مهرناز امین آقایی؛ احمد غیاثوند
چکیده
شهروندی به‌عنوان پویاترین شاخص جامعه مدرن، از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر باهدف توصیف انواع رفتارهای شهروندی فعال مردم شهر تهران انجام‌گرفته است، همچنین سعی شده ابعاد و رفتارهای شهروندی فعال در شهر تهران برحسب متغیرهای زمینه‌ای تحلیل آماری شوند. این مطالعه به روش پیمایش انجام‌شده و جامعه آماری آن را «کلیه افراد 15 ...
بیشتر
شهروندی به‌عنوان پویاترین شاخص جامعه مدرن، از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهش حاضر باهدف توصیف انواع رفتارهای شهروندی فعال مردم شهر تهران انجام‌گرفته است، همچنین سعی شده ابعاد و رفتارهای شهروندی فعال در شهر تهران برحسب متغیرهای زمینه‌ای تحلیل آماری شوند. این مطالعه به روش پیمایش انجام‌شده و جامعه آماری آن را «کلیه افراد 15 سال به بالای شهر تهران» تشکیل می‌دهند. شیوه نمونه‌گیری از نوع «نمونه‌گیری چندمرحله‌ای» بوده و حجم نمونه طبق فرمول کوکران برابر با 2400 نفر می‌باشد و برای جمع‌آوری اطلاعات از تکنیک «پرسشنامه» استفاده‌شده است. به لحاظ عملیاتی مفهوم شهروندی فعال در قالب چهار بُعد: میزان مشارکت شهروندی، میزان مسئولیت‌پذیری شهروندی، میزان جامعه‌پذیری شهروندی و میزان هویت شهروندی موردسنجش قرارگرفته است. یافته‌های حاصل بیانگر آن است که حدود نیمی از مردم، شهروند فعال (46 درصد) و در مقابل یک‌چهارم (26 درصد) شهروند منفعل هستند. همچنین میانگین شاخص شهروندی فعال برابر با 36/3 می‌باشد. این میانگین برای بُعد میزان مشارکت اجتماعی در امور مختلف شهر برابر با 9/2، برای مسئولیت‌پذیری اجتماعی برابر با 25/3، برای میزان جامعه‌پذیری شهروندی برابر با 61/3 و در نهایت برای میزان احساس هویت شهروندی برابر با 64/3 گزارش شده است. در واقع مشاهده می‌شود که میزان مشارکت شهروندی مردم تهران منفعل‌تر و در مقابل احساس هویت شهروندی در بین آنها بیشتر است. درمجموع از 13 رفتار شهروندی موردمطالعه فقط چهار رفتار همسایگی، مسئولانه جمعی، ترافیکی و اخلاق شهری مطلوب بوده می‌باشد.
سحر ندایی طوسی؛ رامینا جهانبخش جاوید
چکیده
با تغییر ماهیت تولید ثروت در عصر جدید جذب طبقه خلاق اهمیت بسیاری یافته و ضرورت پرداختن به رویکرد شهر خلاق در کلان‌شهرهای جهان ازجمله تهران را ضروری ساخته است. هدف نوشتار پیشِ رو وضعیت‌سنجی و آسیب‌شناسی عینی و ذهنی کلان‌شهر تهران از منظر شهر خلاق، با تأکید بر ذهنیت‌ها و دانش عامه و ارائه راهکارهای برنامه‌ریزانۀ شهری خلاق است. این ...
بیشتر
با تغییر ماهیت تولید ثروت در عصر جدید جذب طبقه خلاق اهمیت بسیاری یافته و ضرورت پرداختن به رویکرد شهر خلاق در کلان‌شهرهای جهان ازجمله تهران را ضروری ساخته است. هدف نوشتار پیشِ رو وضعیت‌سنجی و آسیب‌شناسی عینی و ذهنی کلان‌شهر تهران از منظر شهر خلاق، با تأکید بر ذهنیت‌ها و دانش عامه و ارائه راهکارهای برنامه‌ریزانۀ شهری خلاق است. این پژوهش، که در زمرۀ پژوهش‌های ارزیابانۀ ترکیبی (کمی و کیفی) قرار دارد، می‌کوشد از طریق پیشنهاد مدل مفهومی متناسب با شرایط تهران، شاخص تلفیقی شهر خلاق را تدوین کرده و از طریق آن به سنجش وضعیت بپردازد. مدل مفهومی پژوهش در مجموع از 26 معیار و 66 شاخص تشکیل می‌شود. نتایج تحلیل‌ها به‌واسطۀ آمار رسمی نشان‌دهندۀ این است که تهران در رتبه‌بندی‌های جهانی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. در دوازده مؤلفه بررسی‌شده در ارزیابی ذهنی به شیوۀ مصاحبه با گروه‌های هدف مشخص شد که مؤلفه‌های سرمایه نهادی و ساختاری، کارآفرینی و سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های هوشمند، دارای امتیاز پایین‌تر از 40% است. مؤلفه‌های سرمایه انسانی، سرمایه خلاق و رقابت‌پذیری نیز مؤلفه‌هایی هستند که در ارزیابی‌های ذهنی، امتیاز بالاتر از متوسط کسب کرده‌اند. دستاورد این پژوهش، با شناسایی کاستی‌های شهر تهران می‌تواند نقشه راهی برای برنامه‌ریزی کلان‌شهر تهران از منظر اصول شهر خلاق باشد.
غلامرضا اسکندریان؛ سید احمد فیروزآبادی
چکیده
پدیده اسکان غیررسمی به‌عنوان یک دغدغه توسعه‌ای، در برنامه ششم توسعه کشور مورد اشاره قرار گرفته است. رویکردهای مختلفی در مواجهه با آن تجربه‌شده که رویکرد توانمندسازی، متأخرترین آن‌هاست. این رویکرد از دهه 70 در کشور تجربه‌شده اما ارزیابی‌ها نشان از عدم توفیق کامل آن دارد. همین امر، زمینه‌ساز طرح این سؤال شده که آیا این رویکرد از ...
بیشتر
پدیده اسکان غیررسمی به‌عنوان یک دغدغه توسعه‌ای، در برنامه ششم توسعه کشور مورد اشاره قرار گرفته است. رویکردهای مختلفی در مواجهه با آن تجربه‌شده که رویکرد توانمندسازی، متأخرترین آن‌هاست. این رویکرد از دهه 70 در کشور تجربه‌شده اما ارزیابی‌ها نشان از عدم توفیق کامل آن دارد. همین امر، زمینه‌ساز طرح این سؤال شده که آیا این رویکرد از کارآیی لازم برای ساماندهی سکونت‌گاه‌های غیررسمی، برخوردار است؟ پیگیری پاسخ سؤال با تکیه‌بر نظرات خبرگان، انجام شد. این پژوهش از نوع کیفی است و از رویکرد روشی نظریه مبنایی تبعیت می‌نماید. گردآوری اطلاعات، با استفاده از روش مطالعات اسنادی و تکنیک مصاحبه نیمه ساخت‌یافته و تحلیل یافته‌ها با روش کدگذاری سه‌گانه داده‌ها، انجام شد. یافته‌های اولیه نشان داد که بررسی نقش رویکرد توانمندسازی، نیازمند نگاهی عمیق‌تر به ریشه‌های پیدایش پدیده است. با تدقیق سؤالات و تکمیل فرایند، مقوله "مهاجرت" به‌عنوان پرتکرارترین مقوله که توان برقراری ارتباط با سایر مقولات و بسط قضایای نظری را داشت، انتخاب و به‌عنوان مقوله مرکزی برای تدوین مدل علّی، استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که ریشه‌های اسکان غیررسمی در سطوح خرد، میانی و کلان قابل رصد است، بنابراین راهبردها و راهکارهای مدیریت مسئله نیز می‌بایست در سطوح مختلف دیده شود. تفکیک راهبردهای کلان – مبدأ، میانی – مقصد و خرد – مقصد ازجمله یافته‌های پژوهش است. در این پژوهش تأیید شد که رویکرد توانمندسازی در صورت اجرای کامل، در مواجهه با پدیده اسکان غیررسمی مؤثر بوده که در سطح خرد – مقصد، قابل اجراست.
نجما اسمعیل پور؛ فاطمه اسمعیل پور؛ زهرا رسولی
چکیده
در نبرد توسعه پایدار و رفاه، دستیابی به الگوی رشد فشرده بعنوان کلید حفاظت از زمین محسوب می‌شود. نوسازی شهری که بعنوان پاسخ مناسب برای مشکلات بافت‌های میانی است، از سیاست میان‌افزایی در بازسازی و نوسازی بافت‌ها بهره می‌برد. با وجود اثرات مثبت این الگوها بر پایداری، در صورت عدم اجرای اصولی آنها، پیامدهای منفی ازجمله عدم رضایت ...
بیشتر
در نبرد توسعه پایدار و رفاه، دستیابی به الگوی رشد فشرده بعنوان کلید حفاظت از زمین محسوب می‌شود. نوسازی شهری که بعنوان پاسخ مناسب برای مشکلات بافت‌های میانی است، از سیاست میان‌افزایی در بازسازی و نوسازی بافت‌ها بهره می‌برد. با وجود اثرات مثبت این الگوها بر پایداری، در صورت عدم اجرای اصولی آنها، پیامدهای منفی ازجمله عدم رضایت ذی‌نفعان و کاهش کیفیت زندگی رخ خواهد داد. اجرای توسعه میان‌افزا در بافت میانی زنجان بصورت تخریب واحدهای قابل سکونت و ریزدانه و ساخت واحدهای آپارتمانی در اراضی بایر بافت میانی باعث اثرات منفی شده است. در این پژوهش، توسعه میان‌افزا به‌عنوان متغیر مستقل و آسیب‌های ناشی از آن بعنوان متغیر وابسته بوده و برای آزمون این رابطه از روش توصیفی و علّی و تکنیک معادلات ساختاری در نرم‌افزار pls [1] بهره گرفته شد. برازش مدل کلی روابط نشان از عدم رضایت ساکنین محله کوچه مشکی از توسعه میان‌افزای اتفاق افتاده دارد (GOF[2]=0.37). لیکن، تأثیر آن بر از بین رفتن مشاغل بومیِ محله، افزایش تراکم و آلودگی، کاهش میزان دستیابی به مسکن قابل استطاعت، و نابودی اراضی زراعی تأیید نشد. اما تأثیر آن بر احساس کمبود خدمات و کیفیت زندگی، کاهش روابط اجتماعی و امنیت بر نارضایتی از توسعه میان‌افزا تأیید شد. تأثیر موانع حقوقی بر کاهش دسترسی به مسکن قابل استطاعت مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌های مدل نشان داد: مهم‌ترین آسیب‌های توسعه میان‌افزا از نظر ساکنین محله، به ترتیب عبارت‌اند از: احساس کمبود خدمات، کاهش کیفیت زندگی، کاهش امنیت و کاهش روابط اجتماعی.
حیدر صالحی میشانی؛ محسن احدنژاد روشتی؛ ابوالفضل مشکینی
چکیده
پایداری یکی از مهم‌ترین چالش‌های زمان ماست که اخیراً به مدیریت پروژه نیز مرتبط شده است. منطق این پیوند این است که پایداری نیاز به تغییر دارد و پروژه‌ها تحقق‌بخش تغییر هستند. در این میان مدیریت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت به لحاظ مفهومی و عملیاتی ظرفیت بالایی برای انضمام پایداری در ابعاد خود دارند. بااین‌وجود توجه ناچیزی را در ادبیات ...
بیشتر
پایداری یکی از مهم‌ترین چالش‌های زمان ماست که اخیراً به مدیریت پروژه نیز مرتبط شده است. منطق این پیوند این است که پایداری نیاز به تغییر دارد و پروژه‌ها تحقق‌بخش تغییر هستند. در این میان مدیریت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت به لحاظ مفهومی و عملیاتی ظرفیت بالایی برای انضمام پایداری در ابعاد خود دارند. بااین‌وجود توجه ناچیزی را در ادبیات موضوع کسب نموده‌اند. برای پرداختن به این شکاف دانشی، پژوهش حاضر ابتدا به کمک مرور سیستماتیک ادبیات، چارچوب مفهومی، مرزها و معیارهای کلیدی برای گنجاندن پایداری در مدیریت پروژه را شناسایی نمود. سپس در راستای تبیین مدل نظری بدست آمده، ادراک مدیران شرکت‌های ساخت‌وساز شهر اصفهان، در رابطه با مدیریت پایدار پروژه‌های مسکن قابل استطاعت مورد سنجش قرار گرفت. نتایج ضمن تبیین مدل ارائه‌شده؛ نشان داد که شش عامل "مزیت اقتصادی و رقابتی، شرایط زمینه‌ای حاکم بر مدیریت پروژه، مدیریت ذی‌نفعان، تیم پروژه؛ مسئولیت اجتماعی و تکنولوژی و طراحی زیست‌محیطی" در مجموع 76/64 درصد از واریانس کل مدل را شامل می‌شوند. ماهیت پروژه‌های مسکن قابل استطاعت در هدف گذاری به سمت گروه‌های کم‌درآمد شهری، موجب گردیده تا مزیت اقتصادی و رقابتی به عنوان مهم‌ترین مؤلفه، نقش محسوسی در تحقق پایداری در مدیریت آنها داشته باشد.
فرانک پورامین؛ مصطفی بهزادفر؛ هادی رضایی راد
چکیده
در دهه‌های اخیر، شهرنشینی و رشد سریع صنعتی شدن، سبب آزادسازی انرژی گرمایی زیاد و افزایش آلودگی هوا در ترازهای پایین جو شده و درنتیجه تغییرات زیادی را در کمیت‌های هواشناختی لایه مرزی جو شهری ایجاد کرده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر سعی در بررسی عوامل مورفولوژی و کالبدی مؤثر بر تغییرات دمای شهری در کلان‌شهر تهران را دارد. روش پژوهش حاضر ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، شهرنشینی و رشد سریع صنعتی شدن، سبب آزادسازی انرژی گرمایی زیاد و افزایش آلودگی هوا در ترازهای پایین جو شده و درنتیجه تغییرات زیادی را در کمیت‌های هواشناختی لایه مرزی جو شهری ایجاد کرده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر سعی در بررسی عوامل مورفولوژی و کالبدی مؤثر بر تغییرات دمای شهری در کلان‌شهر تهران را دارد. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش کار و ماهیت، توصیفی همراه با انواع تحلیلهای کمّی و کیفی است. در این پژوهش با بهرهگیری از ابزارهای سنجش از راه دور، نقشه دمای شهر تهران با بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای لندست بهدست آمده است؛ که بر اساس بررسی نقشۀ تولیدشده، پهنۀ غربی شهر تهران به‌عنوان محدودۀ مورد مطالعه انتخاب گردیده و شاخصهای کالبدی و مورفولوژی تأثیرگذار بر دمای شهری آن از طریق اسناد و پیمایشهای میدانی بهدستآمده است. در ادامه، رابطه و همبستگی میان عوامل مورفولوژی شهری مؤثر بر تغییرات دمای شهری در محدودههای مطالعه از طریق مدلسازی آماری کلاسیک مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته و درنتیجه بررسیهای ذکرشده، مؤثرترین عوامل در تشدید دمای هوای محدوده موردمطالعه بدست آمدند.
