غلامرضا لطیفی؛ اسماعیل پیری؛ یادگار محمدی؛ شهرام پارسا
چکیده
شهرها به دلیل ماهیت پیچیده و افزایش روزافزون رشد جمعیت شهرنشینی و همچنین عواملی نظیر؛ توزیع نامناسب ارائه خدمات در ابعاد مختلف شهری، قیمت زمین، عادلانه نبودن درآمدها بین اقشار مختلف مردم، عدم دسترسی متعادل به امکانات و خدمات و همچنین فضاهای مختلف شهری بین ساکنان نواحی مختلف سبب شده که شهرها یکی از جلوه‌های نمایان بروز نابرابری ...
بیشتر
شهرها به دلیل ماهیت پیچیده و افزایش روزافزون رشد جمعیت شهرنشینی و همچنین عواملی نظیر؛ توزیع نامناسب ارائه خدمات در ابعاد مختلف شهری، قیمت زمین، عادلانه نبودن درآمدها بین اقشار مختلف مردم، عدم دسترسی متعادل به امکانات و خدمات و همچنین فضاهای مختلف شهری بین ساکنان نواحی مختلف سبب شده که شهرها یکی از جلوه‌های نمایان بروز نابرابری محسوب شوند. هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه نابرابری فضایی-اجتماعی در بین محله‌های دارسیران و بهاران شهر مریوان بر اساس شاخصهای پایگاه اقتصادی-اجتماعی و دسترسی به کاربری خدمات شهری است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی می‌باشد که با استفاده از ابزار پرسشنامه جهت سنجش سؤالات متغیر مستقل و وابسته به جمعآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی – میدانی پرداخته شده است، همچنین برای تحلیل داده‌های پرسشنامه از نرمافزار Spss استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد، با توجه به آزمون mann – whitney u test و سطح اطمینان 95%، تفاوت معناداری بین پایگاه اقتصادی اجتماعی ساکنین محله‌های بهاران و دارسیران در دسترسی به کاربری خدمات شهری وجود دارد.
مهران علی الحسابی؛ سید عبدالهادی دانشپور؛ مصطفی حسینی کومله
چکیده
شیوه انتخاب موضوع پژوهش دکتری تخصصی به‌ویژه در علوم انسانی و دانش‌های میان‌رشته‌ای نظیر معماری، برنامهریزی و طراحی شهری همواره دغدغه پژوهشگران بوده است. باوجود منابع پراکنده روش‌شناختی، سرگردانی در طرح مسئله پژوهش به چشم می‌خورد و انتخاب موضوع عمدتاً با نگاه ترجمه‌ای به پیشینه علمی متعلق به بسترهای سرزمینی دیگر صورت می‌پذیرد. ...
بیشتر
شیوه انتخاب موضوع پژوهش دکتری تخصصی به‌ویژه در علوم انسانی و دانش‌های میان‌رشته‌ای نظیر معماری، برنامهریزی و طراحی شهری همواره دغدغه پژوهشگران بوده است. باوجود منابع پراکنده روش‌شناختی، سرگردانی در طرح مسئله پژوهش به چشم می‌خورد و انتخاب موضوع عمدتاً با نگاه ترجمه‌ای به پیشینه علمی متعلق به بسترهای سرزمینی دیگر صورت می‌پذیرد. درنتیجه دیالکتیک عام و خاص پژوهش (آموختن علم به مفهوم جهان‌شمول و قرار دادن آن در ظرف محلی) و رعایت اصالت بومی در طرح موضوعات پژوهشی مورد کم‌توجهی قرار گرفته و اتخاذ مبنای روش‌شناختی که بتواند ضمن تضمین دیالکتیک عام و خاص، به شکل‌گیری پژوهشی بوم-خاست منجر شود، مغفول می‌ماند. پژوهش حاضر با هدف تبیین فرآیند تدقیق عنوان پژوهش دکتری با رویکرد مسئله-محور و با احترام به اصالت سرزمینی پژوهش انجام گردیده است. بدین منظور در این نوشتار، ضمن بررسی ماهیت پژوهش دکتری و مطالعه انواع پژوهش، به دیالکتیک عام و خاص پژوهش و ضرورت انجام پژوهش مسئله-محور و همچنین فرآیند شناسایی مسئله واجد ارزش پژوهشی پرداخته شده است. سرانجام، یک چارچوب روش‌شناختی پنج مرحلهای در انتخاب مسئله و تدقیق عنوان پژوهش دکتری پیشنهاد گردیده و مدل روش‌شناختی پیشنهادی، در انتخاب موضوع پژوهش دکتری شهرسازی پیرامون "خاطره جمعی" به کار گرفته شده است.
کسری آشوری؛ کیومرث ایراندوست؛ میلاد دوستوندی
چکیده
پدیده فقر پس از دوران صنعتی‌شدن به‌تدریج با چرخش فضایی و در چارچوب گذار از پدیده‌ای روستایی و صنعتی به پدیده‌ای شهری جایگزین شده و با رسیدن به گام دوم انباشت سرمایه در شهرها، چهره‌ای نو به خود گرفته که همواره رو به بازتولید بوده است. چندین دهه است که برای نمود کالبدیِ این مسئله‌مندی نام‌های گوناگونی ازجمله سکونتگاه‌های فقیرنشین‌شهری، ...
بیشتر
پدیده فقر پس از دوران صنعتی‌شدن به‌تدریج با چرخش فضایی و در چارچوب گذار از پدیده‌ای روستایی و صنعتی به پدیده‌ای شهری جایگزین شده و با رسیدن به گام دوم انباشت سرمایه در شهرها، چهره‌ای نو به خود گرفته که همواره رو به بازتولید بوده است. چندین دهه است که برای نمود کالبدیِ این مسئله‌مندی نام‌های گوناگونی ازجمله سکونتگاه‌های فقیرنشین‌شهری، سکونتگاه‌های غیررسمی، حاشیه‌نشینی، زاغه‌نشینی، بافت‌های مسئله‌دار و ازاین‌دست موارد به کار می‌رود. در این گذار در سطح جهانی در دوره‌های گوناگون دیدگاه‌های ناهمسانی برای برخورد با این پدیده اتخاذشده است که هریک آغاز گفتمانی غالب بر این مسئله‌مندی بوده است. هریک از این گفتمان‌ها بر پایه خواسته‌ها و الزاماتِ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه و نیز کاستی‌هایی که گفتمانِ حاکم به آن دچار شده‌اند، نظام معنایی خود را بازساخته و آن را به‌عنوان نظامی کارآمد در برون‌رفت از چالش‌های جامعه ارائه میدهد. در این راستا در سطح جهانی از هنگام چیرگی سرمایه‌داری تاکنون در گفتمان توسعه، گفتمان فرهنگ فقر و آسیب‌شناختی، دیدگاه‌ها و روش‌های گوناگونی برای برخورد با فقر و سکونتگاه‌های خودانگیختۀ شهری اتخاذ شده است. این گفتمان‌ها به‌صورت مستقیم بر شرایط ملی و گفتمان رایج دوره در ایران اثر داشته است. به همین ترتیب گفتمان رایج و سیاست‌ها و رویکردهای برآمده از آن در هر دوره به‌صورت مستقیم بر شرایط محلی تأثیرگذار بوده است.
حمید پورحسین روشن؛ محمدرضا پورجعفر؛ صدیقه علی اکبری
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی دلایل تغییر و کاهش عدالت جنسیتی در استفاده از فضای پیرامون مجموعه خواهر امام رضا (ع) پس از اجرای طرح توسعه جدید است. روششناسی پژوهش، انتقادی است، جهت اجرای عملیات تحقیق از روش مردم‌نگاری انتقادی بهره گرفته شده است و داده‌های تحقیق در این مطالعه با استفاده از روش‌های مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه عمیق ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، شناسایی دلایل تغییر و کاهش عدالت جنسیتی در استفاده از فضای پیرامون مجموعه خواهر امام رضا (ع) پس از اجرای طرح توسعه جدید است. روششناسی پژوهش، انتقادی است، جهت اجرای عملیات تحقیق از روش مردم‌نگاری انتقادی بهره گرفته شده است و داده‌های تحقیق در این مطالعه با استفاده از روش‌های مشاهده مشارکتی و تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده‌اند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و ارائه نظریه نهایی با توجه به رویکرد انتقادی پژوهش از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف استفاده شد. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند (روش گلوله برفی) و نیز تکنیک اشباع نظری، بیست‌وپنج نفر از بانوان 20 تا 40 سال محله ساغریسازان و مطهری رشت در این مطالعه شرکت کردند و ادراک و توصیف‌های آنها نسبت به فضای شهری مجموعه خواهر امام شهر رشت مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. با استفاده از روش" تحلیل گفتمان انتقادی" تحلیل داده‌ها در سه سطح توصیف (آشکارسازی گزاره‌ها و محتوای ظاهری)، تفسیر (تعامل بین مصاحبه و بافت) و تبیین (تأثیر دوسویه ساختارها و گفتمان) صورت گرفت؛ نتایج و یافته‌های پژوهش نشان داد که در طراحی فضای شهری مذکور دیدگاه‌ها و نیازهای تمامی استفاده‌کنندگان از فضا دیده نشده و به دلیل وجود اعمال قدرت‌های تک‌بعدی مردانه در بازطراحی فضا، موجبات کاهش حضور بانوان و متعاقباً عدالت جنسیتی را در برداشته است.
سینا منصوری
چکیده
هویت شهری منطقۀ یک تهران درگذر زمان دچار تحولات بسیاری شده است. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن تصاویر ذهنی مردمی و بررسی نقشه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی شهری به دنبال یافتن معانی ذهنی از مردم منطقۀ یک تهران می‌باشد که با تکیه بر این تصاویر و تجزیه‌وتحلیل آنها، بتواند الگوهایی (پارامترهایی) زنده به جهت ارائۀ یک مدل مفهومی تبیین ...
بیشتر
هویت شهری منطقۀ یک تهران درگذر زمان دچار تحولات بسیاری شده است. پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن تصاویر ذهنی مردمی و بررسی نقشه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی شهری به دنبال یافتن معانی ذهنی از مردم منطقۀ یک تهران می‌باشد که با تکیه بر این تصاویر و تجزیه‌وتحلیل آنها، بتواند الگوهایی (پارامترهایی) زنده به جهت ارائۀ یک مدل مفهومی تبیین نماید. هدف اصلی این پژوهش یافتن پارامترهایی در راستای تقویت هویت فضای شهری مبتنی بر تئوری زبان الگو می‌باشد روش تحقیق پیمایشی می‌باشد و روش جمعآوری اطلاعات با استفاده از روش نقشه شناختی، این الگوها متناسب با روش گفتهشده توسط کریستوفر الکساندر برای منطقۀ یک به دست میآید. الگوهای 14 گانه تحت قالب سلسله مراتبی از کلان به خرد تقسیمبندی شده است و یافته‌های بهدستآمده نشان میدهد که تصویر ذهنی مردمی بر پایه سه اصل اساسی دلالتهای ذهنی، سطح هویت محیطی و سطح عملکردی استوار است که هریک زیرمجموعههای خرد خود را دارا میباشند.
بهزاد عراقی کزاز؛ واراز مرادی مسیحی
چکیده
کشورهای در حال توسعه همواره با نوعی توسعه ناموزون همراه بودهاند. در واقع مجموعهای از عوامل تاثیرگذار در این کشورها باعث شده که فارغ از هرگونه برنامهریزی و برنامهپذیری عمل کنند. در این پژوهش، کلانشهر کرج با تجربه انواع طرح‌هایتوسعهشهری به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید تا با کاربست مفهوم پایداری در محتوای طرح‌هایتوسعهشهری ...
بیشتر
کشورهای در حال توسعه همواره با نوعی توسعه ناموزون همراه بودهاند. در واقع مجموعهای از عوامل تاثیرگذار در این کشورها باعث شده که فارغ از هرگونه برنامهریزی و برنامهپذیری عمل کنند. در این پژوهش، کلانشهر کرج با تجربه انواع طرح‌هایتوسعهشهری به عنوان نمونه موردی انتخاب گردید تا با کاربست مفهوم پایداری در محتوای طرح‌هایتوسعهشهری که هدف این پژوهش بهشمارمیرود، زمینه تدوین الگوی توسعه پایدار در آن فراهم گردد. در این پژوهش توصیفیـ تحلیلی با تکنیک تحلیل سیستماتیک، لیستی از شاخصهای پایداری از منابع معتبر(بانک جهانی، کمیسیون توسعه پایدار سازمانمللمتحد (UNCSD)، سازمان همکاری اقتصادیوتوسعه (OECD) و ...) احصاء گردید. سپس با بهرهگیری از روششناسی "کتابسبز" (بخشی از برنامه استراتژیک و تحقیقاتی دفتر تحقیقوتوسعه ORD3)) در ایالاتمتحده) و توجه به قانون تغییرنام وزارت آبادانیومسکن(1353)، طبقهبندی و بومیسازی شاخصهای ارزیابی و مدیریت پایداری طرح‌های توسعه صورت گرفت. در ادامه نتایج حاصل از ارزیابی با تکنیک AHP ، تحلیل محتوا و دلفی دو مرحلهای نشان میدهد؛ میزان کاربست شاخصهای توسعه پایدار در مرحله شناخت طرح‌های توسعه شهری در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارد ولیکن در خروجی طرح، ارتباط مابین شاخصها در شناخت وضع موجود و ارایه طرح رها گردیده است. لذا ضروری است که در فرایند تهیه و محتوای طرح‌های توسعهشهری به عنوان یکی از ابزارهای دستیابی به توسعه، بازنگری اساسی صورت پذیرد.
