برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مرجان گلی پور؛ پویان شهابیان؛ بهناز امین زاده گوهرریزی
چکیده
تحولات اخیر و سرعت ساختوساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعفها و چالشهایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانهتری به مسئله نمای شهری را میطلبد و کلیه ساختمانها را در برمیگیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر میباشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ...
بیشتر
تحولات اخیر و سرعت ساختوساز در شهرها و متعاقب آن نابسامانی در سیمای فضاهای شهری مبین ضعفها و چالشهایی در سطوح مختلف است که نگاه موشکافانهتری به مسئله نمای شهری را میطلبد و کلیه ساختمانها را در برمیگیرد ولی ساختمانهای مسکونی بیشترین عناصر و تأثیرگذارترین عوامل منظر یک شهر میباشند. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای ارتقاء کیفیت نمای بناهای مسکونی شهر تهران و با توجه به تجربه شکلگیری کمیتههای نما در یک دههی اخیر، به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است که کنشگران و مؤلفههای مؤثر بر شکلگیری نماهای ساختمانی چگونه است؟ چالشهای مرتبط با نمای بناهای مسکونی و انتظارات مترتب آن چیست؟ فرایند مطلوب در خصوص ارتقاء نمای بناهای مسکونی چگونه است؟ برای پاسخگویی به پرسشهای مذکور، از روششناسی کیفی و راهبرد تحلیل محتوا از طریق مصاحبه عمیق نیمهساختاریافته با افراد تأثیرگذار استفاده شده است. راهکارهای ارتقاء کیفیت نما شامل یک ساختار سلسلهمراتبی و مجموعهای از عناصر تعریفشده ضمن درک ابعاد مختلف همه مداخلهکنندگان و سازمانهای ذینفع در شهر میباشد و بر روی دیدگاه گستردهای از معیارها تمرکز میشود. بنابر نتایج پژوهش،کنشگران مؤثر با توجه به سطح تاثیرگذاری و عملکردی در دو دستهی مدیریت شهری(تصمیمگیری، تصمیمسازی و اجرایی) و ذینفعان فراگیر(زمین، طراحی، ساخت و ساز، عمومی) دستهبندی شدند. عوامل مؤثر بر نمای ساختمانهای مسکونی به ترتیب اهمیت شامل « اسنادی»، « مدیریتی و حقوقی»، « اجتماعی»، « طراحی(طراحان) »، « فناوری »، « نظری »، « اقتصادی» و «اجرایی» میباشد و میتواند در برنامهریزی، طراحی، مدیریت و تصمیمگیری و ارزیابی کیفیت نمای بناهای مسکونی موردتوجه قرار گیرد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
رقیه قنبری قادیکلایی؛ محمود ضیائی؛ وجه الله قربانی زاده؛ محمود جمعه پور
چکیده
تعارض مسئله مبتلابه مناطق حفاظتشده در ایران است و فائق آمدن بر آن چالشی بزرگ برای برنامه ریزان است. توسعه گردشگری میتواند یکی از عوامل اصلی تشدید این تعارضات باشد. ازاینرو هدف این مقاله شناسایی ماهیت و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظتشده بهخصوص تالاب میانکاله در ایران و همچنین شناسایی شیوههای فائق ...
بیشتر
تعارض مسئله مبتلابه مناطق حفاظتشده در ایران است و فائق آمدن بر آن چالشی بزرگ برای برنامه ریزان است. توسعه گردشگری میتواند یکی از عوامل اصلی تشدید این تعارضات باشد. ازاینرو هدف این مقاله شناسایی ماهیت و دلایل بروز تعارضات ناشی از توسعه گردشگری در مناطق حفاظتشده بهخصوص تالاب میانکاله در ایران و همچنین شناسایی شیوههای فائق آمدن بر آنها است. بدین منظور یافتههای کیفی مطالعات پیشین با استفاده از روش فراترکیب مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. ابتدا مقالات، کتب و رسالههای منتشرشده در پایگاههای اطلاعاتی در بازه زمانی 2000 تا 2024 بر اساس روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. پس از تجزیهوتحلیل یافتهها، شبکه مضامین در سه بعد چیستی، چرایی و چگونگی مدیریت تعارض ارائه شد. بر اساس یافتهها، تعارض در مناطق حفاظتشده اغلب در سطح بین گروهی و بین سازمانی است. مهمترین دلایل بروز تعارض ارتباطات ضعیف و فقدان همکاری، بیعدالتی و سلطه قدرت، ساختار حکمرانی است. همچنین برای مدیریت تعارض نیاز به طی پنج مرحله مصالحه، اجماع، کنش جمعی، خودسازماندهی و اقدام مشارکتی است. نتایج پژوهش حاضر علاوه بر اینکه به گسترش دایره شناختی شیوههای کاهش تعارض در گردشگری کمک خواهد کرد، میتواند مبنایی برای پژوهشهای آتی در این حوزه مطالعاتی باشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
محمدحسین شریف زادگان؛ محمدرضا رستمی
چکیده
بستر قانونی مداخله در فرآیند تأمین مسکن مناسب در شهرهای کشور، طرحهای توسعه است که در مقیاسهای مختلف ( از سطح ملی تا محلی) باید بهطور سیستماتیک و یکپارچه سیاستهای تأمین مسکن مناسب را در خود جای دهند و از طریق حاکمیت قانون ، ضمانت اجرایی آن را تضمین نمایند. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از مرور روایی، چیستی و چگونگی ارتباط میان ...
بیشتر
بستر قانونی مداخله در فرآیند تأمین مسکن مناسب در شهرهای کشور، طرحهای توسعه است که در مقیاسهای مختلف ( از سطح ملی تا محلی) باید بهطور سیستماتیک و یکپارچه سیاستهای تأمین مسکن مناسب را در خود جای دهند و از طریق حاکمیت قانون ، ضمانت اجرایی آن را تضمین نمایند. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از مرور روایی، چیستی و چگونگی ارتباط میان برنامهریزی و سیاستگذاری مسکن و طرحهای توسعه در پژوهشهای انجام شده در شهرهای ایران، مورد نقد و بررسی قرار گیرد. نتایج پس از بررسی 27 مقاله علمی- پژوهشی منتخب بیانگر آن است که در پژوهشهای انجام شده به ندرت درک درستی از مفهوم مسکن مناسب لحاظ شده است؛ روششناسی و شیوه سنجش صرفاً کمی و مبتنی بر نگاه تکنوکرات است و نمیتواند بیانگر وضعیت واقعی مسکن باشد؛ توجه به حیطه فضایی کلانشهرها به خصوص شهر تهران است و صرف توجه به ارتباط مسکن و طرحهای توسعه در یک دهه اخیر نشان از بی توجهی به سایر ابعاد فضایی و زمانی کشور است؛ و در نهایت عدم توجه به ساختارهای کلان تأثیرگذار بر امر مسکن از نگاه اقتصاد- سیاسی فضا در پژوهشها مشهود است.
امیر صابری؛ طاهره عرفان منش؛ محمد رضا اکبری
چکیده
چکیده توسعه شهرها فرآیندی پویا ومداوم است که درطی آن محدودههای فیزیکی شهر وفضاهای کالبدی آن از حیث کمی افزایش وازحیث کیفی تغییر مییابد واگر این روند سریع و بیبرنامه باشد به ترکیب فیزیکی مناسبی از فضاهای شهری نخواهد انجامید. در این راستا این تحقیق در شهر لامرد واقع در جنوب استان فارس انجام شده است که هدف از این پژوهش بهسازی و نوسازی ...
بیشتر
چکیده توسعه شهرها فرآیندی پویا ومداوم است که درطی آن محدودههای فیزیکی شهر وفضاهای کالبدی آن از حیث کمی افزایش وازحیث کیفی تغییر مییابد واگر این روند سریع و بیبرنامه باشد به ترکیب فیزیکی مناسبی از فضاهای شهری نخواهد انجامید. در این راستا این تحقیق در شهر لامرد واقع در جنوب استان فارس انجام شده است که هدف از این پژوهش بهسازی و نوسازی و شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدها و بر طرف کردن ها . ارائه استراتژی با استفاده از مدل swot است. جهت انجام این پژوهش ار روش توصیفی ـ تحلیلی و نوع آن کاربردی میباشد. نتایج نشان میدهدکه روند رو به رشد در ساخت و ساز به عنوان اولین فرصت، قرار گیری شهر در پهنه بندی زلزله با خطر بالا به عنوان نخستین تهدید، پتانسیل استفاده از زمینهای بایر و بدون استفاده جهت ایجاد فضاهای مناسب جهت ارتقای کیفیت زیست محیط به عنوان نخستین قوت و پایین بودن تعداد ابنیه با کیفیت نوساز و استاندارد به عنوان نخستین ضعف محسوب می شود. و در نهایت با توجه به نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت به تدوین استراتژیها اقدام شد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سمانه نیازخانی؛ اسفندیار زبردست؛ آنگلا میلیون
چکیده
تبیین نتایج «برنامههای آمایشی» به عنوان محصول برنامهریزی فضایی در ارتباط با «پایداری سکونتگاهها» به عنوان محصول پایداری و توسعه پایدار در «مناطق کمتر توسعه یافته» در ساحتهای نظری و علمی با رویکردهای جدید یک مسئله جدی است. نظر به بسیط بودن مفهوم پایداری، در این پژوهش، محور اقتصاد با رویکرد RBM مورد نظر است. هدف اصلی، ...
بیشتر
تبیین نتایج «برنامههای آمایشی» به عنوان محصول برنامهریزی فضایی در ارتباط با «پایداری سکونتگاهها» به عنوان محصول پایداری و توسعه پایدار در «مناطق کمتر توسعه یافته» در ساحتهای نظری و علمی با رویکردهای جدید یک مسئله جدی است. نظر به بسیط بودن مفهوم پایداری، در این پژوهش، محور اقتصاد با رویکرد RBM مورد نظر است. هدف اصلی، قابلیت دستیابی به پایداری سکونتگاهها با تاکید بر رشد اقتصادی و اشتغال پایدار از طریق برنامههای آمایشی توسعه استانی در مناطق کمتر توسعه یافته است. طرح این پژوهش، ترکیبی متوالی(تبیینی-اکتشافی)است؛ و روش ترکیبی کیفی- کمی- کیفی در دو فاز انجام خواهد شد؛ در فاز اول با مرور نظام مند پژوهشهای پیشین و تحلیل محتوای کیفی جهت دار اسناد برنامههای آمایش استان های مناطق کمتر توسعه یافته منتخب پژوهش(چهار استان سیستان و بلوچستان، کرمان، ایلام و خوزستان) ، ارکان و عوامل پایداری سکونتگاه ها استخراج شد. در فاز بعدی اعتبار ارکان و عوامل و نیز رابطه متقابل آنها و بازتاب محتوایی و عملی آنها در اسناد برنامههای آمایش استان ه از طریق مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان و تحلیل محتوای تلخیصی این مصاحبه واکاوی شد. برایند نتایج تحلیل، تناظری موجه میان سطوح فضایی و مولفه های مذکور پایداری سکونتگاهها، با ماهیت سطوح سه گانه خروجی، پیامد و اثر را نشان می دهد. با بزرگترشدن سطح فضایی سکونتگاهها ضریب نفوذ نتایج برنامههای توسعه در طول زمان کاهش می یابد و از «اثر» به «خروجی» میل میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مهین طهماس نژاد؛ حمید صابری؛ احمد خادم الحسینی؛ حجت مهکویی
چکیده
کلانشهر اصفهان طی چند دهه اخیر با توسعه ی بی رویه فیزیکی، توسعه صنایع، هزینه های خدمات، آلودگی هوا، حاشیه نشینی و... باعث تسریع در روند شکل گیری توسعه ناپایدار شده است که لزوم توجه به شاخص ها و روندهای توسعه محور در حوزه پایداری را می طلبد. شکوفایی دارای شاخص هایی است که بر پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه ...
بیشتر
کلانشهر اصفهان طی چند دهه اخیر با توسعه ی بی رویه فیزیکی، توسعه صنایع، هزینه های خدمات، آلودگی هوا، حاشیه نشینی و... باعث تسریع در روند شکل گیری توسعه ناپایدار شده است که لزوم توجه به شاخص ها و روندهای توسعه محور در حوزه پایداری را می طلبد. شکوفایی دارای شاخص هایی است که بر پایداری اجتماعی به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار تاثیرگذاراست. آینده پژوهی فرآیندی است که منجر به نتیجه پایدار عمل برنامه ریزی می شود. این پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و همچنین نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد، مؤلفه های شکوفایی شهری در کلانشهر اصفهان را مورد تحلیل قرار داده است. ابتدا با مطالعه اسناد فرادست، عوامل موثر در شکوفایی شهری مورد بررسی قرار گرفت و با روش دلفی 66 مؤلفه به عنوان شاخص های شکوفایی شهری استخراج شدند. نتایج میک مک نشان می دهد که کلانشهر اصفهان دارای سیستمی ناپایدار می باشد. در نهایت بعد از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و همچنین بر وضعیت آینده کلانشهر اصفهان، 14 عامل کلیدی انتخاب شدند و تعداد 42 وضعیت احتمالی مختلف بر عوامل کلیدی در نرم افزار سناریو ویزارد در نظر گرفته شد. نتایج نشان می دهد 3 سناریو، سازگاری بیشتری در شکوفایی شهری آینده کلانشهر اصفهان دارند. سناریوی اول شرایط ایده آل، سناریو شماره2، سناریو نسبتا مطلوب و سناریوی شماره3، وضعیت بحرانی و نامطلوب برای آینده شکوفایی شهری کلانشهر اصفهان را دربر دارد که تحقق این سناریو در آینده امکان پذیرتر می باشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
اکبر اسمعیلی؛ رسول قربانی؛ حسن محمودزاده
چکیده
چکیدهگسترش روزافزون شهرها و ترافیک از یک سو و توسعه فنآوریهای نوین از سوی دیگر کشورها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته است. نهادها و شیوه های مدیریت قدیمی با جهان پیچیده و به سرعت در حال تغییر در تضادند، در نتیجه برنامه ریزان در تلاشند تا با نگاهی یکپارچه، مدل هایی را برای توسعه شهرهای قرن21 به منظور پاسخگویی به انتظارات جدید، توسعه دهند. ...
بیشتر
چکیدهگسترش روزافزون شهرها و ترافیک از یک سو و توسعه فنآوریهای نوین از سوی دیگر کشورها را با مسایل جدیدی مواجه ساخته است. نهادها و شیوه های مدیریت قدیمی با جهان پیچیده و به سرعت در حال تغییر در تضادند، در نتیجه برنامه ریزان در تلاشند تا با نگاهی یکپارچه، مدل هایی را برای توسعه شهرهای قرن21 به منظور پاسخگویی به انتظارات جدید، توسعه دهند. یکی از این مفاهیم، توسعه شهر هوشمند است که محور تحول و توسعه هزاره سوم می باشد. حمل و نقل شهری نیز از حوزه هایی است که از فنآوری ها نظیر اینترنت اشیاء(IoT) متاثر می گردد. این تحقیق جزء تحقیقات کاربردی و از نظر گردآوری و تحلیل اطلاعات، توصیفی- تحلیلی می باشد. با انجام تحلیل های کیفی به کمک پرسشنامه باز، مولفه های تاثیرگذار شناسایی و سپس پرسشنامه بسته ای طراحی و با روش نمونه گیری هدفمند با استفاده از تکنیک گلوله برفی، اقدام به جمع آوری اطلاعات به تعداد 177 نمونه از سطح جامعه آماری گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهر تبریز به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور با مشکلاتی زیادی در زمینه حمل و نقل هوشمند درون شهری مواجه می باشد، که تحقق آن با چالش ها و موانع متعدد من جمله ضعف مدیریت یکپارچه شهری، نداشتن چشم انداز مشخص، ضعف برنامه ریزی، کمبود منابع مالی، نبود ساختارهای تشکیلاتی مرتبط، نبود سامانه های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و استفاده از سامانه های ناهمگون، عدم آشنایی با سیستمهای هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیاء و ... روبرو می باشد.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
همایون گلستانه؛ حسن صادقی نائینی
چکیده
طراحی برای نوآوری اجتماعی بهعنوان رویکردی مؤثر برای مقابله با مسائل پیچیده اجتماعی و ترویج توسعه جامعه پایدار در سراسر جهان ظهور کرده است. این مقاله یافتههای حاصل از یک تحلیل جامع از 14 ابتکار طراحی برای نوآوری اجتماعی را تلفیق میکند که از طریق رویکردها و فرآیندهای مشارکتی متنوع، به مسائل پیچیده اجتماعی از جمله انسجام اجتماعی، ...
بیشتر
طراحی برای نوآوری اجتماعی بهعنوان رویکردی مؤثر برای مقابله با مسائل پیچیده اجتماعی و ترویج توسعه جامعه پایدار در سراسر جهان ظهور کرده است. این مقاله یافتههای حاصل از یک تحلیل جامع از 14 ابتکار طراحی برای نوآوری اجتماعی را تلفیق میکند که از طریق رویکردها و فرآیندهای مشارکتی متنوع، به مسائل پیچیده اجتماعی از جمله انسجام اجتماعی، توانمندسازی اقتصادی، پایداری محیطی و سلامت و رفاه میپردازند. این مطالعه از روشهای پژوهش کیفی، از جمله تحلیل مضمون و تحلیل مطالعات موردی تطبیقی استفاده میکند. دادهها از مستندات پروژه و مقالات مرتبط با آنها جمعآوری شدهاند و درک جامعی از تأثیرات چندوجهی طراحی برای نوآوری اجتماعی در زمینههای مختلف ارائه میدهند. یافتههای کلیدی بر اثربخشی طراحی انسانمحور و سازوکارهای مشارکت جامعه در دستیابی به نتایج پایدار تأکید میکنند. پروژهها، تأثیرات قابلتوجهی مانند تقویت پیوندهای اجتماعی، ارتقاء حفاظت محیطی، بهبود نتایج سلامتی و تقویت اقتصاد محلی از طریق فعالیتهای کارآفرینی را نشان میدهند. این مقاله با ارائه بینشهایی در مورد ظرفیت تحولآفرین طراحی برای نوآوری اجتماعی در مواجهه با چالشهای مختلف اجتماعی، بر اهمیت استراتژیهای تطبیقی، مشارکتهای اجتماعی و مدلهای مقیاسپذیر برای پیشبرد توسعه جامعه پایدار از طریق رویکردهای مبتنی بر طراحی تأکید میکند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
پگاه خیراللهی؛ حمید دهقانی
چکیده
شورش های شهری، اعتراضاتی خشونت بار، ناگهانی و مبتنی بر انگیزه های اقتصادی هستند که عمدتا با اشغال فضاهای شهری به عنوان بستر اصلی اعتراضات همراه هستند. فضای شهری نیز خودشان متشکل از فضاهای مصرف، فضاهای قدرت و فضاهای شبکه ای هستند که هرسه، ابزار و هدفی برای شورش های شهری هستند. پژوهش حاضر با تأکید بر مهم ترین ترین شورش هایی که پس از انقلاب ...
بیشتر
شورش های شهری، اعتراضاتی خشونت بار، ناگهانی و مبتنی بر انگیزه های اقتصادی هستند که عمدتا با اشغال فضاهای شهری به عنوان بستر اصلی اعتراضات همراه هستند. فضای شهری نیز خودشان متشکل از فضاهای مصرف، فضاهای قدرت و فضاهای شبکه ای هستند که هرسه، ابزار و هدفی برای شورش های شهری هستند. پژوهش حاضر با تأکید بر مهم ترین ترین شورش هایی که پس از انقلاب اسلامی رخ داده اند، به دنبال تحلیل سویه های فضایی شورش های شهری است. داده های تحقیق، منابع تاریخی ثانویه هستند و برای تحلیل داده ها از تکنیک بولی استفاده شده است. نتایج ماتریس بولی نشان میدهد، زمانی که علت اعتراضات، سکونتگاه های شهری و کنشگری شورشیان صرفا مبنی بر وندالیسم باشد، شورش های شهری در سطح محلی و اگر نارضایتی ها فارغ از موضوع از طریق شبکه های تعاملی تشدید شوند و کنشگری کارناوالی در کنار کنشگری وندالیستی در بین معترضان متداول شود، شورش های شهری در سطح ملی رخ میدهند.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
سیده مریم محمودی؛ محمدتقی کرمی
چکیده
سیاست فرهنگی مفهومی مدرن و برآمده از گسترش مفهوم و ایده شهروندی اجتماعی است. دولت، بازار و نهادهای مدنی از جمله شهرداریها مهمترین نهادهای ورود کننده به سیاست فرهنگی هستند. در ایران شهرداری نهادی دولتی است. شهرداری تهران دارای جایگاه مهم و برجستهای از منظر سیاسی و موقعیتی اثرگذار و نیز بازیگر مهمی در عرصه فرهنگ است که وظیفۀ آن اجرای ...
بیشتر
سیاست فرهنگی مفهومی مدرن و برآمده از گسترش مفهوم و ایده شهروندی اجتماعی است. دولت، بازار و نهادهای مدنی از جمله شهرداریها مهمترین نهادهای ورود کننده به سیاست فرهنگی هستند. در ایران شهرداری نهادی دولتی است. شهرداری تهران دارای جایگاه مهم و برجستهای از منظر سیاسی و موقعیتی اثرگذار و نیز بازیگر مهمی در عرصه فرهنگ است که وظیفۀ آن اجرای سیاستهای فرهنگی متمرکز بر زیست شهری است. این پژوهش به روش تحلیل گفتمان انتقادی فوکویی، با مطالعه سیاست فرهنگی دورۀ شهرداری کرباسچی (1377-1368) به این پرسش پاسخ میدهد که گفتمان سیاست فرهنگی در این دوره از شهرداری تهران چه ویژگیهایی و چه ارتباطی با زمینه اجتماعی جامعه ایرانی دارد؟. با شناخت سه خرده گفتمان سیاست فرهنگی دولتی و فقرزدایی در گفتمان انقلاب اسلامی، دور نمای شهر جهانی، تهاجم فرهنگی و مقابله با سیاست فرهنگی بازاری و سوم، هویت فرهنگی- ملی و سیاست فرهنگی مدنی-ارتباطی، مدیریت شهری شهرداری را همزمان با پایان جنگ میتوان متاثر از حاکمیت ایده مدرنیزاسیون و سازندگی و توسعه دانست. ویژگی این سبک از مدیریت بر اساس فرآیند نوسازی و مدیریت، فرآیندی از بالا به پایین یعنی بر پایۀ ارادۀ مدیران قوی و تکنوکرات و با حمایت ساختار و نیز کمترین توجه به زمینه های اجتماعی و فرهنگی و دارای محدودیتهای کالبدی میدان مدیریت است. این شیوه از مدیریت و فهم از شهر نوعی از سیاست فرهنگی اقتدارگرا و یا بازاری را شکل میدهد که مهمترین مشخصۀ آن تابعیت فرهنگ از سیاست و اقتصاد است.
برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
الهام کشتکار؛ جمال الدین سهیلی؛ شیدا خوانساری
چکیده
باغ ترکیبی از جماد و نبات است؛ پس اثری زنده و نمایانگر فرهنگ هر قوم و شرایط اقلیمی زادگاهش است. باغ ایرانی در طول عمر تجربیاش تمام ویژگیهای یک پدیده را داراست: دگرگونی میپذیرد؛ تحول میپذیرد؛ از درون خود تجربه میزاید؛ و جز اینها بر محیط و محیط جامع انسانی اثرگذاری میکند. باغ ایرانی بهعنوان یکی از مظاهر باغسازی جهان در ...
بیشتر
باغ ترکیبی از جماد و نبات است؛ پس اثری زنده و نمایانگر فرهنگ هر قوم و شرایط اقلیمی زادگاهش است. باغ ایرانی در طول عمر تجربیاش تمام ویژگیهای یک پدیده را داراست: دگرگونی میپذیرد؛ تحول میپذیرد؛ از درون خود تجربه میزاید؛ و جز اینها بر محیط و محیط جامع انسانی اثرگذاری میکند. باغ ایرانی بهعنوان یکی از مظاهر باغسازی جهان در عین داشتن الگویی مشخص، دارای تنوع بسیاری در اجزای خود است. این تنوع با سادگی فرم و الگوی باغ ایرانی، سبب بروز مفاهیم پیچیده و عملکردهای متفاوتی شده است. از سوی دیگر اشرافیت از مهمترین مفاهیم و شاخصههای معماری ایرانی- اسلامی همواره مورد توجه محققان و طراحان بوده است. موضوع نهی اشرافیت بر مصون ماندن فضای داخلی از دید و اشراف بیگانگان تاکید دارد و با ابزارهای " کنترل دید" و " فاصله" قابل بررسی است. برهمین اساس هدف اصلی پژوهش تبیین فضایی اثرگذاری نظام کالبدی باغ صفوی با تاکید بر اشرافیت فضای داخلی باغ بر رفتار فضای انسانی تعریف شده است. بدین منظور پژوهش حاضر در گام اول با جمعآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانهای و ادبیات نظری و در نهایت تدوین مدل سنجشی و در گام دوم علاوه بر معرفی ابزارهای سنجش، تحلیل فضایی و تفسیر مدلسازی براساس سوال اصلی پژوهش صورت گرفته است. نتایج نشان میدهد شاخصهای خوانایی، جهتیابی و پیکرهبندی فضایی به عنوان اصلیترین شاخصهای اثرگذار بر میزان اشرافیت شناسایی شده است که سنجهها و زیرشاخصهای مرتبط با آنها به کمک نرمافزار Depth map بصورت کمی مورد تفسیر و تحلیل قرار گرفته است.
