مریم قربان پور؛ سعید صداقت نیا؛ سید عبدالهادی دانشپور
چکیده
شیوع ویروس کووید 19، شهرها را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است که مهم‌ترین آن‌ها، به خطر انداختن پایداری و زیست‌پذیری محله‌های شهری است. اقدامات توصیه‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از شیوع این ویروس ازجمله فاصله‌گذاری فیزیکی و قرنطینه خانگی سبب ایجاد سازوکارهای جدیدی شده که زیست‌پذیری محله‌ها را به‌شدت تحت تأثیر ...
بیشتر
شیوع ویروس کووید 19، شهرها را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است که مهم‌ترین آن‌ها، به خطر انداختن پایداری و زیست‌پذیری محله‌های شهری است. اقدامات توصیه‌شده از سوی سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از شیوع این ویروس ازجمله فاصله‌گذاری فیزیکی و قرنطینه خانگی سبب ایجاد سازوکارهای جدیدی شده که زیست‌پذیری محله‌ها را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. هدف اصلی پژوهش، بررسی تأثیر شیوع کووید 19 بر شاخص‌ها و عوامل زیست‌پذیری محله‌های شهری از دیدگاه ساکنین می‌باشد. این پژوهش ازلحاظ روش‌شناسی، کمی است. این پژوهش بر مبنای نظر ساکنین و با استفاده از ابزار پرسشنامه در محله‌های منطقه 8 تهران انجام گردیده و با روش تحلیل عاملی اکتشافی، ده عامل بنیادی به ترتیب تبیین‌کنندگی موضوع، شامل سلامت و شادابی، تفریحات و سرگرمی، سکونت، حمل‌ونقل، بهداشت محیط، امنیت، اقتصاد و اشتغال، وضعیت فرهنگی، آموزش و هویت شناسایی‌شده است. از دیدگاه ساکنین، شیوع کووید 19 بیشترین تأثیر را بر عامل سلامت و شادابی با درصد تبیین‌کنندگی 34/8 داشته است. در بین محله‌های منطقه 8، محله مدائن در شرایط شیوع کووید 19، از دیدگاه ساکنین نیازهای زیست‌پذیری افراد را بهتر برآورده کرده است. این رتبه‌بندی به تفکیک عوامل در محله‌های منطقه 8 انجام‌شده که بیانگر اولویت مداخله در شاخص‌ها برای ارتقاء زیست‌پذیری محله‌ها بر اساس دیدگاه ساکنین است. درنهایت، بر مبنای اولویت هر یک از عوامل و مطابق با نظر ساکنین، پیشنهادهایی برای ارتقاء زیست‌پذیری محله‌ها در دوران شیوع کووید 19 ارائه شده است.
اعظم ملائی؛ سعید کامیابی
چکیده
افزایش تقاضا برای انرژی و تأکید بر پایداری محیط‌زیست، باعث ایجاد انقلابی در زیرساخت‌های انرژی موجود در محیط ساخته است. به موازات آن، سیستم‌های انرژی توزیع شده بیشتری، به‌سرعت در حال ظهور هستند. این تغییرات به‌طور حتم بر طراحی، بهره‌برداری و مدیریت ساختمان‌ها تأثیر می‌گذارد. در این مقاله باهدف ارزیابی کارآیی انرژی در مقیاس محله‌ای ...
بیشتر
افزایش تقاضا برای انرژی و تأکید بر پایداری محیط‌زیست، باعث ایجاد انقلابی در زیرساخت‌های انرژی موجود در محیط ساخته است. به موازات آن، سیستم‌های انرژی توزیع شده بیشتری، به‌سرعت در حال ظهور هستند. این تغییرات به‌طور حتم بر طراحی، بهره‌برداری و مدیریت ساختمان‌ها تأثیر می‌گذارد. در این مقاله باهدف ارزیابی کارآیی انرژی در مقیاس محله‌ای با استفاده از مدل لید در راستای توسعه پایدار در محله یوسف‌آباد منطقه شش تهران انجام می‌شود. نوع تحقیق کاربردی و روش مطالعه توصیفی – تحلیلی می‌باشد. روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و داده‌های تفضیلی منطقه شش تهران بوده و تجزیه‌وتحلیل داده با استفاده از مدل لید صورت گرفته است. لید دارای سه دسته معیار موقعیت و ارتباط هوشمند (شامل شاخص‌های نزدیکی به مدرسه، کاهش وابستگی به اتومبیل و شبکه دوچرخه)، الگو و طراحی واحد همسایگی (شامل شاخص‌های توسعه فشرده، تسهیلات عبور و مرور، تنوع مسکن و دسترسی به فضای‌های عمومی)، زیرساخت و ساخت‌وساز سبز (شامل شاخص‌های کاهش جزایر حرارتی، کارآیی انرژی زیرساخت‌ها و کارآیی انرژی ساختمان‌ها) است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که محله یوسف‌آباد، در مجموع امتیاز محدوده مورد مطالعه از 27 امتیاز ممکن حدود 75/16 امتیاز را به دست آورده است که نشان‌دهنده وضعیت مورد تأیید – بیشتر از نیمی از امتیازها کسب‌شده- قرار دارد و با تغییرات دیگر در محدوده، کارایی انرژی با توجه به مدل لید بیشتر می‌شود. ازاین‌رو ضروری است اقدامات مرتبط با انرژی با هدف کاهش مصرف آن و دستیابی به کارایی انرژی صورت پذیرد و با بستر فرهنگی خود سبب رونق اجتماعی-اقتصادی محیط‌زیست شهروندان شده و هم‌زمان با ارتقا کیفیت محیط به حفظ منابع طبیعی نیز توجه داشته باشند.
هوشمند علیزاده؛ سونیا کرمی؛ آمنه علی بخشی
چکیده
توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع بین مناطق شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی مطلوب شهری، از الزامات برپایی جامعه‌ای پویا، منسجم و مترقی می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع برابری در توزیع فضایی امکانات و نقش آن در جوامع انسانی در پژوهش حاضر قصد داریم تا مناطق کلانشهر تبریز را از نظر برخورداری از شاخص‌های توسعه تحلیل نماییم. ...
بیشتر
توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع بین مناطق شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی مطلوب شهری، از الزامات برپایی جامعه‌ای پویا، منسجم و مترقی می‌باشد. با توجه به اهمیت موضوع برابری در توزیع فضایی امکانات و نقش آن در جوامع انسانی در پژوهش حاضر قصد داریم تا مناطق کلانشهر تبریز را از نظر برخورداری از شاخص‌های توسعه تحلیل نماییم. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف از نوع کاربردی می‌باشد. داده‌های موردنیاز از سالنامه آماری، طرح جامع و تفصیلی سال 1395 و سایر داده‌های معتبر سازمان‌های شهری در قالب 52 شاخص مهم که شامل داده‌های مرتبط با مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، رفاهی، آموزشی و محیطی می‌باشد، گردآوری‌شده است. جهت تحلیل داده از ضریب تغییرات، آنتروپی شانون و تکنیک پرومته به ترتیب برای بررسی پراکنش، وزن‌دهی و تعیین سطح برخورداری استفاده شده است. همچنین برای نمایش نتایج برروی نقشه از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج تحقیق حاکی از عدم برخورداری متوازن و متعادل مناطق شهر تبریز از شاخص‌های توسعه می‌باشد. به‌طوری‌که تنها مناطق 5 و 2 در سطح بالاتری از برخورداری از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، رفاهی، کالبدی، زیست‌محیطی و آموزشی قرار داشته و مناطق 7، 3، 1 و 4 جزو مناطق کم برخوردار و منطقه 10 نیز جزو محروم‌ترین مناطق با عدم برخورداری از شاخص‌های مذکور می‌باشد. در کل نتایج تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت مناطق شهر تبریز سنخیتی با توزیع فضایی متوازن نداشته و نیازمند توجه و مدیریت صحیح و کارآمد می‌باشد.
علی محمدزاده؛ امین سیدنصرتی
چکیده
امروزه، دانش سازمانی، به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه هر سازمانی مطرح است. استقرار مدیریت دانش، منجر به تحول سازمانی شده و بهره‌وری سازمانی افزایش می‌یابد. اهمیت این موضوع برای شهرداری‌ها که عملکرد آن‌ها به‌طور مستقیم با افزایش رفاه شهروندان و کیفیت زندگی شهری ارتباط دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. شهرداری تهران از سال‌ها پیش، ...
بیشتر
امروزه، دانش سازمانی، به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه هر سازمانی مطرح است. استقرار مدیریت دانش، منجر به تحول سازمانی شده و بهره‌وری سازمانی افزایش می‌یابد. اهمیت این موضوع برای شهرداری‌ها که عملکرد آن‌ها به‌طور مستقیم با افزایش رفاه شهروندان و کیفیت زندگی شهری ارتباط دارد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. شهرداری تهران از سال‌ها پیش، درصدد استقرار نظام مدیریت دانش است؛ اما علی‌رغم صرف هزینه‌های بالا، نتوانسته است به یکپارچگی و بهره‌وری در این امتداد دست یابد. این پژوهش در تلاش است با واکاوی وضعیت موجود مدیریت دانش و استقرار آن در شهرداری تهران، سیاست‌گذاران و مجریان آن را در جهت پیاده‌سازی مطلوب یاری رساند. در این امتداد با 18 نفر از کارمندانی که با مدیریت دانش در شهرداری تهران سروکار دارند مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام و داده‌ها پس از پیاده‌سازی با استفاده از راهبرد نظریه داده‌بنیاد تحلیل و یافته‌ها در چارچوب مدل استراوس و کوربین ارائه شدند. یافته‌ها نشان داد علی‌رغم تشکیل کمیته راهبری مدیریت دانش در شهرداری تهران و ابلاغ نظامنامه به‌صورت یکپارچه برای کل سازمان، عدم‌حمایت مدیران ارشد از پیاده‌سازی مدیریت دانش، نبود کلان‌نگری در مدیران، نرخ بالای جابجایی مدیران و نظایر آن، چالش‌هایی برای استقرار مطلوب مدیریت دانش در این سازمان مهم ایجاد کرده است. در این امتداد پیشنهاد می‌شود ضمن مقابله با هر نوع آزمون‌وخطا، نهاد سیاست‌گذاری با نهاد اجرای مدیریت دانش در شهرداری ادغام و برای برخی پست‌های سازمانی مرتبط در واحدهای گوناگون شهرداری، مأموریت مربوط به مدیریت دانش تعریف شود.
سعیده شهبازین
چکیده
مهاجرت داخلی مکانیزمی برای سازگاری با تفاوت‌های منطقه‌ای و مبنای مهمی برای برنامه‌ریزی است، اما در ادبیات جمعیت‌شناختی کمتر به آن توجه شده است. مهاجرت از مجموعه عوامل پیچیده‌ای تأثیر می‌گیرد که برای بررسی نیاز به ابزارهای قدرتمندی دارد. مدل گرانش از مهم‌ترین این ابزارها است که با دو رویکرد پایه و گسترده، تأثیر این عوامل را بررسی ...
بیشتر
مهاجرت داخلی مکانیزمی برای سازگاری با تفاوت‌های منطقه‌ای و مبنای مهمی برای برنامه‌ریزی است، اما در ادبیات جمعیت‌شناختی کمتر به آن توجه شده است. مهاجرت از مجموعه عوامل پیچیده‌ای تأثیر می‌گیرد که برای بررسی نیاز به ابزارهای قدرتمندی دارد. مدل گرانش از مهم‌ترین این ابزارها است که با دو رویکرد پایه و گسترده، تأثیر این عوامل را بررسی می‌کند. هدف این مقاله، بررسی عوامل تأثیرگذار بر مهاجرت منطقه‌ای ایران بر اساس این مدل است. داده‌های موردنیاز شامل تعداد مهاجرت‌های بین استانی و متغیرهای اقتصادی-اجتماعی است که از داده‌های سرشماری سال 1395 و بر اساس مطالعات قبلی انتخاب‌شده‌اند. نتایج نشان داد که مدل پایه گرانش قادر به تبیین 69 درصد و مدل بسط یافته 91 درصد از مهاجرت بین استانی هستند. درمجموع عامل شبکه اجتماعی و سپس مسافت بیشترین تأثیر را در مهاجرت منطقه‌ای دارند. تحلیل تأثیر عوامل دافعه و جاذبه نشان داد که عوامل دافعه 53 و عوامل جاذبه 39 درصد، از حجم مهاجرت بین دو استان را تبیین می‌کنند. بر اساس مدل گرانش، در مهاجرت منطقه‌ای نقش عوامل دافعه بیشتر از عوامل جاذبه است. درنتیجه تنها راه تعدیل مهاجرت‌های منطقه‌ای ایجاد خدمات و امکانات برای مناطق کمتر توسعه‌یافته و کاهش تفاوت‌های منطقه‌ای خواهد بود.
غزاله گودرزی؛ پروانه زیویار پرده ای؛ علیرضا استعلاجی
چکیده
مرور متون تخصصی و بررسی مفاهیم و نظریه‌ها در خصوص نوسازی و بازآفرینی شهری و تحولات آن، به‌ویژه با تأکید بر بعد رویه‌ای و جنبه‌های نهادی این رویکردها، به همراه بررسی تجارب جهانی شاخص در این زمینه، نشان از تغییر و تحول در نگرش، تغییر در کنشگران اصلی دخیل در این فرآیند دارد. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی کلان فرایند مدیریت بافت‌های ...
بیشتر
مرور متون تخصصی و بررسی مفاهیم و نظریه‌ها در خصوص نوسازی و بازآفرینی شهری و تحولات آن، به‌ویژه با تأکید بر بعد رویه‌ای و جنبه‌های نهادی این رویکردها، به همراه بررسی تجارب جهانی شاخص در این زمینه، نشان از تغییر و تحول در نگرش، تغییر در کنشگران اصلی دخیل در این فرآیند دارد. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی کلان فرایند مدیریت بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد حکمروایی شبکه می‌باشد. بر این اساس با بهره‌گیری از پارادایم تفسیرگرایی و رویکرد کیفی، به ارائه الگوی پژوهش با استفاده از روش فراترکیب پرداخته شده است. طی مراحل تحقیق و انتخاب پروتکل ورود و خروج از 9189 سند شناسایی شده، تعداد 46 سند در سبد نهایی پژوهش با استفاده از راهبرد تحلیل محتوای پنهان مورد تحلیل قرار گرفته است و تعداد 57 کد اولیه، 14 مفهوم و 5 مقوله مطابق با سنت تحقیقات کیفی استخراج شده است. سپس جهت محاسبه‌ی پایایی کدها از فرمول ضریب کاپا استفاده‌شده که مقدار آن 787/0 به‌دست‌آمده است. همچنین جهت اولویت‌بندی کدهای پژوهش از فرمول آنتروپی شانون استفاده شد. در نهایت پس از طی نمودن گامهای تحقیق مبتنی بر رویکرد تلفیق مدلهای پی. سر اف، چرخه طلایی، زنجیره ارزش پورتر و 8 پی حکمرانی، الگوی کلان فرآیند مدیریت بافت‌های فرسوده شهری با رویکرد حکمروایی طرح‌ریزی شده است.
