی اجتماعات انسانی و تحقق عدالت اجتماعی هستند. در این پژوهش تلاش شده است تا به ارزیابی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی احداث پارکلت کتاب بهمثابه یک فضای شهری کوچک، منعطف و کاربردی در خیابان فخر رازی پرداخته شود. در بخش کمی که از روش ...
بیشتر
پژوهشهایی که باهدف ارزیابی تأثیرات اجتماعی- فرهنگی انجام میشوند به دنبال ارتقای کیفیت زندگی، توانمندسازی اجتماعات انسانی و تحقق عدالت اجتماعی هستند. در این پژوهش تلاش شده است تا به ارزیابی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی احداث پارکلت کتاب بهمثابه یک فضای شهری کوچک، منعطف و کاربردی در خیابان فخر رازی پرداخته شود. در بخش کمی که از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شده است، جامعه آماری شامل همه عابرین پیادهای شده از این خیابان استفاده کرده و رفتوآمد کردهاند. شیوه نمونهگیری تصادفی احتمالی و همچنین تعداد نمونه 200 نفر از عابرین پیاده بوده است. بعلاوه در بخش روش کیفی با استفاده آر، تحلیل مضمون، تلاش شده است تا پیامدهای اجتماعی-فرهنگی مرتبط با پارکلت موردبررسی قرار گیرد. یافتهها نشان میدهد پیامدهای احتمالی احداث پروژه شامل تأثیرات مثبت و منفی مانند شکلگیری حوزه عمومی بهویژه برای گروههای کم قدرت، شکلگیری پیوندهای اجتماعی و کردارهای مشارکتی، شکلگیری هویت محلهای و منطقهای، افزایش مشارکت گروههای مختلف، احساس تعلق شهروندان به محله، بهبود کسبوکارهای مجاور وندالیسم. افزایش ترافیک در محدوده و ایجاد معارضه با کسبه محل میشود.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مائده هاشم زاده؛ حسن صادقی نائینی؛ ناعمه دنیامالی؛ مهدیه جعفرنژاد شهری
چکیده
این مطالعه به بررسی تأثیر محصولات شهری در افزایش ارتباط افراد با شهرهای خود و تقویت ارتباطات اجتماعی میان ساکنان آنها پرداخت. به این منظور، با بررسی دقیق پایگاههای داده علمی امرالد[1]، ابسکو[2] و وب آف ساینس[3] اسناد منتشرشده از سال 2013 تا نوامبر 2022 موردمطالعه قرار گرفت. از مجموع 1532 مقالهی اولیه، پس از چندین مرحله ارزیابی، 14 مقالهی ...
بیشتر
این مطالعه به بررسی تأثیر محصولات شهری در افزایش ارتباط افراد با شهرهای خود و تقویت ارتباطات اجتماعی میان ساکنان آنها پرداخت. به این منظور، با بررسی دقیق پایگاههای داده علمی امرالد[1]، ابسکو[2] و وب آف ساینس[3] اسناد منتشرشده از سال 2013 تا نوامبر 2022 موردمطالعه قرار گرفت. از مجموع 1532 مقالهی اولیه، پس از چندین مرحله ارزیابی، 14 مقالهی کلیدی برای بررسی نهایی انتخاب شدند. یافتهها نشان داد که محصولات شهری نقش قابلتوجهی در افزایش حس تعلق شهروندان به شهرهایشان داشته و بر بهبود کیفیت زندگی و میزان رضایتمندی آنها تأثیر مثبتی گذاشتند. این پژوهش دیدگاههایی را برای سیاستگذاریهای شهری، برنامهریزیها و فرآیندهای برندسازی شهری ارائه داد و بر اهمیت در نظر گرفتن نقش طراحان محصول بهعنوان بخش مهمی از فرآیند طراحی شهری تأکید داشت، چراکه این گروه از طراحان قادرند به تقویت پیوند شهروند با شهر و ارتقاء همبستگی اجتماعی کمک کنند. اصالت این تحقیق در رویکرد سیستماتیک آن برای درک تأثیر محصولات شهری بر ارتباط با شهر و پیوندهای اجتماعی بود. [1]. Emerald[2]. Ebsco[3]. Web of Science (wos)
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
فیروز جعفری؛ رسول قربانی؛ سارا ساحلی
چکیده
خیابانهای شهری، فضاهایی پویا و واجد حس حرکت به شمار میروند که برای استفاده پیاده و سواره و یا بعضاً فقط پیاده طراحی میشوند. این فضاها غالباً به نیازهای افراد استفادهکننده از آن، بهدرستی پاسخگو نبوده و مردم به خیابان بهعنوان مسیری صرفاً برای گذر سواره مینگرند. هدف از این پژوهش، بررسی جامعی از خیابان شهری و شناسایی شاخصهای ...
بیشتر
خیابانهای شهری، فضاهایی پویا و واجد حس حرکت به شمار میروند که برای استفاده پیاده و سواره و یا بعضاً فقط پیاده طراحی میشوند. این فضاها غالباً به نیازهای افراد استفادهکننده از آن، بهدرستی پاسخگو نبوده و مردم به خیابان بهعنوان مسیری صرفاً برای گذر سواره مینگرند. هدف از این پژوهش، بررسی جامعی از خیابان شهری و شناسایی شاخصهای محیطی و انسانی مؤثر در ارتقا کیفیت آن است. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش با استفاده از فن دلفی و روش معادلات ساختاری انجام شده است. با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای، نظرات و دیدگاههای صاحبنظران جمعبندی شده و بهصورت شاخصهای پیشفرض ارائه گشته است. در مرحله اول، جامعه آماری تحقیق 20 نفر از کارشناسان خبره در زمینه موردمطالعه در نظر گرفتهشده است. شاخصهای اولیه با توجه به نتایج پرسشنامه، در چهار مرحله با استفاده از تکنیک دلفی فازی تحلیلشده و شاخصهای نهایی با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، نرمال بودن آنها سنجیده شده و جهت تأیید نهایی شاخصهای مستخرج از مرحله اول، از روش تحلیل عاملی تائیدی (CFA)، برای ایجاد مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. در این بخش به دلیل نامعلوم بودن جامعه آماری با استفاده از فرمول کوکران حجم جامعه آماری 384 نفر از افراد عادی در نظر گرفته شد. در انتها با استفاده از آزمون فریدمن، شاخصها، رتبهبندی شده تا میزان تأثیرگذاری هر یک مشخص گردد. نتایج یافتهها حاکی از شناسایی کاملی از مجموعه شاخصهای مؤثر در ارتقا کیفیت خیابان شهید بهشتی شهر کرج را دارد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
علیرضا وزیری زاده؛ نسرین حق شناس
چکیده
در سه دهه گذشته، چیرگی کامل دینامیزهای بازار-محور بر نظام مسکن ایران به افول شدید استطاعتپذیری خصوصاً برای اقشار کمدرآمد منجر شده است. در نتیجه این امر نیازهای مسکن فراوان و رو به تزایدی، عمدتاً از طرف اقشار کمدرآمد جامعه، بیپاسخ مانده است. از طرف دیگر کاهش شدید استطاعتپذیری باعث گسترش پدیده جداییگزینی اجتماعی-فضایی ...
بیشتر
در سه دهه گذشته، چیرگی کامل دینامیزهای بازار-محور بر نظام مسکن ایران به افول شدید استطاعتپذیری خصوصاً برای اقشار کمدرآمد منجر شده است. در نتیجه این امر نیازهای مسکن فراوان و رو به تزایدی، عمدتاً از طرف اقشار کمدرآمد جامعه، بیپاسخ مانده است. از طرف دیگر کاهش شدید استطاعتپذیری باعث گسترش پدیده جداییگزینی اجتماعی-فضایی شده است. بروز این پدیده علاوه بر جداییگزینی فضایی طبقات جامعه از یکدیگر، باعث میشود تا تعاملات و کنشهای اجتماعی بین آنها نیز محدودتر شود. از طرف دیگر، جداییگزینی باعث محدود شدن بهرهمندی اقشار کمدرآمدتر به خدمات شهری و زیرساختهای اجتماعی ضروری برای بازتولید اجتماعی نیروی کار میشود. بر اساس برخی از تجارب جهانی، مداخله دولت در بازار مسکن باعث افزایش استطاعتپذیری و کاهش جداییگزینی میشود. بر همین اساس پروژه عظیم مسکن مهر طرحریزی شد تا با آنچه شکست بازار نامیده میشود مقابله کند؛ اما این مقاله آشکار میسازد که پروژه مسکن مهر علاوه بر آنکه تا حد زیادی نتوانست با دینامیزهای بازار مقابله کند، بلکه با تقویت این نیروها به گسترش پدیده جداییگزینی فضایی-اجتماعی شهرها سرعت بخشید. این مقاله با بررسی چگونگی شکلگیری پدیده افتراق فضایی-اجتماعی در مجموعه شهری تهران، اثرات اجرای پروژه مسکن مهر را بر گسترش این پدیده بررسی میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
علی اکبر سالاری پور؛ آرمان حمیدی؛ عالیه فریدی فشتمی؛ امیرحسین نوربخش
چکیده
امروزه بخش بزرگی از رفتارهای محیط زیستی شهروندان تحت تأثیر ارتباط و میزان دلبستگی آنها با شهر است. بهطوریکه دلبستگی به مکان و شهر مؤلفهای حیاتی در پرورش شهروندان حامی محیطزیست محسوب میگردد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- کمی میباشد. جهت جمعآوری اطلاعات باهدف سنجش تأثیر میزان دلبستگی به شهر و همچنین خصوصیات فردی شهروندان، ...
بیشتر
امروزه بخش بزرگی از رفتارهای محیط زیستی شهروندان تحت تأثیر ارتباط و میزان دلبستگی آنها با شهر است. بهطوریکه دلبستگی به مکان و شهر مؤلفهای حیاتی در پرورش شهروندان حامی محیطزیست محسوب میگردد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- کمی میباشد. جهت جمعآوری اطلاعات باهدف سنجش تأثیر میزان دلبستگی به شهر و همچنین خصوصیات فردی شهروندان، بر بروز رفتارهای حامی محیط زیستی در میان شهروندان، تعداد 402 پرسشنامه از طریق ساکنین شهر رشت تکمیل شده است. دادههای بهدستآمده از پرسشنامهها بهصورت کمی وارد نرمافزار SPSS شده و سپس با استفاده از نرمافزار Smart PLS3 به مدلسازی و تجزیهوتحلیل یافتهها پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که برخلاف انتظار رابطه تأثیرگذاری میان شاخصهای دلبستگی فردی به مکان، محل تولد، مدت سکونت و میزان تحصیلات بر رفتارهای حامی محیط زیستی شهروندان، وجود ندارد؛ اما از سوی دیگر نتایج مدلسازی نمایانگر این موضوع بود که در گام نخست رفتارهای حامی محیط زیستی شهروندان بیشترین ارتباط و اثرپذیری را از دلبستگی اجتماعی شهروندان با مکان یا شهر دارند. سپس در گام بعدی تعدادی از ویژگیهای فردی شهروندان ازجمله سن و وضعیت تأهل نیز بر رفتارهای حامی محیط زیستی شهروندان تأثیرگذار میباشد و رابطه مستقیمی میان آنها برقرار است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
رقیه بخشنده؛ کورش افضلی؛ محمد هادی الماسی
چکیده
در دهههای اخیر، استقرار و استفاده از دوچرخه در بسیاری از شهرهای جهان رواج داشته ولی بااینوجود استفاده از آن در شهرهای ایران محدود میباشد. هدف از پژوهش؛ بررسی میزان مقبولیت عمومی استفاده از دوچرخه در شهر کوچک آققلا میباشد. رویکرد پژوهش، کمّی توأم با منطق استدلال قیاسی و ماهیت آن پیمایشی است. بهمنظور جمعآوری دادهها از یک ...
بیشتر
در دهههای اخیر، استقرار و استفاده از دوچرخه در بسیاری از شهرهای جهان رواج داشته ولی بااینوجود استفاده از آن در شهرهای ایران محدود میباشد. هدف از پژوهش؛ بررسی میزان مقبولیت عمومی استفاده از دوچرخه در شهر کوچک آققلا میباشد. رویکرد پژوهش، کمّی توأم با منطق استدلال قیاسی و ماهیت آن پیمایشی است. بهمنظور جمعآوری دادهها از یک پرسشنامه محقق ساخته و حجم نمونه 400 نفری استفاده گردیده که در تدوین آن از دو مدل «یوتات» و نظریه «رفتار برنامهریزیشده» استفادهشده است. برایناساس، یافتههای پژوهش نشانگر مقبولیت اندک و نکات ضعف محسوسی در شهر آققلا در ابعاد اجتماعی استفاده از دوچرخه و عدمتأیید معناداری ضرایب همبستگی متغیرهایی همانند «نگرش»، «هنجارهای تأکیدی» و حتی «سودمندی درک شده» با متغیر رفتار هست. در این زمینه، عدم باور به دوچرخه بهعنوان یک وسیله سفر مشاهده میشود و نگرش ورزش به دوچرخه بیشتر نمایان میباشد. نتایج آزمون رگرسیون خطی چندگانه پژوهش نیز نشانگر معناداری کل مدل و وجود رابطه مابین متغیرهای اجتماعی- روانشناختی پژوهش و نیز معناداری سه متغیر اثرگذار «آگاهی» (292/0+)، «هنجارهای توصیفی» (243/0+) و «تأثیرپذیری فردی» (312/0-) و ضریب تعیین تعدیلشده دارای مقدار 23% از تغییرات تبدیلپذیری در متغیر وابسته است. در پایان، نیز یافتههای آماری پژوهش بازخوانی و تفسیر گردیدهاند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سید محمد مهدی حسینی کیا؛ لیلا مدقالچی؛ آیدا ملکی؛ پریسا هاشم پور
چکیده
مسئله یافتن شیوه مناسب تحلیل یک فضا همواره ذهن پژوهشگران را معطوف به خودساخته است. اغلب تحقیقات فضایی تنها با استفاده از یکی از روشها و تکنیکهای تحقیق کمی و یا کیفی انجام میگردد و نتایج آنها تنها قسمتی از ویژگیهای فضایی را روشن مینماید. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو روش چیدمان فضایی که بر ساختار فضایی تمرکز دارد و رویکرد ...
بیشتر
مسئله یافتن شیوه مناسب تحلیل یک فضا همواره ذهن پژوهشگران را معطوف به خودساخته است. اغلب تحقیقات فضایی تنها با استفاده از یکی از روشها و تکنیکهای تحقیق کمی و یا کیفی انجام میگردد و نتایج آنها تنها قسمتی از ویژگیهای فضایی را روشن مینماید. هدف از این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو روش چیدمان فضایی که بر ساختار فضایی تمرکز دارد و رویکرد «پروژه برای فضاهای عمومی» (PPS[1]) که بر کیفیت محیط از طریق شاخصهای تعریفشده مانند جامعهپذیری، دسترسی، کاربریها و فعالیتها، راحتی و تصویر تمرکز دارد و نیز امکان کاربرد همزمان آنها میباشد که درک کیفیت مکان موردمطالعه را ممکن میسازد. از دلایل انتخاب این شیوهها میتوان به کارایی، گستردگی استفاده و رویکرد کمی و کیفی آنها اشاره نمود. این پژوهش از این دو روش بهمنظور سنجش کیفیت فضایی بازار تاریخی شهر تبریز بهعنوان یک اثر شاخص معماری و شهرسازی استفاده میکند. مقادیر کمی شیوه چیدمان فضایی شامل همپیوندی، اتصال و قابلفهم بودن میباشد. در یافتههای این مطالعه، تفاوتهایی بین نتایج این دو روش مشخص گردید. PPS با بازخورد کاربران بازار در مورد اثرات اجتماعی- فرهنگی، عوامل محیطی موجود در بازار را ارزیابی کرده است و تحلیل چیدمان فضا بهطور کامل با مفروضاتی در مورد رفتار فردی ازنظر ساختار کالبدی بازار منطبق است. در مقایسه با چیدمان فضا که تحرک و نحوه حرکت کاربران در بازار تبریز را با شاخصهای موفولوژیک تعیین میکند، PPS با در نظر گرفتن عوامل انسانی، وضعیت زندگی در فضاهای بازار را بهتر آشکار میکند. در انتهای این مطالعه نتیجهگیری میگردد که ترکیب این دو روش میتواند رویکرد جایگزین جدیدی برای نتایج جامع و قابلاعتماد در سنجش کیفیت فضاها ارائه دهد. [1] Project for public spaces
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
هادی برغمدی؛ ُسیمین زمانی
چکیده
اوقات فراغت جزئی جداییناپذیر از زندگی روزمره است. حکومتها در تلاشند با ایجاد مراکز تفریحی و فرهنگی، فضای سالمی برای برآوردن این نیاز فراهم نمایند. در همین راستا شناسایی عوامل مؤثر در جهت افزایش تقاضای فضای فرهنگی در اجرای موفق این مراکز و درنتیجه رضایت شهروندان نقش مهمی دارد. این پژوهش بهدنبال پاسخ به این پرسش است: ساخت تئاتر ...
بیشتر
اوقات فراغت جزئی جداییناپذیر از زندگی روزمره است. حکومتها در تلاشند با ایجاد مراکز تفریحی و فرهنگی، فضای سالمی برای برآوردن این نیاز فراهم نمایند. در همین راستا شناسایی عوامل مؤثر در جهت افزایش تقاضای فضای فرهنگی در اجرای موفق این مراکز و درنتیجه رضایت شهروندان نقش مهمی دارد. این پژوهش بهدنبال پاسخ به این پرسش است: ساخت تئاتر شهر کرج چه تأثیراتی را در پی خواهد داشت و چگونه میتوان از تأثیرات منفی احتمالی کاسته و بر تأثیرات مثبت آن افزود؟ رویکرد روشی این پژوهش، ترکیبی و برای گردآوری دادهها از روشهای کمی و کیفی استفادهشده است. در راستای اهداف پژوهش، تأثیراتی شناسایی شده در 5 بعد اجتماعی، فرهنگی، محیطی- کالبدی، اقتصادی و روانشناختی دستهبندی و با بهرهگیری از نظرات متخصصان (روش دلفی) اهمیت هر یک از متغیرها مشخص شده است. تنش فرهنگی، طولانیشدن فرایند ساخت، متکدیان و کودککار، تغییر طراحی و غلبه کاربری تجاری، مخالفت برخی نهادها و سازمانها، افزایش هزینه ساخت و نگهداری، سرقت و دزدی، افزایش اجارهبهای مسکن، آلودگی هوا و صوتی، تجمع ارازل و اوباش، انحصار فضا به نفع گروهی خاص و کاهش امنیت (رتبه حداکثری)، افزایش دستفروشی، نزاع و درگیری، و کاهش احساس تعلق اجتماعی (رتبه بالا) و خالی از سکنه شدن محله و کاهش رضایت شهروندی (در رتبه معتدل) بهعنوان مخاطرات این پروژه شناسایی شده است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
جمال الدین هنرور؛ مختار رستمی؛ مریم ازنب؛ فائزه طاهری سرمد
چکیده
فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تأثیر خاستگاههای فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه شکل گرفته است. شهر پاوه در شمال استان کرمانشاه دارای خانههای ارزشمند تاریخی است که اکثراً بهصورت پلکانی و با توجه به توپوگرافی و شیب زمینساخته شدهاند. این تحقیق باهدف شناخت عناصر کالبدی و فضایی در خانههای سنتی پاوه انجام ...
بیشتر
فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تأثیر خاستگاههای فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی آن منطقه شکل گرفته است. شهر پاوه در شمال استان کرمانشاه دارای خانههای ارزشمند تاریخی است که اکثراً بهصورت پلکانی و با توجه به توپوگرافی و شیب زمینساخته شدهاند. این تحقیق باهدف شناخت عناصر کالبدی و فضایی در خانههای سنتی پاوه انجام گرفت. با بررسی این عناصر عواملی که در شکلگیری فرم و عناصر کالبدی و فضایی خانههای سنتی شهر پاوه مؤثرند، شناسایی شدند. روش این پژوهش از طریق مطالعه شرایط موجود و شیوه توصیفی-تحلیلی و ابزار مصاحبه و نیز بررسی اسناد و مدارک؛ مشاهده و نقشهبرداری میباشد. جامعه هدف به شکل هدفمند و با روش نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدهاند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که فضاهای داخلی خانههای سنتی پاوه دارای چند کاربری مختلف میباشد که دالان، مطبخ، انبار، اتاق، راهپله در یک طبقه یا بهصورت دوطبقه در خانهها وجود دارد، همچنین ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، اقتصادی شامل استفاده از مصالح بومآورد، سلسلهمراتب فضایی، تفکیک درست فضاها، ساخت خانهها در بالا یا کنار یکدیگر و توجه به نکات اقلیمی ازجمله جهتگیری صحیح، کرسیچینی، ابعاد مناسب بازشوها مهمترین عوامل در شکلگیری کالبد و سازمان فضایی خانه در پاوه است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
حسن حویزاوی؛ حمید صابری؛ مهری اذانی؛ فرشته احمدی
چکیده
هدف از این پژوهش واکاوی نقش مکانهای سوم شهری در کیفیت محیطی شهر اهواز است. این پژوهش با رویکردی کمَی، به روش پیمایشی و متکی بر مطالعات کتابخانهای- اسنادی در سال 1402 در شهر اهواز انجام شد. جامعه آماری کلیه شهروندان اهوازی (885000 نفر) در سال 1395 میباشند که بهوسیله فرمول کوکران تعداد 390 نفر بهعنوان حجم نمونه و بهصورت تصادفی بهوسیله ...
بیشتر
هدف از این پژوهش واکاوی نقش مکانهای سوم شهری در کیفیت محیطی شهر اهواز است. این پژوهش با رویکردی کمَی، به روش پیمایشی و متکی بر مطالعات کتابخانهای- اسنادی در سال 1402 در شهر اهواز انجام شد. جامعه آماری کلیه شهروندان اهوازی (885000 نفر) در سال 1395 میباشند که بهوسیله فرمول کوکران تعداد 390 نفر بهعنوان حجم نمونه و بهصورت تصادفی بهوسیله پرسشنامه محقق ساخته مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات از آزمونهای ANOVA، تحلیل رگرسیون، T تک نمونهای، تحلیل مسیر و... استفاده شد. یافتهها نشان میدهد، تمامی 10 شاخص بررسیشده بالاتر از میانگین مبنا (3) بودند. همچنین در مدل رگرسیونی مشخص شد، متغیرهای پیشبین حدود (741/0= R2) از واریانس متغیر ملاک (کیفیت محیط) را تبیین میکنند؛ و منطقه 6 (میانگین 08/4) برتری بیشتری نسبت به سایر مناطق 8 گانه اهواز ازلحاظ کیفیت محیطی داشت. نتایج نشان داد؛ کیفیت محیط و میزان رضایت شهروندان اهوازی از مکانهای سوم شهری با توجه به فرهنگ بومی ساکنین این شهر، ارتباطی تنگاتنگ با وضعیت مکانهای سوم این شهر (با بار عاملی 722/0) دارد.